Zorientowanie na człowieka, otwartość na zmiany i oddolny charakter to główne cechy programu „Kierunek Śląskie 3.0”
Ujęte w programie działania zakładają rozwój województwa w pięciu kluczowych obszarach tematycznych, w oparciu o jego potencjały i atuty. To, co wyróżnia dokument, to jego otwartość – program ma pobudzić i rozpocząć dyskusję o przyszłości regionu.
„Kierunek Śląskie 3.0” został przedstawiony przez marszałka Wojciecha Saługę niemal dokładnie rok po zaprzysiężeniu i w symbolicznym miejscu, które dziś jest najsilniej kojarzone z regionem – w Muzeum Śląskim.
„Ten program zrodził się z kryzysu. Na początku roku mieliśmy do czynienia ze strajkami górników, a ja miałem okazję spotkać się z przedstawicielami różnych środowisk i rozmawiać nie tylko rozwoju tej branży, ale szerzej – o tym, że warto przemyśleć region od nowa. Bez tego nie ruszymy z miejsca” – przekonywał marszałek Saługa.
Powstały z inicjatywy Zarządu Województwa dokument to efekt pracy ekspertów z różnych środowisk – biznesowego, naukowego, samorządowego. Program oraz jego cele wpisują się w priorytety i działania krajowych i regionalnych dokumentów strategicznych.
„Kierunek Śląskie 3.0” w samej formie odbiega od podobnych mu dokumentów. Jego twórcy najważniejsze dla regionu kwestie zawarli na dwudziestu siedmiu stronach, po to, by każdy mógł się z nim zapoznać, a zarazem – by pobudzić do dyskusji nad zawartymi w nim tezami. Z jednej strony program odnosi się do powstałych już opracowań, z drugiej jest punktem wyjścia do debaty nad przyszłością województwa.
„Bardzo ważne jest to, że dokument ma charakter otwarty. Będziemy o nim rozmawiać z każdym, komu zależy na naszym regionie. Począwszy od radnych, przez mieszkańców, społeczników, aż po ekspertów i samorządowców” – mówił marszałek Wojciech Saługa.
Zaproponowany model rozwoju oznacza oparcie na potencjałach i atutach wyróżniających region i wskazuje kluczowe obszary tematyczne.
- Obszar 1: Aktywność przedsiębiorcza i innowacje na rzecz nowej gospodarki
- Obszar 2: Rewitalizacja przestrzeni miejskich i obszarów poprzemysłowych
- Obszar 3: Infrastruktura transportowa, zielona i nowa energetyka
- Obszar 4: Kompetencje zawodowe, aktywność obywatelska i innowacje społeczne
- Obszar 5: Metropolizacja Aglomeracji Górnośląskiej (Górnośląskiego Obszaru Funkcjonalnego)
Działania w pierwszym z obszarów mają skupić się na sektorze technologicznym i kreatywnym, czyli filarach nowoczesnej gospodarki. Celem jest stworzenie podwalin pod regionalny system rozwoju przedsiębiorczości i innowacji. Wśród przykładowych projektów program wymienia m.in. utworzenie Funduszu Proinnowacyjnego, którego zadaniem ma być inwestowanie i wsparcie rozwoju śląskich firm, ale też wzrost efektywności tych działań. Ważne miejsce zajmują tzw. usługi dla przedsiębiorców obejmujące wsparcie dla osób rozpoczynających działalność i podniesienie konkurencyjności firm poprzez doradztwo prawne, finansowe. W ramach projektu przewiduje się również wypracowanie modelu wsparcia dla start-upów, a także stworzenie platformy e-learningowej służącej edukacji, selekcji, aktywizacji osób bezrobotnych, ale także przygotowanie i realizację programu rozwoju dla nowo powstałych firm.
Drugim obszarem tematycznym jest „Rewitalizacja przestrzeni miejskich i obszarów poprzemysłowych”. Program wskazuje konkretne działania związane z rewitalizacją obszarów zurbanizowanych, do których należą: utworzenie Funduszu Rewitalizacyjnego, stworzenie oferty inwestycyjnej i jej promocja, a także podniesienie wartości obszarów o dużej koncentracji zdegradowanej zabudowy. Kluczem jest skoordynowanie działań w tym zakresie, od szczegółowej inwentaryzacji i stworzenia rejestru terenów zdegradowanych, przez przygotowanie oferty inwestycyjnej i promocji, aż do wskazania ewentualnych źródeł współfinansowania.
W trzecim obszarze tematycznym wskazano trzy kierunki działania: rozwój infrastruktury transportowej, wsparcie rozwiązań w zakresie Odnawialnych Źródeł Energii (OZE) i wsparcie ochrony przyrody. W kontekście infrastruktury jest mowa o stworzeniu szybkiego połączenia metropolii z Bielskiem-Białą, Częstochową i Rybnikiem, ale też budowie spójnej sieci tras rowerowych i rozbudowie sieci małych lotnisk lokalnych. W kontekście OZE istotna będzie realizacja programu ochrony powietrza, a wśród działań zmierzających do wsparcia ochrony przyrody projekt uporządkowania zlewni Kłodnicy i Białej Przemszy oraz projekt „błękitno-zielone miasta”, czyli zagospodarowanie wody deszczowej i kształtowanie systemu przyrodniczego miast województwa.
Kolejnym obszarem, podzielonym na kilka kierunkowych działań jest obszar „Kompetencje zawodowe, aktywność obywatelska i innowacje społeczne”. Istotnym wyzwaniem jest realizacja programu wsparcia szkolnictwa zawodowego i dostosowanie oferty edukacyjnej do potrzeb rynku pracy. Ważne miejsce zajmuje ponadto promocja zdrowego stylu życia i działania w ramach polityki senioralnej, do których zalicza się m.in. stworzenie Śląskiej Karty Seniora i powołanie Śląskiej Rady ds. Seniorów. Program zakłada też poprawę bezpieczeństwa w regionie i modernizację Parku Śląskiego.
Ostatnim obszarem wskazanym w dokumencie jest „Metropolizacja Aglomeracji Górnośląskiej”. Program wskazuje trzy kierunki działania – pierwszym jest tworzenie i rozwój metropolitalnych stref kultury, nauki i biznesu. Wśród proponowanych projektów jest np. utworzenie Centrum Przemysłów Kreatywnych i Innowacji na terenie Muzeum Śląskiego. Planowane jest wsparcie rozwoju transportu: drogowego i publicznego – tu dokument wskazuje budowę istotnych pod tym kątem dróg oraz transportu szynowego ze sztandarowym połączeniem kolejowym Katowice-Pyrzowice. Dokument zakłada też rozbudowę Międzynarodowego Portu Lotniczego „Katowice” w Pyrzowicach. Ostatnim kierunkiem działania jest wspieranie rozwoju usług metropolitarnych i trzy wskazane w tym miejscu projekty – regionalny system zaopatrzenia w wodę, rozwój przemysłu spotkań i wydarzeń oraz wspieranie centrów wysokospecjalistycznych i specjalistycznych usług medycznych i ochrony zdrowia.
Kolejnym krokiem w realizacji programu Kierunek Śląskie 3.0 ma być szeroki dialog ze wszystkimi środowiskami zainteresowanymi rozwojem i wdrażaniem w życie tego dokumentu.
W trakcie prezentacji idei programu marszałek Wojciech Saługa i członkowie Zarządu Województwa Śląskiego podsumowali miniony rok pracy i przedstawili osiągnięcia w poszczególnych zadaniach należących do samorządu wojewódzkiego.
