Grafolodzy zgodnie twierdzą, że charakter można określić bacznie śledząc odręczne pismo delikwenta. A to bywa różnorodne. Niektórzy bazgrzą jak kura pazurem, inni sadzą kulfony niczym fredrowski Dyndalski, szczęśliwcy piszą równo i pięknie, część pochyla litery w lewo, część w prawo. Ponoć ci o szczególnie wysokiej inteligencji w literze „t” umieszczają wysoko kreseczkę. Współcześni nie wyobrażają sobie funkcjonowania bez umiejętności pisania.

Skoro to tak istotne, nic więc dziwnego, że jaworznickie Muzeum Miejskie postanowiło poświecić tejże umiejętności jedne z sobotnich warsztatów. 5 stycznia w siedzibie muzeum Elżbieta Trojan – pracownik instytucji – zaprezentowała prelekcję i zajęcia praktyczne w cyklu „Sekrety przeszłości – jak dawnej pisano”. Zajęcia kierowane są do dzieci klas od 1 do 6.
W ciekawym wykładzie przedstawiono historię piśmiennictwa, począwszy od pierwszych naskalnych piktogramów sprzed 13 000 lat i pisma klinowego na tablicach glinianych. To ostatnie reprezentują również święte znaki Egipcjan – hieroglify, pisane przed tysiącami lat na papirusie. Umiejętność pisania i czytania posiadali jedynie Faraon, kapłani i skryby. Zapisywano w pionie lub poziomie, odczytywano w kierunku, który wskazywała głowa namalowana na czytanym papirusie.
Charakter obrazkowy egipskiego pisma częściowo uproszczono, wprowadzając do niego liczne znaki. Ponoć współcześni Egipcjanie na potrzeby turystów papirusy tworzą na… liściach bananowca, no cóż postęp nie zna granic.

Do pism znakowych zaliczono również pismo chińskie. Chińczycy stworzyli 50 000 znaków, przy czym współcześnie naukowcy i dobrze wykształceni posługują się ok. 10 000 znaków, przeciętny Chińczyk zna do 6 000 znaków, jeśli umiejętność posługiwania się znakami nie przekracza 2 000 mówi się o analfabetyzmie.
Pierwsze pismo alfabetyczne stworzyli w IX wieku p.n.e. zamieszkujący wschodnie wybrzeża Morza Śródziemnego starożytni Fenicjanie. Pismo odczytywano od prawej ku lewej, podobnie jak współczesny hebrajski. W fenickim alfabecie wykorzystano 22 litery, częściowo wzorując się na hieroglifach.
Od Fenicjan sposób pisania przejęli starożytni Grecy, potem Rzymianie stworzyli alfabet łaciński. Co ciekawe Rzymianie nie stawiali odstępów między wyrazami. Od tego alfabetu wywodzi się również alfabet polski.. Ten ostatni kształtował się na przestrzeni XIII i XIV wieku, rozbudowany o iście polskie ą, ę, ć, ś, ż…
Początkowo pisano na tablicach glinianych, papirusie i pergaminie, tworzonym z odpowiednio wyprawionych skór zwierząt. Pierwotnie posługiwano się pisząc odpowiednio przyciętymi rylcami – trójkątnymi, wyżłobionymi i zaokrąglonymi, Egipcjanie pisali trzcinkami, potem wprowadzono pióra gęsie, współczesność daje w tej dziedzinie wielkie pole do popisu. Pisano inkaustami i atramentami. Papier zawdzięczamy Chińczykom, którzy wynaleźli go w I wieku naszej ery. Arabowie przejęli umiejętność jego wyrobu dopiero w VIII wieku i to właśnie oni wprowadzili go do Europy.
Na zakończenie tego ciekawego spotkania uczestnicy mogli popisać się swoimi umiejętnościami w niełatwym pisaniu piórami gęsimi.
Warsztaty zaproponowane przez jaworznickie muzeum są bez wątpienia pomysłem godnym rozpowszechnienia, zwłaszcza, że z nowym rokiem będą odbywać się w sobotę, umożliwiając wspólny w nich udział dzieciom i rodzicom. Wiedzy nigdy za wiele.
Do zobaczenia na kolejnych zajęciach, tym razem o tajemnicach mistrzów i tajemnicach technik.
e. bigas

UWAGA: Archiwum dyskusji na forum znajdziesz tutaj.