Sprawa utworzenia profesjonalnej galerii w Jaworznie ma długą historię. Kiedy prezydentem był pan Andrzej Węglarz, zaprosiłam do Jaworzna posłankę Unii Wolności Barbarę Imiołczyk. Jednym z postulatów w dyskusji o kulturze było powstanie galerii.
Coś ruszyło, historyk sztuki dr Stanisław Piskor założył w naszym mieście galerię „Jaworzno”, nazwaną później „Obecna”, w jej powstanie zaangażował się także Józef Franczyk. W roku 2001 rozczarowany Stanisław Piskor mówił: <<Aktualnie działająca galeria „Obecna” z braku krytycznej weryfikacji, nie ma ani prestiżu, ani programu upowszechniania.>>
Takie pomieszczenia wystawiennicze: „Obecna”, „Kameralna” funkcjonują w Jaworznie przy placówkach kultury, ale nie o to zabiegaliśmy przed laty. Potrzebna jest galeria, w której będą wystawy i możliwość kupowania dzieł sztuki. Ot, taki budynek w centralnym punkcie miasta.
W Jaworznie we wrześniu 1998 roku małą, profesjonalną galerię przy ulicy Grunwaldzkiej 72 a, otwarła pani Ewa Błachnio, absolwentka krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Prezentowała sztukę wybitnych. Tam była także możliwość zakupu dzieł. Piękno na sprzedaż – zachwycałam się promując jej galerię. Na pomoc ówczesnej władzy miejskiej galeria Ewy Błachnio nie mogła liczyć. Interweniowałam w 1999 roku, u prezydenta Mariana Tarabuły, także na komisji kultury, aby miasto pomogło choćby tym, że zapewni galerii lokal zwolniony z czynszu. Na próżno. Galeria nie przetrwała.
W sprawie utworzenia galerii wspierali mnie – uczestnicząc w dyskusjach z cyklu: „Kultura Jaworzna i kultura dla Jaworzna” – dr Jakub Byrczek, Marek Łabaj, Jacek Maro, dr Stanisław Piskor, dr Ewa Sałużanka, Anna Włodarczyk, dr Andrzej Wójcik. Andrzej Makowski mówił wtedy, że jaworznickie środowisko artystów plastyków liczy około 50 osób.
Przeminął prezydent Węglarz, przeminął prezydent Tarabuła. Nastał prezydent Silbert.
W roku 2012 profesjonalna galeria w naszym mieście się pojawiła. Z inicjatywy prezydenta Silberta, który uwierzył – jak na inteligenta przystało – że taka galeria z prawdziwego zdarzenia, w Jaworznie odbiorców znajdzie. Zaprosił do Jaworzna Galerię Sektor 1 założoną w 1998 przez Leszka Lewandowskiego. Działała w Katowicach swoją publiczność już miała i osiągnięcia też nie małe. Głośno o niej w kraju było także przez niezwykłość pop-artu. W Jaworznie znalazła miejsce przy ulicy Mickiewicza, w takim zaułku, zaniedbanej kamienicy. Były to pomieszczenia wymagające gruntownego remontu. Artyści i miłośnicy sztuki własnym sumptem wyremontowali je i zadbali o artystyczny urok. Teraz nie ma Galerii Sektor 1. Z budynku, który należy do Towarzystwo Budownictwa Społecznego, galeria musiała się wyprowadzić. „Miała w sobie inspirującą siłę magiczną – usłyszałam od uczestniczki wernisaży.
Gdzie jest Galeria Sektor1?
Na komisji kultury 25 maja 2021,dowiedzieliśmy się, że: „sektor nr jeden, który prowadzili Państwo Lewandowscy jest zamknięty”. I tyle.
Sesja absolutoryjna, 24 czerwca 2021, pozwoliła mi na przedstawienie problemu obszerniej. Wystąpienie moje było rezultatem zdobytej wiedzy w wyniku rozmów telefonicznych z młodzieżą. Ona w tej galerii – tu w Jaworznie – znalazła miejsce dla rozwijania swoich zainteresowań sztuką, także przez kontakty z wybitnymi artystami. A zapraszał ich do Jaworzna, wykorzystując własne, szerokie koneksje, dr Leszek Lewandowski, który swoje dzieła wystawiał w Polsce i za granica. A także był wykładowcą na wydziale rzeźby ASP w Krakowie. Galeria Sektor 1 w Jaworznie, działała dzięki pieniądzom z budżetu miasta, sponsorom oraz ofiarności państwa Lewandowskich. Uważam, że nie możemy tych artystów i Galerii Sektor1 utracić.
Do przedstawionej na sesji 24 czerwca 2021, sprawy odniósł się pan prezydent Paweł Silbert. Powiedział: „[…] jedną rzecz dopowiem. Galeria powstała za moją sprawą. I pewnie będę ostatni, który powie, że ma jej nie być. Uważam, że praca Państwa Lewandowskich, jest to rzecz – wartość dodana w naszym mieście – ogromna. Są pewne techniczne trudności. Otóż budynek, który sobie wymarzyli przy ulicy Mickiewicza, nie jest własnością Teatru Sztuk i Atelier Kultury, tylko TBS. Trochę substandardowy jeżeli chodzi o jego stan techniczny. Padały różnego rodzaju propozycje i wydaje mi się, że trzeba znaleźć jakiś consensus i galerię przy życiu utrzymać, bo i artysta pierwszej klasy, i wartość, jaką wnoszą Państwo Lewandowscy jest ogromna. Tutaj – nie wiem czy Państwo widzą – za moimi plecami są dwa obrazy, które malował pan Leszek Lewandowski. I z dumą je u siebie zawiesiłem. Bardzo zresztą ciekawe. Ja myślę żeby Galeria była. Powiem krótko: mam nadzieje, że ona pozostanie, bo jest ważna. […] Państwo Lewandowscy działali naprawdę trochę heroicznie, zmierzyli się z tym budynkiem przy ulicy Mickiewicza wnieśli coś niezwykle ciekawego i to ma być. Ja nic nie wiem, że ma być likwidowana i mam nadzieje, że nie jest.” Stanowisko prezydenta w sprawie galerii jest jednoznaczne. Galeria ma być.
Zapewne sojuszników w sprawie Galerii Sektor 1, znajdzie pan prezydent także w komisji kultury Rady Miejskiej. Ale czy u swoich doradców, to trudno mi wyrokować. Milczeli, nie informowali Prezydenta, jakie burze wokół galerii się zbierają?
W pejzażu kulturalnym naszego miasta Galeria Sektor 1 była, jak diament w popiele. Dosłownie: światło, ruch, iluzja, złudzenie optyczne. I byli w niej Państwo Lewandowscy, rozpalający miłość do sztuki.
Jaworzno zasługuje na Galerię Sektor 1, już dało świadectwo, że jest potrzebna. Warto zadbać, o to, aby wznowiła działalność i w naszym mieście miała godną siedzibę.
Słońce i pogoda znów rozbłyśnie nad prezydencką inicjatywą?
Barbara Sikora
radna Rady Miejskiej
