Abonament RTV do likwidacji, ale nie od razu. Rząd pokazuje plan finansowania mediów publicznych

Gospodarstwa domowe muszą przygotować się na jeszcze co najmniej rok obowiązkowych opłat abonamentowych. Ministerstwo Kultury przedstawiło projekt nowelizacji ustawy o radiofonii i telewizji, z którego wynika, że abonament RTV ma zostać zniesiony dopiero od 1 stycznia 2027 r. Wtedy finansowanie mediów publicznych ma w całości przejąć budżet państwa.

Likwidacja abonamentu była jedną z zapowiedzi obecnej koalicji rządzącej i znalazła się wśród kluczowych obietnic wyborczych. Choć od powołania rządu Donalda Tuska minęły już dwa lata, dopiero teraz pojawiła się konkretna propozycja legislacyjna wraz z harmonogramem zmian.

Projekt ustawy zakłada gruntowną przebudowę systemu mediów publicznych. Oprócz odejścia od abonamentu przewidziano m.in. likwidację Rady Mediów Narodowych, zmiany w składzie Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji oraz nowe zasady powoływania władz publicznego radia i telewizji. Kluczowa zmiana dotyczy jednak źródeł finansowania.

Resort kultury argumentuje, że obecny model jest niewydolny i nieprzystający do realiów technologicznych. Obowiązek rejestracji odbiorników, przy jednoczesnym braku skutecznych narzędzi egzekwowania opłat, sprawił – jak wskazuje ministerstwo – że już od kilku lat główny ciężar utrzymania mediów publicznych ponosi budżet państwa. Od 2017 r. regularnie wypłacane są rekompensaty, a od 2018 r. to właśnie środki publiczne stanowią zasadniczą część finansowania.

Zgodnie z projektem, po likwidacji abonamentu KRRiT ma otrzymywać co roku co najmniej 2,5 mld zł na realizację misji publicznej. Jednocześnie rząd przyznaje, że realne koszty funkcjonowania wszystkich spółek publicznej radiofonii i telewizji są wyższe i sięgają około 3,8 mld zł rocznie.

Do czasu wejścia w życie nowych przepisów abonament pozostaje obowiązkowy. Co więcej, od 1 stycznia 2026 r. wzrosną stawki: za radio do 9,50 zł miesięcznie, a za telewizor do 30,50 zł. Przy płatności rocznej z góry oznacza to odpowiednio 102,60 zł i 329,40 zł. Wyższe mają być także kary za brak opłat.

Projekt nie przewiduje żadnej abolicji dla dłużników. Zaległości abonamentowe nadal będą egzekwowane, również po zniesieniu samego obowiązku płacenia. Państwo zachowa prawo do dochodzenia należności i odsetek, a zobowiązania przedawnią się dopiero po pięciu latach. Dane KRRiT pokazują, że skala problemu jest duża – tylko w 2024 r. Poczta Polska wysłała ponad 118 tys. upomnień, a część spraw trafiła do egzekucji skarbowej.

Na razie projekt ustawy trafił do konsultacji i dalszych prac legislacyjnych. Jeśli zapowiedzi rządu zostaną zrealizowane, 2026 r. będzie ostatnim pełnym rokiem funkcjonowania abonamentu RTV w Polsce. Do tego czasu obowiązują jednak dotychczasowe zasady – wraz z kontrolami, opłatami i sankcjami.