Rok 2022 jest między innymi Rokiem Botaniki. Mija bowiem 100 lat od założenia Polskiego Towarzystwa Botanicznego. Będąc jego członkiem, pozwolę sobie w tym roku przybliżyć więcej gatunków takich naszych zielonych sąsiadów. W sześćdziesiątym dziewiątym epizodzie poznamy niezłe ziółko, znaczy się bukwicę lekarską – Betonica officinalis z rodziny jasnotowatych-Lamiaceae.

Zanim przejdziemy do meritum czas na zarys taksonomii. To na tle okazów znad Przemszy w Jeleniu. Nasza bohaterka czasami występuje pod nazwą Stachys officinalis, ale wiele wskazuje na to, że pierwsza podana nazwa jest bardziej prawidłowa. Inne polskie nazwy gatunku to bukwica zwyczajna lub czyściec lekarski.

Na tle okazów ze stanowiska w Jeleniu Łęgu opowiem co nieco o miejscu występowania. Gatunek uchodzi za średnio pospolity. Często pojawia się na łąkach zmienno-wilgotnych. Dla kontrastu pojawia się również w murawach kserotermicznych. Bywa spotykany w widnych lasach oraz zaroślach. Nadaje się do uprawy w ogrodach. Warto ją wprowadzić, bo przywabia rozmaitych zapylaczy. Nasza bohaterka z natury jest byliną, której pączki zimują na poziomie gruntu. Takie rośliny to hemikryptofity.

Na tle roślin widzianych w Ciężkowicach oraz Miejskim Ogrodzie Botanicznym w Zabrzu przytoczę niektóre z jej rozlicznych właściwości leczniczych. W świetle pewnego starożytnego powiedzenia – sprzedaj tunikę, kup betonikę – jest to niemalże panaceum. A może chodziło tylko o to, że między innymi odstraszała złe duchy.

Jako surowiec leczniczy należy pozyskiwać ziele w początkowym okresie kwitnienia. Obecnie jako lek znajduje przede wszystkim zastosowanie jako lek przeciwbiegunkowy oraz ściągający. Generalnie wspomaga w ogólności układ pokarmowy. Druga grupa działań dotyczy nieżytów układu oddechowego oraz jamy ustnej i gardła. Zewnętrznie działa dezynfekująco. Czasami, jeśli jeszcze posiadamy wannę, dobrze jest zrobić sobie kąpiel z jej dodatkiem. To znakomity sposób na odkażenie skóry oraz jej regenerację.

I na zakończenie tradycyjna mantra, jakże uzasadniona w świetle tego, co powiedziałem uprzednio. Co do reszty szukajcie, a znajdziecie. W gruncie rzeczy najważniejsze jest wiedzieć, jak ta roślina wygląda, bo nigdy nie wiadomo kiedy taka wiedza może się przydać.

Piotr Grzegorzek

[vc_facebook]