Noc Świętojańska zwana w niektórych regionach Polski Kupalnocką przypada w wigilię św. Jana – z 23 na 24 czerwca. Od wieków to święto, znane już Prasłowianom, było świętem ognia i wody.

Na wzgórzach zapalano wielkie ogniska, zwane sobótkami, do rzek puszczano wianki. Początkowo z ambon zakazywano takich zabaw, strasząc ich uczestników piekłem. Ostatecznie jednak wskazano tej nocy świętego patrona. Stał się nim św. Jan.

W zwyczaju było podczas sobótek wyśpiewywać prośby do „pięknej nocy”, co miało strzec przed „wiatrami i nagłą wodą”. Sobótkowe śpiewy dziewcząt to apele o kochanie, ożenek, wierność i pamięc. Dziewczęta udające się na sobótki, obwiązywały się bylicą, co miało je chronić przed bólami głowy i krzyża podczas prac w polu. Uznawano bylicę za ziele czarodziejskie. W Noc Świętojańską rzucano jej gałązki do ognia lub ubierano nimi domostwa. Wierzono, że chroniło to przed morem i przyczyniało się do dobrego zamążpójścia.

W tę noc szukano kwiatów paproci, dzięki którym można było dostrzec zaklęte, schowane skarby.

Do rzek wrzucano wianki, które często wykonywały cechy rzemieślników. Powstawały więc owe wianki ze skór, atłasów, czy też klejono je ze stolarskich wiórków. Najczęściej jednak pleciono je z kwitków, zdobiono wstążkami i świeczkami. Pomiędzy kwiatki, z których wianki pleciono, dziewczęta wkładały karteczki, mając nadzieję, że dotrą one do właściwych adresatów.

Były to teksty bardo otwarte, np. Już to 12-ty roczek, jak puszczam mój wianek, może przecież w 13-tym zdarzy się kochanek.

Kawalerowie rzucali się z łodzi do wyławiania tych próśb. Puszczaniu wianków towarzyszyły różnorodne piosenki, wśród nich ta o rycerzu, który utonął, jadąc z towarzyszami na wesele.
Ela Bigas