Historia szopek bożonarodzeniowych sięga roku 1223, kiedy to Franciszek z Asyżu wprowadził po raz pierwszy w Greccio we Włoszech „żywy” żłóbek do liturgii Bożego Narodzenia. Odtwarzał on wydarzenia narodzin Dzieciątka Bożego. W drugiej połowie XV w. tradycję budowy szopek sprowadził do Polski zakon franciszkanów.
Początkowo był to sam żłóbek i figurki świętej Rodziny. Za najstarsze w Polsce figurki szopkowe uchodzą te z klauzurowego klasztoru klarysek w Krakowie. Pochodzą z lat 1370 – 1380. Zakupiła je dla klasztoru regentka Elżbieta Łokietkówna w warsztatach Nadrenii.
Bodaj najbardziej oryginalnymi relikwiami kościoła katolickiego są resztki betlejemskiego żłobka, które sprowadzono do Rzymu w IV w. Papież Liberiusz wzniósł dla nich bazylikę S. Maria Maggiore. Fragment tej relikwii w postaci kawałka drewna klonowego o długości 2,5 cm i szerokości ok. centymetra 29 listopada 2019 r. został przekazana franciszkańskiej Kustodii Ziemi Świętej w Jerozolimie.
Pewnie każdy z nas widział kiedyś szopkę, która wywarła na nim ogromne wrażenie. A to ze względu na oryginalne postaci, zaskakującą konstrukcję czy choćby jej rozmiar. Za największą szopkę ołtarzową w Europie uchodzi ta budowana w bazylice w Katowicach-Panewnikach. W 2006 r. miała 25 m wysokości, 20 m szerokości i 12 m głębokości.
O jednej z jaworznickich szopek opowiada ks. Józef Gut z parafii św. Elżbiety Węgierskiej w Szczakowej. – Mam w oczach szopki związane z kolejnymi parafiami, w których byłem proboszczem. I tak pierwsza parafia na Pieczyskach i szopka, gdzie panowie wymyślili, że w tej szopce będą figurki ruchome. Widziałem niesamowitą radość dzieci, które przychodziły do szopki i patrzą a tutaj jadą różne postaci, posuwają się przed Panem Jezusem, że się kłaniają. Tak udało się to mechanicznie stworzyć, gdzie były różne postaci z różnych epok, figurki, które przypominały historię Polski i przypominały różnych ludzi, dla których Pan Jezus, dla których wiara była ważna.
Z jedną z największych ruchomych szopek w Polsce uchodzi ta powstała w latach 80-tych XIX w. szopka w Wambierzycach. Poruszana jest mechanizmem zegarowym, liczy 800 figurek, z których ruchomych jest ok. 300.
Ela Bigas
[vc_facebook]
