Nowy wirus hMPV – czy jest się czego obawiać? Najnowsze doniesienia. Czy grozi nam kolejna epidemia hMPV

Rosnąca liczba zakażeń metapneumowirusem (hMPV), nazywanym przez niektórych „nowym wirusem hMPV”, przykuwa coraz większą uwagę mediów i specjalistów na całym świecie. Choć pierwszy raz został zidentyfikowany w 2001 roku, doniesienia o wysokiej zachorowalności w Chinach oraz potwierdzonych przypadkach w Europie wzbudziły niepokój i przypomniały trudne początki pandemii COVID-19. W tym artykule wyjaśniamy, czym jest wirus hMPV, jakie daje objawy oraz dlaczego sytuacja – według lekarzy – wcale nie musi być tak groźna, jak mogłoby się wydawać.

Doniesienia z Chin

Na przełomie roku media zaczęły informować o znacznie rosnącej liczbie zachorowań na wirus hMPV w Chinach. Najwięcej przypadków miało występować na północy kraju. Chińskie władze zdecydowały się na wprowadzenie specjalnych środków nadzwyczajnych, by ograniczyć możliwe rozprzestrzenianie się infekcji i monitorować sytuację w szpitalach.

Specjaliści podkreślają jednak, że chociaż obrazy publikowane w mediach społecznościowych mogą przywodzić na myśl sceny znane z początków pandemii COVID-19, sytuacja jest „znacznie mniej niepokojąca”. Władze w Chinach zalecają standardowe środki ostrożności, takie jak regularne mycie rąk, zasłanianie ust i nosa podczas kaszlu czy kichania oraz noszenie maseczek ochronnych w zatłoczonych miejscach.

Wirus dotarł do Portugalii

Wkrótce po doniesieniach z Azji pojawiły się informacje, że wirus hMPV dotarł również do Europy, a konkretnie do Portugalii. Choć kraj zmaga się w ostatnich tygodniach z wieloma infekcjami dróg oddechowych, zakażenia wywołane metapneumowirusem pozostają w mniejszości. Przedstawicielka lizbońskiego instytutu zdrowia INSA, Raquel Guiomar, uspokaja, że wirus hMPV „nie jest aktualnie dominującym wirusem” wśród pacjentów zgłaszających się do szpitali.

Służby medyczne potwierdzają jednak wydłużone kolejki do lekarzy w wyniku zwiększonej liczby pacjentów z objawami chorób układu oddechowego. Ministerstwo zdrowia odnotowało już ponad 7,3 tys. przypadków schorzeń dróg oddechowych w szpitalnych izbach przyjęć w ciągu zaledwie pierwszych dni stycznia.

Nazwa „nowy wirus hMPV” może być myląca, ponieważ metapneumowirus został odkryty już w 2001 roku. Badacze uważają jednak, że patogen ten krąży w populacji ludzkiej co najmniej od 60 lat. Zalicza się do rodziny pneumowirusów, podobnie jak dobrze znany RSV (syncytialny wirus oddechowy). W regionach o wyraźnej sezonowości zachorowań hMPV pojawia się zazwyczaj w okresie zimowym. W okolicach równika, gdzie pory roku są słabiej zaznaczone, wirus utrzymuje się na stabilnym, choć niższym poziomie przez cały rok.

Objawy u dorosłych i dzieci

Metapneumowirus wywołuje objawy zbliżone do tych, które znamy z przeziębienia czy grypy. Zalicza się do nich m.in.:

• Kaszel
• Gorączka
• Zatkany nos (katar)
• Ból gardła
• Ogólne osłabienie

W większości przypadków choroba przypomina łagodne przeziębienie i ustępuje samoistnie, jednak u niektórych pacjentów może przybrać cięższą postać, np. prowadząc do zapalenia płuc lub oskrzeli. Szczególnie narażone na poważniejsze komplikacje są małe dzieci, osoby starsze oraz pacjenci z obniżoną odpornością (np. po przeszczepach lub w trakcie leczenia immunosupresyjnego).

Drogi zakażenia

Metapneumowirus przenosi się drogą kropelkową, podobnie jak inne wirusy układu oddechowego. Oznacza to, że do zakażenia najczęściej dochodzi poprzez:

• Bezpośredni kontakt z osobą zainfekowaną (podczas kaszlu, kichania)
• Kontakt z powierzchniami, na których osiadły cząsteczki wirusa

W ramach profilaktyki zaleca się regularne mycie rąk, unikanie dotykania twarzy i nosa nieumytymi dłońmi, a także korzystanie z maseczek w zatłoczonych miejscach – zwłaszcza w okresie zwiększonej zachorowalności.

Brak szczepionki

Obecnie nie istnieje szczepionka dedykowana wirusowi hMPV. Trwają jednak badania nad możliwością stworzenia preparatu, który mógłby chronić zarówno przed hMPV, jak i wirusem RSV, z którym jest blisko spokrewniony. W przypadku RSV szczepionka jest już dostępna, co pozwala mieć nadzieję na przyszłe rozwiązania obejmujące również hMPV.

Leczenie objawowe

Ponieważ nie dysponujemy aktualnie leczeniem antywirusowym skierowanym stricte przeciwko metapneumowirusowi, lekarze koncentrują się głównie na łagodzeniu objawów. W praktyce oznacza to stosowanie:

• Leków przeciwgorączkowych i przeciwzapalnych
• Odpowiedniego nawodnienia
• Odpoczynku i izolacji

U pacjentów z ciężkim przebiegiem konieczna może być hospitalizacja oraz leczenie wspomagające, np. tlenoterapia. Osoby z osłabionym układem odpornościowym powinny zachować szczególną ostrożność podczas sezonu zwiększonej zachorowalności.

Różnice między hMPV a COVID-19

Pojawiające się w sieci nagrania z chińskich szpitali mogą przypominać początki pandemii COVID-19, jednak – według ekspertów – sytuacja jest diametralnie inna. Wirus SARS-CoV-2 był całkowicie nieznany ludzkiemu układowi odpornościowemu, co spowodowało globalną falę zachorowań. Natomiast hMPV funkcjonuje w populacji od lat, co oznacza, że wiele osób już się z nim zetknęło i wytworzyło pewien poziom odporności.

Dodatkowo lekarze i naukowcy mają znacznie więcej narzędzi diagnostycznych niż pięć lat temu. Rozwój testów, począwszy od pandemii COVID-19, pozwala teraz precyzyjnie określić, czy przyczyną infekcji dróg oddechowych jest hMPV, grypa, RSV czy inny patogen.

Głos ekspertów

Profesor Tomasz Dzieciątkowski, wirusolog z Uniwersytetu Warszawskiego, uspokaja, że wzrost liczby zakażeń hMPV w sezonie zimowym nie jest niczym nadzwyczajnym. Zdaniem specjalisty infekcje zwykle ustępują samoistnie, a cięższe przypadki dotyczą głównie osób z obniżoną odpornością.

Prof. Dzieciątkowski przypomina także, że metapneumowirusy wykrywano już wcześniej, jednak brak powszechnych testów sprawiał, że rzadko je diagnozowano. Obecnie, dzięki rozwiniętej diagnostyce, potrafimy szybciej i dokładniej określić przyczynę objawów u pacjenta – nie wpływa to jednak na samą metodę leczenia, która wciąż pozostaje w większości przypadków objawowa.

Portugalia, zmagająca się aktualnie z dużą liczbą schorzeń oddechowych, obserwuje pewną liczbę przypadków zakażeń hMPV – choć wciąż jest ona niewielka. Problemem jednak pozostaje przeciążony system opieki zdrowotnej, w którym pacjenci niekiedy muszą czekać kilkanaście godzin na wizytę w izbie przyjęć.

Służby medyczne apelują o odpowiedzialne zachowanie: w miarę możliwości unikanie skupisk ludzkich, stosowanie maseczek, jeśli jest się przeziębionym, i przestrzeganie zasad higieny.

• Wirus od lat w populacji: Choć bywa nazywany „nowym wirusem hMPV”, w rzeczywistości jest znany i badany od początku XXI wieku, a prawdopodobnie krąży wśród ludzi od ponad 60 lat.
• Objawy podobne do grypy: Większość chorych doświadcza klasycznych dolegliwości układu oddechowego, takich jak kaszel, gorączka czy zatkany nos.
• Brak szczepionek i leczenia celowanego: Obecnie nie istnieje szczepionka przeciwko metapneumowirusowi, a terapia ogranicza się do leczenia objawowego.
• Znikome ryzyko pandemii: W przeciwieństwie do sytuacji z początków COVID-19, świat ma do czynienia ze znanym patogenem, a wiele osób posiada już pewien poziom odporności.
• Ostrożność i higiena: Aby uniknąć zakażenia, warto stosować podstawowe środki ostrożności: częste mycie rąk, unikanie kontaktu z chorymi oraz używanie maseczek w zatłoczonych miejscach.

Wnioski z ostatnich tygodni wskazują, że wzrost zachorowań spowodowanych metapneumowirusem jest zauważalny głównie w sezonie zimowym. Jednak eksperci zgodnie twierdzą, że wirus ten nie ma tak dużego potencjału epidemicznego jak SARS-CoV-2. Najważniejsze jest zachowanie zdrowego rozsądku i kontynuowanie wypracowanych już podczas pandemii COVID-19 nawyków związanych z higieną, które mogą skutecznie ograniczyć rozprzestrzenianie się nie tylko hMPV, lecz także wielu innych infekcji dróg oddechowych.

Dzięki zrozumieniu specyfiki wirusa hMPV oraz zachowaniu podstawowych zasad bezpieczeństwa, możemy skutecznie chronić siebie i swoich bliskich przed poważniejszymi powikłaniami. Choć medycyna nie oferuje jeszcze precyzyjnego leczenia ukierunkowanego na ten patogen, postęp w badaniach i rosnąca świadomość społeczna dają powody do umiarkowanego optymizmu.