Zasiłek pogrzebowy – ważne zmiany od 2026 roku

W ubiegłym roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych wypłacił w całym kraju 359,6 tysiąca zasiłków pogrzebowych. Najwięcej świadczeń trafiło do mieszkańców województwa śląskiego – 50,5 tysiąca. Dane te pokazują skalę pomocy, z której korzystają osoby ponoszące koszty organizacji pogrzebu bliskich.

Zasiłek pogrzebowy stanowi zwrot wydatków związanych z pochówkiem – obecnie maksymalnie do 4 tys. zł. Od 1 stycznia 2026 r. świadczenie wzrośnie do 7 tys. zł i będzie podlegało waloryzacji, jeśli inflacja za poprzedni rok przekroczy 5 procent. Nowe przepisy będą dotyczyły zgonów, które nastąpią po tej dacie.

Komu przysługuje świadczenie?

Zasiłek pogrzebowy przysługuje osobie, która pokryła koszty pogrzebu osoby ubezpieczonej w ZUS lub pobierającej świadczenie z tego urzędu – na przykład emerytury, renty, zasiłku chorobowego czy macierzyńskiego. O świadczenie może ubiegać się również członek rodziny zmarłego.

Jak wyjaśnia Beata Kopczyńska, regionalna rzeczniczka prasowa ZUS w województwie śląskim, członkom rodziny przysługuje pełna kwota zasiłku, niezależnie od rzeczywistych kosztów pogrzebu. W przypadku osób spoza rodziny zwrot obejmuje wydatki faktycznie poniesione, nie wyższe jednak niż obowiązujący limit – do 4 tys. zł do końca 2025 roku, a następnie do 7 tys. zł od 2026 roku. Gdy koszty pogrzebu poniosło kilka osób lub instytucji, świadczenie przyznawane jest proporcjonalnie do udziału w wydatkach.

Jak złożyć wniosek

Aby otrzymać zasiłek, należy złożyć wniosek na formularzu Z-12 w dowolnym oddziale ZUS, przesłać go pocztą lub złożyć elektronicznie przez Platformę Usług Elektronicznych (PUE ZUS). Wniosek może również złożyć upoważniony zakład pogrzebowy.

Do dokumentów koniecznych do wypłaty świadczenia należą m.in. skrócony odpis aktu zgonu, dowody poniesienia kosztów pogrzebu oraz dokumenty potwierdzające pokrewieństwo lub powinowactwo ze zmarłym. W przypadku osób ubezpieczonych wymagane jest także zaświadczenie płatnika składek o podleganiu ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

Warto pamiętać, że rachunki za poniesione koszty należy przedłożyć w oryginale – wyjątek stanowią faktury elektroniczne lub kopie potwierdzone przez bank, jeśli oryginały zostały wcześniej przekazane tej instytucji.

Termin i szczególne przypadki

Wniosek o zasiłek pogrzebowy należy złożyć w ciągu 12 miesięcy od dnia śmierci osoby, której dotyczy świadczenie. W przypadku, gdy złożenie wniosku w tym terminie było niemożliwe z przyczyn niezależnych – na przykład z powodu późniejszego odnalezienia lub zidentyfikowania zwłok – prawo do zasiłku wygasa po 12 miesiącach od dnia pogrzebu.

Od sierpnia br. obowiązują także zmienione przepisy dotyczące wypłaty zasiłku pogrzebowego w przypadku urodzenia martwego dziecka. W takiej sytuacji wystarczającym dokumentem jest karta zgonu lub zaświadczenie lekarza albo położnej – nawet jeśli nie sporządzono aktu urodzenia z adnotacją o martwym urodzeniu.

Dane dla województwa śląskiego

W 2024 roku najwięcej zasiłków pogrzebowych w województwie śląskim wypłacono w oddziałach ZUS w Rybniku (10 tys.) oraz w Zabrzu (9,6 tys.) i Chorzowie (9,1 tys.). W Bielsku-Białej wypłacono 6,7 tys. świadczeń, w Częstochowie 6,6 tys., a w Sosnowcu 8,3 tys.