Uważa się, że soki są jednymi z najwartościowszych produktów odżywczych dla człowieka. Najchętniej pijemy soki owocowe. Na sklepowych półkach dostępnych jest wiele ich rodzajów – w kartonach lub butelkowanych. Rzadziej pijemy soki warzywne, choć dietetycy uważają je za znacznie zdrowsze od owocowych, gdyż zawierają mniej cukru i mogą je pić także diabetycy. Jakie właściwości mają (nie zawsze doceniane) soki warzywne i czy warto je pić?

Czym jest sok?

Sokiem nazywamy płyn, jaki uzyskuje się z wyciskania dojrzałych owoców lub warzyw. Według unijnych norm rynkowych, do naturalnego soku nie wolno dodawać żadnych obcych substancji: konserwantów, sztucznych barwników, słodzików, aromatów, itp. Można natomiast dodać witaminy. Soki sprzedawane w kartonach są pasteryzowane i homogenizowane, co powoduje, że nie ulegają rozwarstwieniu.

Soki warzywne produkowane są tuż po zbiorach warzyw, bez ich długiego przechowywania, jak to ma miejsce w przypadku np. jabłek czy cytrusów. Dzięki temu straty składników odżywczych są niewielkie. Co więcej, niektóre soki warzywne zawierają więcej pożądanych substancji, niż same warzywa; sok pomidorowy (a także ketchup!) jest bogatszym źródłem likopenu, niż świeże pomidory. Likopen jest cennym przeciwutleniaczem o właściwościach antynowotworowych. Wpływa również pozytywnie na funkcjonowanie układu krwionośnego, zmniejszając ryzyko chorób.

Niska wartość energetyczna soków warzywnych sprawia, że są one doskonałym składnikiem diety odchudzającej, podstawą diety oczyszczającej albo po prostu bombą witaminową w codziennym jadłospisie. Największą wartość mają soki warzywne wyciskane bezpośrednio przed spożyciem.

Witaminy i minerały w dobrych połączeniach

Pożytek z soków warzywnych jest bezdyskusyjny, ale przy zachowaniu pewnych zasad. Warto je znać, bowiem przy  trafnych połączeniach substancje, jakie zawierają soki są łatwiej i pełniej przyswajalne. Natomiast przy połączeniach nieodpowiednich sok warzywny może stracić większość swoich wartości odżywczych. Dobrym przykładem jest połączenie wspomnianego soku pomidorowego, zawierającego likopen, z sokiem wyciśniętym z brokułów. Likopen neutralizuje działanie wolnych rodników, a sok z brokułów stymuluje usuwanie ich z organizmu.

Na naszych stołach lubimy łączyć pomidory z ogórkami. W ogórkach znajduje się duża ilość enzymu, utleniającego witaminę C – askorbinazy. Niszczy ona witaminę C, którą zawierają pomidory. Dotyczy to zresztą także innych warzyw bogatych w tę witaminę, jak natka pietruszki, kalarepa, wymienione już brokuły czy papryka. Należy jednak pamiętać, że jeśli wraz z dietą dostarczamy odpowiedniej ilości warzyw i owoców – co najmniej 400g/dobę, a także dbamy o ich różnorodność, nie powinniśmy się tym przejmować, ze względu na fakt, że na wchłanianie witaminy C wpływają również inne czynniki, jak np. temperatura. Sam sok ze świeżego ogórka jest jak najbardziej godny polecenia; składa się w 95 proc. z wody, dlatego ma silne własności moczopędne, pomaga usunąć zbędną wodę z organizmu, wspomaga rozkład toksyn i ułatwia oczyszczanie nerek.

Soki warzywne – stymulatory odchudzania

Soki warzywne przeważnie zawierają mniej kalorii niż owocowe. Natomiast wśród soków warzywnych są takie, których wartość energetyczna jest wyższa lub niższa, w zależności od samego warzywa. Z tych, z których przyrządza się soki, najwięcej kalorii ma marchew i burak, natomiast najmniej – ogórek, pomidor i kapusta. Można oczywiście mieszać soki, ale przy zachowaniu zasady dobrych połączeń, która jest bardziej istotna od ich kaloryczności.

Nie należy w procesie odchudzania praktykować kilkudniowych diet, polegających na piciu samych soków warzywnych, rezygnując ze wszystkich innych posiłków. Owszem, można w ten sposób zgubić nawet kilka zbędnych kilogramów. Jest to jednak bardzo niezdrowa i… podstępna metoda. Po pierwsze, niedostarczanie wszystkich składników odżywczych, jakich potrzebuje organizm, powoduje że zaczyna on czerpać z własnych zasobów, co może doprowadzić do zaburzeń funkcjonowania poszczególnych układów i narządów. Po drugie, powrót po takiej diecie do normalnego odżywiania wywoła efekt jo-jo – stracone kilogramy powrócą z nadwyżką. Zatem soki warzywne warto pić podczas odchudzania, ale jednocześnie zapewniać organizmowi wszystkie niezbędne składniki odżywcze, oczywiście w odpowiednio zmniejszonych ilościach.

Przykładowe kompozycje soków

• Na oczyszczenie organizmu – mieszanka soku z białej kapusty i selera korzeniowego, z dodatkiem koperku. Osoby lubiące słodsze soki mogą dodać jabłko
• Oczyszczenie – inny wariant: marchew, sałata rzymska i świeży imbir
• Dla diabetyków – kapusta pekińska, ogórek, seler naciowy, cebula. Można dodać nieco jabłka
• Dla diabetyków – inny wariant: pomidory, rzeżucha, natka pietruszki.

Soki warzywne są również dobrym rozwiązaniem dla dzieci, które zwykle nie przepadają za warzywami. Przygotowując soki dla dzieci można łączyć warzywa z owocami. Takim klasycznym i najbardziej znanym połączeniem jest marchew z jabłkiem, ale można dziecku „przemycić” warzywa w innych mieszankach, np. marchew i pietruszkę z gruszką i odrobiną cytryny. Jeżeli płyn jest zbyt gęsty, można go rozcieńczyć wodą i dosłodzić np. miodem.

Proporcje poszczególnych składników są kwestią indywidualnego upodobania.

Picie soków warzywnych dostarcza organizmowi wiele potrzebnych substancji, które czasem trudno dostarczyć w formie produktów stałych. Wprowadzając je do jadłospisu dbamy o nasze zdrowie, dlatego warto jednocześnie zadbać o jakość spożywanych posiłków. Jeśli nie mamy czasu na przygotowywanie wartościowego jedzenia w domu, z pomocą przychodzi dieta pudełkowa, którą możemy zamówić prosto pod drzwi. Korzystając z niej mamy pewność, że jemy mądrze i zdrowo.