Obserwacja i wnioski zamiast sztywnych ocen

Stosowanie do oceny postępów ucznia tylko i wyłącznie ocen jest mało miarodajne. Jeszcze kilkanaście lat temu obowiązywała czterostopniowa skala, która dyskryminowała uczniów dobrych, którym przydarzył się słabszy dzień. Wprowadzenie sześciostopniowej skali oceniania okazało się być zmianą ewolucyjną, a nie rewolucyjną. W dodatku przecież każdy uczeń jest inny, więc czy jedynki albo szóstki wystarczą, by ocenić jego prawdziwe umiejętności?

Nieprzypadkowo mówi się, iż nauczyciel to trudny zawód. Dzieci są różne – jedne potrafią świetnie liczyć, ale maja kłopoty z czytaniem, inne potrafią samodzielnie pisać wierszyki od najmłodszych lat, ale ich przekleństwem jest matematyka. Jeszcze inny bez problemów pisze, liczy i zna daty historyczne, ale… mu się nie chce być aktywnym. Można wręcz powiedzieć, że ilu uczniów, tyle charakterów. Opiekując się kilkunastoosobową grupą bez trudu można zauważyć te różnice, ale jednak trudno je zapamiętać, zwłaszcza jak się ma pod opieką kilka klas. Poza tym pewne cechy ucznia są niezależne od przedmiotu, jakiego się aktualnie uczy. Są uczniowie łatwo przyswajający wiedzę, ale mający problemy z komunikacją międzyludzką i prezentowaniem swojej wiedzy publicznie, nawet wśród kolegów z klasy. Dla takiego ucznia słaba ocena będzie wybitnie niesprawiedliwa, gdyż nie oznacza ona jego małej wiedzy, tylko słabej psychiki.

Ocenianie kształtujące pozwala rozwiązać ten problem. Arkusz obserwacji pozwala dość jednoznacznie określić nie tylko wiedzę ucznia, ale przede wszystkim sposób jej przyswajania i wykorzystania. Dzięki poczynionym obserwacjom nauczyciel lub obserwator mogą spróbować dostosować poziom nauczania tak, by jak najefektywniej wykorzystać zachowanie i wiedzę dziecka i w znaczący sposób poprawić jego osiągnięcia zarówno w dziedzinie nauki jak i zachowania. Arkusz taki oraz wyciągnięte na jego podstawie wnioski są też dobrą drogą do znalezienia i wytyczenia wspólnej drogi pracy nad dzieckiem z rodzicami. Arkusz taki to także więcej pracy dla nauczyciela, ale praca ta w przyszłości może przynieść znacznie więcej korzyści niż suche jedynki, trójki czy szóstki, i co ważniejsze – korzyść ta będzie obopólna.