Rok 2022 jest między innymi Rokiem Botaniki. Mija bowiem 100 lat od założenia Polskiego Towarzystwa Botanicznego. Będąc jego członkiem, pozwolę sobie w tym roku przybliżyć więcej gatunków takich naszych sąsiadów. Tym razem proponuję pewną odmianę. Czas na grzyby. W dwudziestym czwartym epizodzie zapoznamy się z uszakiem bzowym – Auricularia auricula-judae.

To bardzo łatwy do rozpoznania gatunek grzyba owocnikowego. Tutaj pokazuję go ze stanowiska w Chrzanowie. Wyrasta na krzewach dzikiego bzu czarnego u stóp wzniesienia znajdującego się w lewej dolnej ćwiartce węzła Balińskiego autostrady.

Zacznijmy od tego, że od badania jego rozmieszczenia na Wyżynie Śląskiej rozpoczęła się moja trwająca do dziś przygoda z naukową mykologią. Zgromadzony wówczas zbiór znajduje się w zielniku Instytutu Botaniki Polskiej Akademii Nauk. To było w latach 1977 – 1979. Studentem byłem. Patronem tych działań był profesor Władysław Wojewoda.

Nasz bohater kilkakrotnie zmieniał nazwę. Kiedyśmy się poznali, nosił łacińską nazwę Hirneola auricula-judae. Były jakieś powody, dla których wyłączono go z rodzaju Auricula. Teraz nastąpił powrót do przeszłości. Wśród innych łacińskich nazw pojawia się jeszcze określenie Auricularia sambuci. Ta ostatnio wydaje się być najbardziej poprawna politycznie.

Grzyb występuje na wielu gatunkach drzew liściastych. Pierwszą trójkę żywicieli stanowią dziki bez czarny, robinia akacjowa oraz klon jesionolistny. Do tego między innymi dochodzą morwa biała, jesion wyniosły, orzech włoski, klon zwyczajny, wiśnia wonna. Ma także występować na drzewach iglastych, ale ja jeszcze wciąż uganiając się za nim od 1977 roku, nie natrafiłem na taki przypadek.

Naszego bohatera można zbierać przez cały rok. Im bardziej różowy owocnik, tym bardziej przydatny do jedzenia. Jest częstym składnikiem potraw w stylu chińskim. To, co jest sprzedawane jako grzyby mun, może należeć do uprawianego tropikalnego gatunku uszak gęstowłosy – Auricularia nigricans. Poza walorami kulinarnymi podkreśla się jego rolę w obniżaniu poziomu złego cholesterolu.

Na zakończenie pokazuję owocniki tego grzyba z pnia jesionu wyniosłego z parku w Chrzanowie.

Są jeszcze owocniki z Quarry Park w Dunscroft k. Doncaster. Te po sfilmowaniu trafiły do koszyczka i zostały spożyte.

Dlatego szanujmy wszystkie grzyby, ponieważ nigdy nie wiadomo do czego jeszcze mogą nam się przydać. I jeszcze jedno zaskoczenie. Otóż najrzadziej spotykanym kształtem grzyba na świecie jest kapelusik fikuśny tudzież nóżka zgrabnie toczona.