Lekarz, pisarz, pedagog, społecznik, swoje życie poświęcił dzieciom. W historii został zapamiętany w obrazie ostatnich chwil życia, z dziećmi w drodze ku śmierci.
„Pod trzepotem zielonego sztandaru, iść już tak będą zawsze, bez końca, przez wszystkie czasy i miejsca na ziemi, z kaźni getta w kierunku dymiących krematorium Treblinki – prostą drogą do wieczności”.
W Fundacji „Mój Czas dla Seniora”, 28 lutego, rozmawialiśmy o życiu Janusza Korczaka sprzed II wojny światowej. Kiedy szukał odpowiedzi na pytanie: jak żyć? A jak znalazł to bezgranicznie realizował swój wybór: walki z biedą i niesprawiedliwością.
Wybrał życie ratowania dzieci przed głodem, nędzą, krzywdą. Chciał dla nich lepszego życia, chciał przebudować Polskę i zderzył się z okrutną rzeczywistością. Jego wychowankowie z „Domu Sierot” – tam wpojono im hasła uczciwości, szanowania innych – w wieku 14 lat musieli opuścić dom. Szli na pastwę nieraz okrutnego losu.
„Dajemy wam jedno
tęsknotę za lepszym życiem,
które kiedyś będzie,
za życiem prawdy i sprawiedliwości.
Niech tęsknota doprowadzi was
do Boga, Ojczyzny i Miłości”.
Korczak „Pamiętnik” pisał w getcie, analizował swoje życie, „zgłębiał tajemnice mijania i trwania, wieczną sprawę czasu” – pisze Hanna Mortkowicz. Ogień pamiętnika nie zniszczył, zamurowany w ścianę przetrwał. Zmęczony wojennym dramatem, schorowany, dzielny nad ludzki wysiłek Korczak odnosił się do samotności i starości. W pamiętniku i w „gadaninkach”,- tak nazwał prowadzone w radiu prelekcje półtora roku przed wybuchem wojny – pytał siebie i słuchaczy: „Jaka była twoja służba? Jakie nagłówki rozdziałów twej drogi?”
„Rozdałeś, rozdzieliłeś swe życie? Ileś bronił, o coś walczył? Samotna starość i pamiętnik i spowiedź – i bilans i testament. Troska, by przekazać co komu? Sztandar? Poniesie go w życiu uczeń-jedynak..?. […] A pokolenia płyną, płyną”.
Uczeń to, spośród wielu także Newerly, znakomity pisarz i heroiczny człowiek. ”Najważniejsza w życiu jest miłość, a pisanie musi być oparte na solidnym warsztacie i prawdzie” – mówił pod koniec życia.
Rozmawiałyśmy w Fundacji „Mój Czas dla Seniora”, o czasie, jaki dany jest kolejnym pokoleniom, rozmawialiśmy o prawdzie, o wartościach, o przemijaniu, o trwaniu mimo wszelkich burz i wojen: „Byli, Są, Będą.
Barbara Sikora
