Fakt, że mieszanka żelaza i chromu chroni stal przed działaniem kwaśnych substancji, odkryto we Francji już w połowie XIX wieku, jednak dopiero w pierwszych dekadach XX wieku stal nierdzewna doczekała się swojego patentu. Nazwy tej po raz pierwszy użył angielski inżynier Harry Brearley, który spopularyzował w Wielkiej Brytanii jej wykorzystanie przy produkcji sztućców. Dzisiaj artykuły ze stali nierdzewnej są wykorzystywane w rozmaitych gałęziach przemysłu – od budownictwa, przez transport, po architekturę. Skąd taka duża popularność stali nierdzewnej w ostatnich latach? Do czego najczęściej się ją wykorzystuje?
Cechy stali nierdzewnej
Stal nierdzewna to stal o obniżonej zawartości węgla, która dzięki domieszce chromu wykazuje właściwości nierdzewne. Dlaczego tak się dzieje? Chrom wchodząc w reakcje z tlenem, tworzy cienką warstwę tlenku chromu, który jest odporny na rdzę. Co ważne, produkty ze stali nierdzewnej możemy wykorzystywać także w przemyśle spożywczym, gdyż tlenek chromu nie wchodzi w reakcje z innymi substancjami. Największe zalety stali nierdzewnej to odporność na korozję i zmienne temperatury, łatwość utrzymania w czystości, estetyczny wygląd, a także doskonały stosunek wytrzymałości do wagi. Co ważne, artykuły ze stali nierdzewnej mogą podlegać recyklingowi. Nawet po ponownym przetopieniu zachowują one swoje doskonałe, niepowtarzalne właściwości.
Wykorzystanie stali nierdzewnej
Wybrane gatunki stali nierdzewnej charakteryzują się różnymi cechami i ich zastosowaniem w przemyśle. Dokładne informacje techniczne dotyczące m.in. składu chemicznego zawarte są w odpowiednich normach – m.in. PN, EN czy ISO. Ogólnie przyjmuje się, że stal nierdzewną o normie PN-H17 wykorzystuje się w produkcji urządzeń gospodarstw domowych, elementów dekoracyjnych urządzeń, a także w przemyśle spożywczym. Spawanie tych gatunków stali nie jest zalecane. W przypadku stali nierdzewnej o gatunku PN-0H18N9, którą można spawać na części głębokotłoczne, znajduje ona zastosowanie w przemyśle chemicznym, stoczniowym czy w rafineriach.
Artykuły ze stali nierdzewnej otaczają nas w codziennym życiu. Wystarczy, że rozejrzymy się po mieszkaniu i w ciągu kilku chwil znajdziemy co najmniej kilka elementów wykonanych z tego materiału. Naczynia, garnki, armatura domowa, sztućce – wiele z tych artykułów zostało wykonane właśnie ze stali nierdzewnej. Materiał ten wykorzystuje się także do produkcji sprzętów AGD, klimatyzatorów, wind, a także narzędzi chirurgicznych. Normy HACCP wymagają, by w kontakcie z żywnością używać stali nierdzewnej – nic dziwnego więc, że tak wiele zawodowych kuchni jest wykonana właśnie z tego materiału. Artykuły ze stali nierdzewnej łatwo utrzymać w czystości. Nie pochłaniają one wilgoci i zabrudzeń, a także możemy je regularnie dezynfekować bez obawy, że zmienią barwę lub zajdzie na ich powierzchni jakaś niepokojąca reakcja chemiczna.
Ze względu na łatwość obróbki, a także lekkość i wytrzymałość tego materiału, artykuły ze stali nierdzewnej są regularnie wykorzystywane w przemyśle motoryzacyjnym, stoczniowym, a nawet rakietowym. Inżynierowie wciąż znajdują nowe zastosowanie dla tego rozwiązania – od architektury po pojedyncze elementy maszyn i wielkich konstrukcji. Zapewne w kolejnych latach nadal będziemy mogli obserwować wzrost popularności tego wyjątkowego tworzywa.
