Wszystko zaczęło się od zaskakującej prośby, którą pozostawiono na grobie Emila Rudawskiego, pochowanego na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie. Jan Wolański, wnuk Emila, jaworznianin, baryton, śpiewak Teatru Wielkiego Opery Narodowej, odnalazł 2 maja 2021 r. tajemniczą kartkę: Poszukuję kontaktu do najbliższej rodziny ś.p. Emila Rudawskiego. Badam życiorys jego syna w celach genealogicznych i pracy nad książką biograficzną.
Autorem kartki był Marcin Dambek, prowadzący w Wielkiej Brytanii portal polishmotorcycle. Pan Jan odpowiedział na prośbę. Udało się skontaktować pana Dambka z pozostałą w Wielkiej Brytanii rodziną Tadeusza Rudawskiego. W wyniku działań pana Dambka 18 kwietnia w 120 rocznicę urodzin Tadeusza Rudawskiego odsłonięto na jego grobie pamiątkową tablicę w ramach projektu Polskie Miejsca Pamięci na Wyspach Brytyjskich.
Wuj Tadeusz
Syn Emila, Tadeusz (1901-1963) był sportowcem motocyklowym, w zawodach motocyklowych 40-krotnie uplasował się na pierwszych miejscach, w tym w latach 1922-1926 odniósł 32 zwycięstwa na torze „Cracovii”.
Uznaje się Tadeusza Rudawskiego za niezwykłego konstruktora. Przed wojną Tadeusz Rudawski pracował na stanowisku kierownika Działu Motocyklowego w Biurze Studiów (konstrukcyjnym) Państwowych Zakładów Inżynieryjnych. Tadeusz Rudawski ma na swoim koncie skonstruowanie słynnego modelu motocykla Sokół 600 RT (R-Rudawski, T-Turystyczny).
Motocykl ten produkowany był w latach 1935-1939 przez warszawskie Państwowe Zakłady Inżynierii. Pierwsza znana fotografia motocykla pochodzi z 1933 r. Zamieszczono ją w miesięczniku „Turysta i auto”. Oznacza to, że prototyp ukończono jesienią lub zimą 1932 r. Pierwsze egzemplarze zeszły z taśmy produkcyjnej w 1935 r. Wyprodukowano ok. 1400 sztuk. Cena motocykla wynosiła 2300 zł., cena wózka bocznego luksusowego wyposażonego w resorowane koło wynosiła w czerwcu 1939 r. 750 zł. Dla wspierania rozwoju motoryzacji polskiej sprzedaż tego motocykla objęta była rabatem w wys. 20 procent. Odliczenia rabatu dokonywano od podatku dochodowego. To na tym motocyklu w sierpniu 1939 r. Tadeusz Rudawski wjechał na Kasprowy Wierch (1987 m. n.p.m.) od Kuźnic przez Myślenickie Turnie. Motocykl ten produkowano dla wojska, nadwyżki sprzedawano na rynku.
Po kampanii wrześniowej Tadeusz Rudnicki więziony był przez NKWD, uniknął rozstrzelania w Katyniu, przedostał się na wschód, potem na Bliski Wschód. Tu trafia do Armii Polskiej, jako goniec motocyklowy do 1944 r. Z rozkazu naczelnego wodza w 1944 r. trafia do Wielkiej Brytanii, tam pozostał na stałe. W marcu 1944 r. inż. Tadeusz Rudawski, już jako podporucznik, otrzymał przydział do Sekcji Studiów Broni Pancernej i Motoryzacji Wojskowego Instytutu Technicznego Polskich Sił Zbrojnych w Wielkiej Brytanii z siedzibą w szkockim Edynburgu. W alianckich i polskich biurach projektowych w Wielkiej Brytanii pracowało ok. 70 proc. polskich konstruktorów, organizatorów produkcji i technologów, spośród 5,5 tysiąca inżynierów i techników, którzy po Kampanii Wrześniowej przedostali się do Wielkiej Brytanii. Po przybyciu do Edynburga ppor. Rudawski objął 5 kwietnia 1944 r. funkcję referenta w 36-osobowej grupie W tej grupie opracowano m.in. produkcję angielskiego motocykla wojskowego i rozpoczęto studia konstrukcyjne nad motocyklem polskim, opracowano też projekt przestawienia brytyjskiego przemysłu samochodowo-motocyklowego na produkcję wojenną. Inż. Rudawski rozpoczął w listopadzie 1944 r., jako kierownik zespołu konstrukcyjnego, tworzenie własnego projektu motocykla S-150 (skrót od nazwy Sokół 150). Budowę prototypu rozpoczęto w 1945 r. W sierpniu 1946 r. motocykl został zaprezentowany Szefowi Instytutu. Ostatecznie Instytut rozwiązano w 1947 r.
Inż Rudawski nie powrócił do Polski, owładniętej przez wpływy sowieckie. Po wojnie pracował jako samodzielny konstruktor w H.Miller&Co. Ltd. Firma ta powstała w Birmingham w 1896 r. Do jej pierwszych sukcesów zaliczana jest własnej produkcji lampa naftowa, która z końcem XIX w. sprzedawana była w całej Europie. Tadeusz Rudawski miał dwie żony, pierwsza Zofia zmarła w Anglii, z tego związku narodził się jedyny syn Andrzej. Druga żona to Wanda. Tadeusz Rudawski miał trzy wnuczki. Tadeusz Rudawski zmarł 07.09.1963 r. w Birmingham, tam też został pochowany. 18 kwietnia w 120 rocznicę urodzin Tadeusza Rudawskiego odsłonięto na jego grobie pamiątkową tablicę w ramach projektu Polskie Miejsca Pamięci na Wyspach Brytyjskich.
Ela Bigas
