Karol Pniak bohater niezapomniany

Na sesji Rady Miejskiej, radni jednogłośnie przyjęli projekt uchwały: „w sprawie nadania rondu położonemu na skrzyżowaniu ulicy Płetwonurków z ulicą Jana III Sobieskiego w Jaworznie, nazwy Rondo pil. Karola Pniaka”.

Do uzasadnienie tego projektu uchwały, Tadeusz Dębecki, Naczelnik Wydziału Geodezji i Kartografii przeczytał na sesji autopoprawkę. Zamieniono skrót pil. na pilot i wzbogacono uzasadnienie o informację: „Na wniosek Prezydenta Miasta pod obrady Rady 26 listopada 2020 został skierowany projekt uchwały […].”

26 stycznia 2020 roku minęło 110 lat od urodzin niedościgłego pilota, jaworznianina, który znacząco, wpisał się w walki powietrzne w czasie II wojny światowej. Kiedy powrócił z Anglii do Szczakowej, mimo wielu krzywd, jakich doznał – od głupich przedstawicieli władzy ludowej – wciąż był człowiekiem przyjaznym ludziom. I taki pozostał w naszej pamięci. Jaworznianie nigdy Karola Pniaka nie zapomnieli. Był lubiany.

W roku 1966 Prezydium Zarządu Oddziału ZBoWiD w Jaworznie, wystosowało prośbę do Miejskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu, o nadanie kol. Pniakowi odznaki 1000-lecia Państwa Polskiego. Prezes, Teofil Odrzywołek napisał: „Kol. Karol Pniak jest radnym MRN w Jaworznie – jako bezpartyjny”. A w uzasadnieniu: odniósł się do jego zasług w walce z faszyzmem hitlerowskim, zwrócił także uwagę na to, że „obecnie kol. Karol Pniak bierze ochoczo czynny udział w wychowywaniu młodzieży w duchu patriotyzmu”.

W kwietniu 1989 roku, prezes Zarządu Miejskiego ZBoWiD, Wacław Kwaśniewski, skierował pismo do przewodniczącego Miejskiej Rady Narodowej, Mariana Tarabuły, z propozycją, aby jednej z jaworznickich ulic nadać imię kapitana pil. Karola Pniaka. Sugerowano żeby ulica jego imienia znajdowała się na Pieczyskach. Tam mieszkał, po ślubie z Helenką Paulówną i po powrocie z Anglii, aż do śmierci.

Zainteresowanie asem lotnictwa nabrało szczególnej intensywności wraz z odejściem Polski Ludowej. Uchwałą z 27 września 1990 roku ulicę 15 Grudnia, zamieniono na ulicę kapitana Karola Pniaka. Inicjatyw pamięci o nim było wiele. Wymienię kilka.

W roku 1998, trzydniowe uroczystości poświęcone Karolowi Pniakowi, zorganizował wraz z władzami miasta, Tadeusz Zemuła prezes zarządu Stowarzyszenia Lotników Polski Południowej im. mjr. Karola Pniaka.
8 maja odbyło się spotkanie lotników weteranów z młodzieżą szkolną, przedstawiono wówczas wniosek o nadanie rondu imienia
308. Dywizjonu Myśliwskiego Krakowskiego. 9 maja została odprawiona msza polowa na cmentarzu komunalnym w Szczakowej. A w Miejskim Centrum Kultury miało miejsce sympozjum i występy artystyczne.
10 maja, ku czci mjr Karola Pniaka, odsłonięto tablicę na budynku MCK-u. Tej uroczystości towarzyszyło mnóstwo atrakcji: festyn lotniczy, pokazy modeli latających, skoki spadochronowe. Wśród wielu wybitnych gości był generał Stanisław Skalski.

25 maja 1999 Polskie Towarzystwo Czytelnicze, koło w Jaworznie, działające przy Miejskiej Bibliotece Publicznej, zorganizowało spotkanie z tymi, co Pniaka pamiętali. Odczytano także maszyno-piśmienne opinie, Stanisława Skalskiego i Tadeusza Rolskiego, o ich brawurowym koledze, kapitanie Karolu Pniaku. A także przeczytano wspomnienia ppłk. pilota Mieczysława Świerkosza.

W 1999 park na Osiedlu Stałym otrzymał nazwę Lotników Polskich,
a rondo imię 308. Krakowskiego Dywizjonu Myśliwskiego.

W styczniu 2010 r. odbyły się uroczystości związane z setną rocznicą urodzin Karola Pniaka. Piękna msza, składanie kwiatów pod tablicą.
W Miejskiej Bibliotece Publicznej na Osiedlu Stałym, i w Gimnazjum nr 11, przygotowano wystawy niepublikowanych jeszcze dokumentów i fotografii, dotyczących Karola Pniaka. Zaprezentowano zbiory Grażyny Paul-Materny, krewnej pilota. Tytuł wystawy: „Karol Pniak: bohater wojennego nieba”. Na szczególną uwagę zasługuje w 2014 roku, wystawa w naszym Muzeum, „Karol Pniak. Jeden z nielicznych”. W 2015 wyszło kolejne wydanie książki Grzegorza Sojdy i Grzegorza Śliżewskiego: „Mjr pil. Karol Pniak”. Książka uzupełniona w drugim wydaniu, o dokumenty ze zbiorów prywatnych Grażyny Paul-Materny. W lipcu 2017 miała miejsce na Rynku, arcyciekawa plenerowa ekspozycja pt. „Jeden z Nielicznych Karol Pniak”, przygotowana przez Muzeum Miasta Jaworzna. Wystawie towarzyszyła znakomita edytorsko i bogata w wiadomości, publikacja pod redakcją naukową Adriana Ramsa. W 2018 pracownia modelarska działająca przy Światowym Stowarzyszeniu Lotników Polskich budowała makietę samolotu, którym latał m.in. Karol Pniak.
W lutym 2019 w Jaworznie odbyła się konferencja naukowa pt. „Asy polskiego lotnictwa”, zorganizowana przez Światowe Stowarzyszenie Lotników Polskich. W kaplicy Matki Bożej Loretańskiej, patronki lotników, odprawiane są uroczyste msze, także w intencji pilota Karola Pniaka. Przecież kaplica lotników w Sanktuarium Matki Bożej Nieustającej Pomocy na Osiedlu Stałym – zrodziła się z myślenia o Pniaku.

Rok 2020, to okrągłe rocznice: urodzin i śmierci Karola Pniaka. Urodził się 26 stycznia 1910 roku w Jaworznie, zmarł 17 października 1980 w Krakowie. Pamiętamy. Wciąż nowe dokumenty odnajdują się u jaworznian. Jest Karol Pniak serdecznie wspominany. Wyrosły następne pokolenia, które znają pilota z opowiadań ojców, dziadków.

Prezydenci Jaworzna, Marian Tarabuła, Paweł Silbert, przewodniczący Rady Miejskiej: Stefan Gazda, Tadeusz Kaczmarek, ówcześni i obecni radni, wszelkich ugrupowań, w sprawach upamiętniania Karola Pniaka, zawsze byli jednogłośni.

Warto by pomyśleć o obelisku na cmentarzu, gdzie pochowany jest Karol Pniak. Trudno odnaleźć jego grób, trzeba wiedzieć. Śmigło nie dominuje nad innymi nagrobkami. Monument z napisem komu poświęcony, ustawiony w centralnym miejscu cmentarza, dałby możliwość zapalenia znicza, zainteresowania się kolejnych pokoleń znakomitym pilotem.
Barbara Sikora