Zielone Świątki 2025 - co to za święto? Kiedy przypada Zesłanie Ducha Świętego?

Zielone Świątki, znane również jako Zesłanie Ducha Świętego, to jedno z najważniejszych świąt chrześcijańskich, obchodzone w 50. dzień po Wielkanocy. Jego data jest ruchoma i zawsze przypada w niedzielę, zamykając w ten sposób okres wielkanocny. W tym roku jest to 8 czerwca.

Znaczenie religijne Zielonych Świątek

Zgodnie z przekazem zawartym w Dziejach Apostolskich, właśnie w dniu Zielonych Świątek na zgromadzonych w wieczerniku apostołów i Maryję z Nazaretu zstąpił Duch Święty – tak, jak zapowiedział im Jezus przed swoim Wniebowstąpieniem.

To niezwykłe wydarzenie miało ogromne znaczenie dla dalszych losów Kościoła. Apostołowie otrzymali nadprzyrodzone dary, tzw. charyzmaty – wśród nich znajdowały się m.in. dar uzdrawiania, poznanie prorockie oraz zdolność przemawiania w językach, których wcześniej nie znali, czyli ksenolalia. Zesłanie Ducha Świętego symbolicznie uważa się za początek działalności Kościoła na świecie.

Ludowe obchody Zielonych Świątek

W polskiej kulturze ludowej Zielone Świątki od wieków łączone były z radością, zabawą i nadzieją na urodzaj. Wierzono, że to właśnie w tym czasie przyroda osiąga pełnię życia i mocy, dlatego święto to przepełnione było symboliką natury.

Majenie domów i kościołów

Obchody rozpoczynały się od tzw. majenia, czyli przystrajania domostw, stodół, kościołów oraz ogrodzeń zielonymi gałązkami wierzby i brzozy. Zieleń symbolizowała odradzające się życie oraz błogosławieństwo.

Wnętrza domów oraz podwórza wyściełano tatarakiem, którego intensywny zapach miał odstraszać muchy i inne owady, a jednocześnie – według wierzeń – wspomagać zdrowie, zwłaszcza płuca.

Zdarzało się także, że okna dekorowano papierowymi pajacykami lub kolorowymi ozdobami własnoręcznie wykonanymi przez domowników.

Zabawy i zwyczaje ludowe

Do najbardziej znanych ludowych zabaw należało stawianie „maja” – wysokiej, ostruganej sosny, którą przynoszono z lasu i ustawiano najczęściej przed karczmą. Na jej czubku umieszczano wstążki, chusteczki i inne drobiazgi, które wcześniej odebrano dziewczętom. Młodzi mężczyźni wspinali się po drzewie, by zdobyć nagrody, za które później żądano symbolicznego wykupu – często w formie okowity.

Innym barwnym zwyczajem było obwożenie „gaika”, czyli wózka z zabawnymi figurkami, często towarzyszonego muzyką i śpiewem.

Wśród dziewcząt popularna była zabawa zwana „chodzeniem z królewną”. Mała dziewczynka przebrana za królewnę, w towarzystwie orszaku i kapeli, obchodziła granice wsi. Po zmroku orszak trafiał do karczmy, gdzie rodzice „królewny” podejmowali wszystkich gości jedzeniem i napitkiem – w myśl tradycyjnego wykupu.

Zielone Świątki a ogień i plony

W rejonie krakowskim już w Zielone Świątki, nie czekając na noc świętojańską, zapalano sobótki. Chłopcy biegali po polach z płonącymi miotłami – miało to symbolicznie „oswoić” pola z błyskawicami i zapewnić dobre plony.

Filantropijne wesela i tradycja ludowa

W dawnych czasach w poniedziałek po Zielonych Świątkach organizowano tzw. filantropijne wesela. Za mąż wydawano ubogie, lecz cnotliwe dziewczęta z mieszczan, często wybrane losowo. Wesele miało charakter publiczny i nierzadko zaszczycane było obecnością samego króla Stanisława Augusta Poniatowskiego.

Zielone Świątki – święto ruchu ludowego

Od 1931 roku Zielone Świątki obchodzone są również jako święto ruchu ludowego, co podkreśla ich głębokie związanie z polską wsią, przyrodą oraz tradycją społecznego zjednoczenia.

Zielone Świątki to wyjątkowe święto, łączące duchowe przeżycia z bogatą mozaiką ludowych obyczajów. To czas radości, wspólnoty, wiary i nadziei – zakorzeniony głęboko w religijnej oraz kulturowej tożsamości naszego narodu.