Rok 2023 jest kolejną okazją do świętowania. Otóż dziesięć lat temu, znaczy się w 2013 roku, otrzymałem jako członek Polskiego Towarzystwa Botanicznego branżowy medal im. Bolesława Hryniewieckiego za popularyzację botaniki. To znakomity powód, aby zgodnie z zapowiedzią na zakończenie cyklu „Sto filmów na stulecie Polskiego Towarzystwa Botanicznego” kontynuować filmową misję edukacyjną. Szlachectwo zobowiązuje. Na zakończenie wspomnę, że sto lat temu ukazał się pierwszy numer branżowego czasopisma – Acta Societatis Botanicorum Poloniae. A poza tym wchodzimy w sto pierwszy rok działalności.

W pierwszym epizodzie poznamy jodłę pospolitą – Abies alba z rodziny sosnowatych – Pinaceae. Większość stanowisk tego gatunku znajduje się w południowej części Polski. Rozproszone stanowiska znajdują się w lewej górnej ćwiartce naszego kraju.

Na początku obejrzyjmy okazałe drzewo z parku miejskiego w Chrzanowie. Obserwuję je od kwietnia 1982 roku.

W 2019 roku drzewo zakwitło. Obserwujemy jego kwiaty męskie, ponieważ znalazły się na odpowiednim poziomie.

Drzewo ma się dobrze. Tak wyglądało w 2020 roku. Tutaj przy okazji warto zwrócić uwagę na istotny szczegół taksonomiczny, jakim są białe paski na spodzie płaskich szpilek.

Na naszym terenie, w obszarze naturalnego występowania jodły wymierały, ponieważ nie tolerowały wysokich stężeń związków siarki w powietrzu. Teraz nie jest już tak źle, ponieważ drzewa odradzają się, co widać na przekładzie z lasu w Mysłowicach Ćmoku.

Im dalej na południe tym drzewa jodłowe są większe. Pierwszą grupę takich gigantów napotkałem w Białym Lasku niedaleko Polanki Wielkiej. Tutaj stanowią znaczącą domieszkę w lesie liściastym.

Z analogiczną sytuacją mamy do czynienia w Wyżrale, w lesie, na którego skraju znajduje się pomnik lotników amerykańskich. O dobrej kondycji świadczą liczne siewki tego gatunku w runie lasu.

To samo można zobaczyć wszędzie na obszarze naturalnego występowania jodły. Nasza bohaterka przede wszystkim dostarcza drewna. Jej pączki, gałązki, liście oraz żywica są cenione w lecznictwie. Szyszki dostarczają olejku stosowanego w perfumerii.

Na zakończenie na tle okazałych drzew z lasu w rejonie góry Draboż proponuję taką mantrę. Pogląd ten wyraził Władysław Szafer we wstępie do drugiego wydania przewodnika „Drzewa i krzewy”, który ukazał się w 1957 roku nakładem Państwowych Zakładów Wydawnictw Szkolnych. Znajomość krajowych drzew i krzewów powinna być tak powszechna, jak elementarnych wiadomości z historii, literatury polskiej czy życia gospodarczego. Poznaliście pierwsze drzewo a jak tam z pozostałymi dziedzinami wiedzy, po kolejnych od tamtego czasu reformach edukacji?.

Piotr Grzegorzek

[vc_facebook]