Jaworzno – Jurassic Park – Geosfera

Czy ktoś z państwa nie oglądał lub nie słyszał o filmie Stevena Spielberga Jurassic Park? Chyba nie ma takich osób. Dinozaury zawsze robiły na każdym wrażenie, choć na pewno nikt nie chciałby stanąć oko w oko z Tyranozaurem. W Jaworznie będzie można zobaczyć dinozaury. No, może nie tak do końca żywe, ale równie imponujące. W tym roku powinien zostać zakończony I etap projektu Geosfera.

Geosfera to nic innego jak Centrum Edukacji Geologicznej, czyli mówiąc prostym językiem – każdy z mieszkańców Jaworzna będzie miał okazję podczas spaceru zobaczyć jakie to stworzenia biegały po terenie naszego miasta miliony lat temu. W kamieniołomie Sodowa Góra powstaje właśnie specjalny dwupoziomowy budynek w kształcie półkuli. W nim będą odbywały się wystawy, a na piętrze zostanie umieszczona między innymi sala audiowizualna połączona z małym obserwatorium astronomicznym.

W dodatku cały budynek ma być bardzo nowoczesny. W całości będzie zasilany za sprawą ogniw fotowoltaicznych.

Geosfera jednym słowem ma być miejscem, gdzie będzie można odpocząć, ale i sporo dowiedzieć się o bardzo dawnej historii obszaru, na którym obecnie znajduje się Jaworzno. Już teraz w kamieniołomie trwają prace nad projektem, jak na razie możemy tam znaleźć liczne tablice informacyjno-edukacyjne przybliżające aspekty paleontologiczne i geologiczne tego miejsca. Niedługo powstanie centrum, wokół którego zostaną rozmieszczone repliki dinozaurów.

Powstanie także specjalny ogród sensoryczny; miejsce gdzie znajdą się rośliny, które będą na nas oddziaływały nie tylko wizualnie, ale i zapachowo. Wizja projektu Geosfera jest do tego stopnia interesująca, że w ubiegłym roku projekt budowy ośrodka znalazł się na 11. miejscu w konkursie na unijne pieniądze z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego. I to dofinansowanie udało się uzyskać. Założenie Geosfery jest proste – stać się jednym z ważniejszych punktów geoturystycznych w Polsce. Ma ono być dostępne nie tylko dla mieszkańców, ale i osób spoza miasta.

Centrum Edukacji Geologicznej będzie nie lada atrakcją dla uczniów szkół, w głównej mierze dla studentów geologii i geoturystyki. Nie jest tajemnicą, że choćby studenci krakowskiej Akademii Górniczo-Hutniczej wielokrotnie pojawiali się w kamieniołomie i poszerzali swoją wiedzę poszukując atrakcyjnych okazów.

Dlaczego kamieniołom Sodowa Góra jest taki wyjątkowy? Głównie za sprawą dwóch elementów – bardzo rzadkich megariplemarków i rzadkiej odmiany skrzypu. Riplemarki, czyli grzbieciki zbudowane z piasku powstałe w wyniku przesuwania ziaren przez wiatry lub prądy wodne. Riplemarki w Jaworznie są jednak bardzo dużych rozmiarów, co jest dosyć rzadko spotykane. Można powiedzieć, że czasami nawet możemy nie zdawać sobie sprawy z tego, po czym stąpamy, bo na pierwszy rzut oka riplemarki mogą być nie zauważone.

Przyrodnik z Muzeum Miasta Chrzanowa, Piotr Grzegorzek zwraca także uwagę na bardzo rzadką odmianę skrzypu, który występuje na terenie kamieniołomu.

To nie jedyne powody dla których Sodowa Góra jest szczególna. Kamieniołom na stosunkowo niewielkim obszarze skupia wiele różnorodnych zjawisk geologicznych, między innymi: kras, tektonika, mineralizacja czy ślady dziedzictwa górniczego.

O tym, że nie są to słowa rzucane na wiatr można było się przekonać w czwartek podczas konferencji „Geosfera – wzmocnienie walorów przyrodniczych i turystycznych obszarów poprzemysłowych”, w której wzięli udział wybitni naukowcy z uniwersytetów z całego kraju. Wykłady, które wygłosili dotyczyły wielu istotnych aspektów, między innymi idei geoparków, różnorodności biologicznej Sodowej Góry czy współczesnych kierunków rozwoju ogrodów botanicznych.

Geoturystyka w ostatnich latach stała się szczególnie popularna. Dla Jaworzna wydaje się być szczególnie istotna, bowiem jest to miasto o dosyć dużym obszarze, z czego niemal 40% powierzchni to tereny zielone.

Geosfera jest usytuowana w ciekawym miejscu, bo zaraz obok niej przebiegają ścieżki rowerowe, a sam kamieniołom znajduje się blisko centrum miasta. Mimo wszystko okolica jest bardzo spokojna i sprzyja pieszym wędrówkom i przejażdżkom na rowerze. Ukończoną Geosferą powinniśmy się cieszyć przed końcem 2014 roku.

UWAGA: Archiwum dyskusji na forum znajdziesz tutaj.