Woda jest najcenniejszym surowcem dostępnym na ziemi. Decyduje o istnieniu wszystkich organizmów żywych, w tym również człowieka. Obowiązujące aktualnie przepisy określają kryteria jakości fizykochemicznej i mikrobiologicznej wody w zależności od jej przeznaczenia. Zanieczyszczenia wody to jedne z najpowszechniejszych i jednocześnie najbardziej dokuczliwych zanieczyszczeń. Na skutek ciągłej urbanizacji, nadmiernego stosowania nawozów oraz zanieczyszczania środowiska przez zakłady przemysłowe dochodzi do ciągłego zanieczyszczania wód.

W wyniku odprowadzania do wód ścieków woda pobierana przez przemysł i ludność musi być stale uzdatniana. Generuje to spore koszty, a jednocześnie wpływa na zdrowotne walory wody. Jednak woda nieuzdatniona nie nadaje się do spożycia, niesie za sobą przeróżne zanieczyszczenia chemiczne i biologiczne. Na skutek postępujących zmian klimatycznych, problem z dostępem do dobrej jakości, czystej wody będzie się tylko nasilał. Wody podzielić można na powierzchniowe i podziemne. Wody znajdujące się w warstwie podziemnej są doskonałym rezerwuarem czystej, nieskażonej wody. W przypadku wód gruntowych nie ma potrzeby wykonywania wielu skomplikowanych oraz kosztownych procesów jej uzdatniania jak w przypadku wód powierzchniowych. Wody gruntowe są również odporne na przedostawanie się zanieczyszczeń. Jeżeli jednak już jakieś zanieczyszczenia się tam dostaną, to ich usunięcie jest bardzo trudne, a może być nawet niemożliwe. Dlatego tak istotny jest systematyczne badanie wody gruntowej.

Rodzaje zanieczyszczeń wody

Ogólnie zanieczyszczenia wody podzielić można na dwie grupy. Są to zanieczyszczenia powodowane przez czynniki naturalne, które wpływają między innymi na większe zasolenie czy wyższą zawartość żelaza w wodzie. W drugiej grupie znajdują się czynniki sztuczne, które dotyczą głównie szkodliwej działalności człowieka. Stąd zanieczyszczenia te często określane są jako antropogeniczne, np. zanieczyszczenie wody ściekami, środkami chemicznymi, odpadami hodowlanymi czy komunalnymi.

Podstawowe źródła zanieczyszczeń

Najpoważniejszą grupą zanieczyszczeń są sztuczne zanieczyszczenia, do których przyczynia się człowiek. Głównie ze względu na ich powszechność. Największa ilość substancji szkodliwych trafia do wody razem ze ściekami, odpadami przemysłowymi i komunalnymi. A także przez stosowanie sztucznych nawozów i pestycydów. Zagrożenie stanowi również transport wodny i lądowy.

Co najczęściej zanieczyszcza wodę?

Najczęstszymi zanieczyszczeniami wody są pestycydy, barwniki, detergenty, sole, fenole, metale ciężkie oraz radioizotopy. Zagrożenie stanowią również żywe organizmy, takie jak np. bakterie z grupy coli. Woda wodociągowa najczęściej zanieczyszczona jest żelazem i manganem, a także silnie zakamieniona. Jest to często spotykane zjawisko w przypadku starszych instalacji. Dodatkowo często do oczyszczania wody stosuje się chlor, który wpływa negatywnie na smak i zapach samej wody, ale również może negatywnie wpływać na ludzki organizm.

W przeciwieństwie do wód wodociągowych, wody gruntowe nie podlegają stałej kontroli w instytucjach sanitarno-epidemiologicznych. Dlatego, jeżeli korzystamy z ujęć wody gruntowej, np. ze studni, to na nas spoczywa obowiązek badania zanieczyszczeń wody. Warto pamiętać, że woda gruntowa może być skażona na wiele sposobów. Mogą to być:

– zanieczyszczenia biologiczne, takie jak bakterie przenikające z szamba lub ścieków, a także grzyby oraz glony,

– zanieczyszczenia chemiczne, np. metale takie jak rtęć, ołów czy arsen, substancje chemiczne pochodzące z preparatów ochrony roślin oraz sztucznych nawozów,

– nadmierna kwasowość lub zasadowość wody.

Zapobieganie powstawaniu zanieczyszczeń wody

Istnieje wiele różnych rodzajów zanieczyszczeń wody, a zapobieganie im nie jest łatwe. Skuteczne jest budowanie oczyszczalni wody, jednak jest to dosyć kosztowne oraz czasochłonne. Dlatego dobrym rozwiązaniem jest wprowadzanie kolejnych usprawnień w przemyśle, rolnictwie czy polityce komunalnej, dzięki którym regulowana jest ilość emitowanych odpadów oraz miejsc ich składowania. Warto jednak pamiętać, że każdy człowiek jest odpowiedzialny za zanieczyszczenia. Nawet pojedyncza osoba może zrobić coś w kierunku redukcji zanieczyszczeń. Można ograniczyć ilość kupowanego plastiku, zamienić długie kąpiele na krótkie prysznice, wybierać ekologiczne detergenty czy kupować żywność od dostawców stosujących nawozy naturalne.

Badania wód gruntowych

Badania wód gruntowych, które są źródłem wody pitnej, mają istotne znaczenie dla zdrowia ludzi. Zanieczyszczenia wody gruntowej powodowane są przede wszystkim przez działalność człowieka. Mają postać głównie ścieków pochodzących z terenów przemysłowych, rolniczych, a także ze składowisk odpadów komunalnych.

Badania wody dają informacje o właściwościach fizykochemicznych oraz mikrobiologicznych wody, a poziom jej czystości oddziałuje na bezpieczeństwo oraz zdrowie osoby użytkującej wodę. Gdy istnieje konieczność wykonania analizy wody gruntowej, koniecznie trzeba skontaktować się ze specjalistyczną firmą, która może wykonać takie analizy.

Zakres analiz dobierany jest indywidualnie. Gdy jest to pierwsze badanie, rekomendowane jest wykonanie kompleksowego zakresu badań ukierunkowanego na wykrywanie wielu zanieczyszczeń wód. Jeżeli woda zostanie zaakceptowana jako zdatna do spożycia lub do celów gospodarczych, zalecane jest wykonywanie systematycznych badań kontrolnych.

W pomiarze jakości wód gruntowych najczęściej określa się zawartość poszczególnych pierwiastków oraz związków chemicznych. Zazwyczaj sprawdza się poziom żelaza oraz siarkowodoru, a także stężenie soli wapnia oraz magnezu, które wpływają na twardość wody. Powszechne są równie analizy mikrobiologiczne. Zazwyczaj badana jest zawartość bakterii z grupy coli.

Badanie zanieczyszczonej wody jest istotne nawet w przypadku, gdy wody tej nie będziemy stosować do bezpośredniego spożycia, a np. do podlewania kwiatów i warzyw w ogrodzie. Zanieczyszczenia i toksyny z wody mogą gromadzić się w podlewanych owocach i warzywach, a wraz z nimi trafiać do organizmu.

Zła jakość wody jest niekorzystna także dla samych roślin, które z jej powodu mogą zapadać na różnego rodzaju choroby. Zanieczyszczona woda wpływać może także na działanie preparatów chemicznych stosowanych w pielęgnacji roślin.

Jak często wykonywać badania wody?

To jak często wykonywać analizy wody uzależnione jest od jej typu oraz klasyfikacji. Instytucje zajmujące się dystrybucją wody wodociągowej, zakłady produkujące żywność czy placówki publiczne powinny badać jakość wody przynajmniej raz w roku. Częstotliwość tych analiz określona jest w stosownych regulacjach. W przypadku studni prywatnych badania wody powinny być wykonane zaraz po wykonaniu ujęcia, a następnie przynajmniej raz w roku, aby mieć pewność, że woda nadaje się do spożycia. Wszelkie zmiany smaku, zapachu czy koloru wody powinny być sygnałem do wykonania stosownych badań.

Gdzie wykonać badanie zanieczyszczonej wody?

Jakość wody pitnej oraz jej przydatność do spożycia określana jest na podstawie analiz mikrobiologicznych, oraz fizykochemicznych. Badania zanieczyszczeń wody zlecić można w specjalnych laboratoriach zajmujących się analizą wody. Warto postawić na akredytowane laboratorium, takie jak Vicesima, które przebada wodę zgodnie ze sprawdzonymi, zatwierdzonymi metodami. Firma Vicesima prowadzi analizy wód gruntowych i powierzchniowych, a także badania środowiskowe oraz badania gleby, przyrody nieożywionej i hałasu.