Historia przestępczości w Jaworznie odc. 11

Niszczenie urządzeń kolejowych cz. I

Problem dewastacji i niszczenia urządzeń kolejowych zrodził się wraz z pojawieniem kolei żelaznej. Był to proceder zagrażający życiu i zdrowiu ludzi. Powodował też znaczne straty. Niestety, tego szkodliwego procederu dopuszczały się głównie dzieci zamieszkujące jaworznicką okolicę.

Początki kolei w Jaworznie

Kolej żelazna pojawiła się na arenie dziejów ludzkości stosunkowo późno, bo dopiero w latach 20. XIX wieku. Miało to miejsce w Anglii. Kolej żelazna była wytworem tzw. „rewolucji przemysłowej”. Był to proces przemian gospodarczych zapoczątkowany w Anglii i Szkocji XVIII wieku. Polegał na unowocześnieniu gospodarki. W jej wyniku wprowadzono nowinki techniczne, takie np. jak silnik parowy. Pojawienie się tego urządzenia legło u podstaw budowy lokomotywy parowej. Stało się też kamieniem milowym parowego kolejnictwa.

Pierwszą publiczną linię kolejową w Europie i na Świecie otwarto w 1825 roku w Anglii. Po tej dacie nastąpił bardzo szybki rozwój sieci, nie tylko w samej Anglii, ale także na kontynencie europejskim. Na ziemiach polskich pierwsza linia kolejowa pojawiła się na Górnym Śląsku w zaborze pruskim na początku XIX wieku.

Władze monarchii Habsburgów szybko przystąpiły do budowy sieci „dróg żelaznych”
– jak pierwotnie nazywano kolej – na terenie własnego państwa. Nazwa ta przetrwała do lat 30. XX wieku.

Pierwszą linię kolei żelaznej w okolicy Jaworzna uruchomiono w 1846 roku w celu transportu urobku do cementowni. Ulokowana ona była w Szczakowej. Linia ta była fragmentem większej inwestycji – węzła kolejowego w Szczakowej. Otwarcie tego węzła wraz z budynkami dworca kolejowego nastąpiło 13 października 1847 roku.
Stacja Szczakowa zajęła ważne miejsce wśród dworców rozbudowywanej sieci kolejowej w państwie Habsburgów. Stacja ta posiadała telegraf. Dworzec kolejowy w Szczakowej odgrywał również ważną rolę w odrodzonej Rzeczypospolitej. Do tego Szczakowa była stacją graniczną. Łączyła ona bowiem za pomocą szyn państwo Habsburgów z dwoma sąsiadami: imperium rosyjskim oraz państwem pruskim. W związku z tym zlokalizowana tu była komora celna.

Przez stację odprawiano towary sprowadzane ze wszystkich stron świata. Odprawiano również pasażerów wyruszających za granicę państwa Habsburgów. Stąd również można było dojechać do stolicy państwa – do Wiednia.

Z biegiem lat, gdy kolej zaczęto wykorzystywać do celów wojskowych, posłużyła ona jako tani i szybki środek transportu dla sprzętu wojennego oraz ludzi. Jej znaczenie bardzo wzrosło w latach 1914 – 1918 podczas trwania tzw. Wielkiej Wojny. Powodem tego były prowadzone działania wojenne. Transport kolejowy okazał się bardzo przydatny dla walczących armii.

Dzieci się nudzą

Wraz z nastaniem epoki kolei żelaznej, pojawiły się tory i urządzenia, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania ruchu kolejowego. Urządzeniami tymi były między innymi: zwrotnice, semafory, łącznice torowe. Wraz z pojawieniem się i funkcjonowaniem infrastruktury kolejowej pojawił się też problem jej dewastacji. Najczęściej dokonywały jej dzieci i młodzież wałęsająca się bez opieki.

Dopuszczały się też tego dzieci oraz osoby wypasające w okolicy inwentarz domowy na łąkach. Czyniły to również z nudów, aby zabić monotonię wypasania zwierząt. Musimy wiedzieć, że w tamtym okresie w zdecydowanej większości linie kolejowe biegły przez łąki. Nie odnosiło żadnego skutku napominanie dzieci czy pastuchów A przecież uszkadzanie urządzeń kolejowych stwarzało poważne niebezpieczeństwo dla życia i zdrowia nie tylko pasażerów pociągów. Na niebezpieczeństwo narażeni byli też pracownicy kolei. Cierpiała na tym również gospodarka państwa.
cdn

Przemysław Maciejewski