Sprawowanie intensywnej opieki domowej może uzasadniać prawo do świadczenia pielęgnacyjnego – sądy orzekają na korzyść opiekunów

Opiekunowie osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności coraz częściej toczą spory z Miejskimi Ośrodkami Pomocy Społecznej (MOPS) o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego w wysokości 3287 zł. Kluczowym punktem spornym jest interpretacja, czy codzienne czynności opiekuńcze – takie jak przygotowywanie posiłków, zakupy, utrzymanie higieny czy sprzątanie – faktycznie wymagają rezygnacji z pracy zarobkowej. Podczas gdy MOPS w wielu przypadkach uznaje, że są to działania niewymagające całodobowej obecności opiekuna, orzecznictwo sądów administracyjnych coraz częściej podważa to stanowisko.

Sądy, w przeciwieństwie do MOPS, przyjmują szerszą perspektywę oceny obowiązków opiekuńczych. Analizując nie tylko rodzaj czynności, ale przede wszystkim ich łączną liczbę i częstotliwość w ciągu doby, stwierdzają, że intensywność opieki może skutecznie uniemożliwiać podjęcie jakiejkolwiek pracy zawodowej. Przykładowo, jeśli opiekun wykonuje czynności pomocowe średnio co 20 minut od rana do wieczora, to z punktu widzenia sądu jest to wystarczająca przesłanka do uznania, że nie ma możliwości pogodzenia opieki z zatrudnieniem.

Przełomowy charakter ma m.in. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 4 kwietnia 2025 r. (sygn. akt II SA/Gl 84/25). Sąd wskazał, że pojedyncze, proste czynności mogą nie uzasadniać rezygnacji z pracy, ale jeśli występują w dużym natężeniu i są niezbędne do zapewnienia codziennego funkcjonowania osoby niepełnosprawnej, to spełniają warunki do uzyskania świadczenia pielęgnacyjnego.

Zgodnie z linią orzeczniczą, świadczenie pielęgnacyjne w wysokości 3287 zł może być należne także wtedy, gdy opieka nie ma charakteru medycznego, lecz polega na wykonywaniu powtarzalnych, codziennych czynności – o ile ich intensywność uniemożliwia podjęcie pracy. Każda sprawa wymaga indywidualnego rozpoznania, a orzeczenia sądów administracyjnych coraz częściej stanowią wsparcie dla osób, które poświęcają się całkowicie opiece nad bliskimi.