Do redakcji napłynęły mejle z pytaniami na temat budowy nowych kopalń węgla kamiennego, które będą wydobywać węgiel w obszarze Jaworzna. W imieniu Państwa rozmawiamy na ten temat z Piotrem Kosowiczem,  Dyrektorem Wykonawczym firmy Balamara.

Franciszek Matysik: Plany budowy kopalni w Szczakowej są wciąż aktualne ?
Piotr Kosowicz.: Oczywiście, projekt kopalni, pod nazwą KWK Mariola 2, zlokalizowanej w Szczakowej jest nieustannie realizowany przez Spółkę. Różni się on do projektu realizowanego wcześniej na tym terenie. Mówimy tu o zmianach dotyczących kwestii ekologicznych, .W celu aktywnej ochrony siedliska roślin „Wapniówka” uwzględniliśmy ich wyodrębnienie. Rośliny nie będą przewożone (przesadzane) w inne miejsce, tylko zostaną w pewnej części przesunięte na swoim rodzimym terenie i otoczone specjalnym murem zapewniający z jednej strony trwałe odgrodzenie od zakładu górniczego, a z drugiej strony swobodny dostęp naukowcom czy osobom chcącym podziwiać unikalne rośliny.

Jak dokładnie obszar górniczy ma być eksploatowany ?
Spółka ustanowiła nowy obszar i nazwę złoża – „Jan Kanty-Szczakowa”. Jest to obszar stanowiący część dawnego złoża i obszaru  „Jan Kanty” Partii A. Wprowadzając do nazwy złoża Szczakowa,  nazwę dzisiejszej dzielnicy Jaworzna, chcieliśmy podkreślić przede wszystkim historyczne znaczenia Szczakowej dla powstania i rozwoju polskiego górnictwa węgla kamiennego.

Czy ze względu na wcześniejszy opór mieszkańców spółka zmieniła zamierzony sposób eksploatacji ?
Obecny projekt jest zdecydowanie inny niż ten prezentowany dawniej na tym obszarze. Przede wszystkim ze względu na zmianę zastosowywanej technologii eksploatacji złoża oraz jego zakresu. Przewidywana technologia eksploatacji w znaczącym stopniu zmniejszy wpływy na powierzchnię pochodzące z eksploatacji górniczej. A koncepcja budowy samego zakładu górniczego uwzględni tak bardzo oczekiwaną ochronę roślin występujących na tym terenie bez konieczności przemieszczania zgromadzonych na tym terenie odpadów.

To znaczy że w obszarach miejskich nie będzie wydobycia na zawał? Są znane inne technologię wydobycia nie powodujące utrudnień na powierzchni?
Generalnie planowana przez nas technologia zakładu górniczego, oparta o chodniki upadowe z powierzchni, prowadzi do minimalizacji negatywnych wpływów na powierzchnię. Wprowadzimy wydobycie technologią filarowo-komorową. Zakład przygotowany będzie również na użycie technologii podsadzkowej, w razie konieczności.

Jakie i gdzie będzie oddziaływanie na powierzchnie miała eksploatacja?
To zostanie niebawem – może jeszcze przed końcem tego roku – przedstawione w Raporcie wpływu na ochronę środowiska dla tego przedsięwzięcia. Wówczas wszystko będzie jasne.

Na jakie zatrudnienie można liczyć w tym zakładzie górniczym?
Projektowana przez Spółkę, tak dla projektu KWK Mariola 1 jak i KWK Mariola 2, technologia oraz organizacja pracy musi gwarantować uzyskanie konkurencyjnej ceny węgla na rynku europejskim. Rynki zagraniczne są dla nas priorytetem. Prawdopodobne zatrudnienie wyniesie ok. 800 do 1000 osób w każdym z zakładów, przy wydajności ok. 3 mln ton węgla rocznie.

Są szanse że będą to ludzie z Jaworzna, Szczakowej? Czy muszą to być wykwalifikowani pracownicy raczej spoza miasta ? (Górnicy z Kazimierz Juliusz ?)
Oczywiście zatrudnienie osób zależy od potrzeb zakładu i  posiadanych  przez nich  kwalifikacji. Myślę, iż zakład górniczy zapewni tak zatrudnienie dla mieszkańców i górników Jaworzna, Szczakowej jak i bardzo wykwalifikowanej kadry z byłej już KWK Kazimierz Juliusz.

Dlaczego Australijska firma jest zainteresowana Jaworznem?
Jaworzno posiada bardzo duży potencjał zasobowy węgla kamiennego na kolejne ok. 30 lat. Przy zastosowaniu odpowiedniego zarządzania i przede wszystkim technologii, bardzo dobrze znanych na rynku australijskim, które stosowane są w wybudowanych od podstaw nowoczesnych zakładach górniczych, jesteśmy w stanie zapewnić produkcję węgla w konkurencyjnych cenach na rynku europejskim. A to zagwarantuje nam i naszej załodze sukces. Poza tym, jako kolebka polskiego górnictwa węgla kamiennego, Jaworzno ma tradycje i myślę, ogromne zrozumienie dla pracy górnika. Nie wspomnę już o znaczącym wpływie funkcjonującego zakładu górniczego dla dobra rozwoju miasta i jego obywateli.

Czy przez Państwa firmę będą realizowane jeszcze inne inwestycje?
Spółka realizuje w Polsce jeszcze dwa projekty – na Lubelszczyźnie i na Dolnym Śląsku (w Nowej Rudzie). Na obecnym etapie wszystkie projekty oparte są o koncesje rozpoznawcze. Projekt na Lubelszczyźnie dotyczy węgla energetycznego, a w Nowej Rudzie, unikalnego na skalę europejską, węgla najwyższej jakości – antracytu.

Druga kopalnia w Jaworznie, na obszarze górniczym Siersza to bardziej zaawansowany projekt?
Tak to bardzo zaawansowany projekt. Dotyczy obszaru dawnego złoża „Siersza”, z którego Spółka wydzieliła i ustanowiła jego północno zachodnią część – złoże „Siersza 2”. Oba projekty Spółki realizowane w Jaworznie zwane są łącznie jako „Projekt Mariola” i  obejmują powstanie dwóch nowoczesnych  zakładów górniczych KWK Mariola 1 (złoże „Siersza 2”) i KWK Mariola 2 (złoże „Jan Kanty-Szczakowa”).

Jaki wpływ na środowisko będzie miało wydobycie w Ciężkowicach?
Planowana eksploatacja złoża „Siersza 2” nie obejmie w ogóle swoim terenem górniczym (powierzchnia objęta wpływami eksploatacji górniczej) obszarów zabudowanych Ciężkowic. Eksploatacja tego złoża na terenie miasta Jaworzna odbywa się tylko i wyłącznie pod terenami niezabudowanymi i swoimi wpływami nie obejmuje również w żadnym stopniu terenów zabudowanych. Środowisko lasów w Ciężkowicach, jak i cały teren obszaru złoża „Siersza 2”, tylko i wyłącznie zyska na planowanej eksploatacji.

Z tego co Pan mówi wydobycie to nie zagrożenie dla Żabnika tylko szansa?
Oczywiście, że tak. Dotychczas prowadzone przez dziesięciolecia wydobycie odkrywkowe piasku w pobliskich rejonach doprowadziło do znacznego obniżenia poziomu wód gruntowych  tego obszaru. Proponowane przez nas prace górnictwa głębinowego doprowadzą do nieznacznego, równomiernego obniżenia poziomu „Żabnika” i dzięki temu wpłyną na podniesienie poziomu wód gruntowych w tym obszarze. Również poniżej „Żabnika”, w kierunku południowym, w rejonie Koziego Brodu (obecnie pozbawionego wody) powstanie możliwość wyłonienia zbiornika retencyjnego, regulującego w sposób planowy jego zawodnienie, jak i całej okolicy „Żabnika”.

Jakie wnioski wyciąga Pan po dotychczasowej współpracy z miastem i mieszkańcami ?
Z jednej strony jestem bardzo zadowolony. Odczuwam duże zainteresowanie i oczekiwanie ze strony mieszkańców na nowe miejsca pracy. Nie jesteśmy żadną konkurencją dla istniejącego w Jaworznie zakładu KWK Sobieski, ponieważ ma on swój stały rynek zbytu (właściciela – Tauron Wytwarzanie). My jesteśmy przede wszystkim zainteresowani produkcją węgla na eksport. Przyniesie to Jaworznu nowe stabilne miejsca pracy. Prezydent Miasta wielokrotnie zapewniał mnie o swoim poparciu dla naszych projektów. Niestety, niekiedy ze strony innych urzędników miasta nie znajduje to takiego zrozumienia, jak byśmy tego oczekiwali. Czasami wynika to ze złego postrzegania nowych (lub rozbudowy starych) inwestycji górniczych, jako kontynuacji górnictwa  z lat 90. XX wieku. Górnictwo przedstawiane jest, jako przestarzała technologicznie, upadająca i bardzo agresywna dla środowiska gałąź przemysłu, w której decyzje o nowych inwestycjach zapadają centralnie. Ten obraz jest po prostu niewłaściwy, a często jeszcze podtrzymywany przez politykę gospodarczą i powielany przez niektóre media.  My postrzegamy górnictwo, jako nowoczesne i innowacyjne przedsiębiorstwo. Dbające o zrównoważony rozwój. Wierzę, że spotka się to ze zrozumieniem w Jaworznie.

Czy łatwo jest planować takie inwestycje ?
Na pewno nie. Potrzeba dużo determinacji i konsekwencji w działaniu, także w zmienianiu postrzegania przez urzędników takich nowatorskich i innowacyjnych inwestycji. Szczególnie istotne jest to, żeby podczas prowadzenia tego procesu istniała możliwość uniknięcia bardzo konfliktogennych zachowań, polegających na rozpowszechnianiu przez lokalne media, jak i różnych urzędników, nieprawdziwych  informacji nt. planowanej inwestycji. To zawsze rodzi przypuszczenia, najczęściej niesłuszne, i zmusza do szukania nieprawidłowości w trakcie udzielania odpowiednich pozwoleń dla inwestora.

Wierzy Pan w pomyślność jaworznickich inwestycji w jakiej perspektywie czasu ?
Gdybym nie wierzył to nie ponosilibyśmy tak znacznych kosztów całego procesu oraz nie wspieralibyśmy lokalnych inicjatyw społecznych. Staramy się utożsamić z miejscową społecznością i dać sygnał, że jest ona nam bardzo bliska. Sami, tylko i wyłącznie dla siebie, nie zbudujemy nowoczesnego i rentownego zakładu górniczego.
Proces ten, choć w rzeczy samej prowadzony jest przez Spółkę, na tym etapie zyskuje już sprzymierzeńca jakim jest lokalna społeczność, dla której dobra, inwestor ponosi tak ogromne wydatki. Wiara w powodzenie całego procesu nie opuszcza zarówno nas jako inwestorów jak i wykonawców. Mam nadzieję , iż 2016 rok przyniesie szczęśliwe dla nas wszystkich rozwiązanie, przejdziemy szczęśliwie cały proces i otrzymamy w końcu tak oczekiwaną koncesję wydobywczą.

To znaczy że wydobywać węgiel w Polsce się opłaca? Nawet z nieczynnych kopalń ?
W naszym postrzeganiu, inwestowanie w budowę nowych i nowoczesnych zakładów górniczych zlokalizowanych na odpowiednich terenach i złożach w Polsce, jest  nadal opłacalne. Są również istniejące zakłady górnicze, które posiadają ogromny potencjał produkcyjny, i pomimo ich obecnych kłopotów finansowych, nie wolno przegapić możliwości ich dalszego rozwoju. Burzy się bardzo łatwo, natomiast buduje się ze wszech miar dużo trudniej. Naszym zdaniem uzyskanie konkurencyjnej ceny produkcji węgla staje się możliwe przy zastosowaniu nowoczesnej technologii, wdrożeniu odpowiedniego sposobu zarządzania i przy jednoczesnym społecznym zrozumieniu zasad funkcjonowania rentownego zakładu górniczego na tak wymagającym rynku. Wierzę, iż działania prowadzone przez Spółkę Balamara oraz jej spółki zależne, potrafią zjednoczyć lokalne społeczności oraz gospodarzy tych terenów i wspólnymi siłami uda się doprowadzić wszystkie projekty do szczęśliwego zakończenia i uzyskania koncesji wydobywczych.

Dziękuję za rozmowę.