Ocena ryzyka maszyn – co powinieneś wiedzieć, aby chronić swoich pracowników?

W dzisiejszym świecie automatyka przemysłowa rozwija się w zaskakującym tempie. Linie produkcyjne ewoluują niezwykle szybko, stąd też ocena ryzyka maszyn stała się zarówno obowiązkiem, jak i koniecznością, w celu zagwarantowania bezpieczeństwa swoim pracownikom.

Zapewnienie należytego bezpieczeństwa w miejscu pracy powinno stanowić priorytet w przedsiębiorstwie. W tym celu jedną z podjętych czynności będzie przeprowadzenie oceny ryzyka maszyn. To proces polegający na wdrożeniu logistycznych działań, umożliwiających analizę oraz ewaluację potencjalnych zagrożeń związanych z daną maszyną i/lub urządzeniem w miejscu pracy. Ma ona na celu identyfikację ryzyka, jak również jego redukcję do akceptowalnego poziomu.

Taka ocena stanowi ważny element zarządzania bezpieczeństwem i ochroną zdrowia, ponadto gwarantuje, że wszystkie maszyny i/lub urządzenia są w pełni bezpieczne w użytkowaniu. Analiza zapewnia również, że zostały wdrożone stosowne środki zapobiegawcze mające na celu ochronę pracowników przed ewentualnym niebezpieczeństwem bądź szkodami.

Ocenę ryzyka maszyn można podzielić na cztery etapy. Pierwszym z nich jest identyfikacja granic użytkowania, która obejmuje ograniczenia operacyjne i przestrzenne. Dotyczy to przede wszystkim obszarów związanych z zamierzonym użyciem, przewidywaniem awarii czy niewłaściwym użytkowaniem, ponadto obejmuje tryby operacyjne oraz skalę zastosowania. Z kolei ograniczenia przestrzenne odnoszą się do temperatury, w których dana maszyna będzie używana.

Drugim etapem jest ocena zagrożeń. W tym przypadku działania obejmują identyfikacje wszystkich możliwych niebezpieczeństw. Istotna jest także analiza warunków środowiskowych oraz operacyjnych maszyn. Trzeci etap to diagnoza zakresu szkody w zależności od jej ciężkości, jak również prawdopodobieństwo wystąpienia szkody, przy uwzględnieniu takich czynników jak: czas trwania oraz częstotliwość ekspozycji na zagrożenia i prawdopodobieństwo wystąpienia sytuacji, która może wywołać szkodę, wraz ze sposobami jej unikania bądź ograniczenia.

Czwarty etap to ocena konstruktora. W tym przypadku istotne jest zastosowanie normy EN ISO 12100. Co ważne, ocena ryzyka musi być powtarzana, aż wszelkie możliwe zagrożenia zostaną wyeliminowane.

Użytkowanie maszyn wiąże się z występowaniem potencjalnego ryzyka. Mowa tutaj przede wszystkim o:

1. Ryzyku mechanicznym – czyli ruchome części (np. łańcuchy, pasy, wałki itp.), które mogą spowodować m.in. skaleczenia, urazy czy zmiażdżenia.
2. Ryzyku elektrycznym – dotyczą zdarzeń, w których dochodzi do porażenia prądem, przepięć, zwarć, przegrzania czy wyładowań.
3. Ryzyku termicznym – odnosi się do oparzeń skóry.
4. Ryzyku chemicznym – czyli kontakt ze szkodliwymi substancjami, wdychanie oparów bądź zagrożenia związane z niewłaściwym uszczelnieniem lub awarią.
5. Ryzyku hałasu – dotyczy ubytku słuchu lub występowania chorób spowodowanych hałaśliwą pracą maszyny.
6. Ryzyku ergonomicznym – czyli niewłaściwa pozycja podczas wykonywania pracy czy przeciążenie fizyczne.
7. Ryzyku promieniowania – część maszyn może emitować promieniowanie jonizujące i/lub ultrafioletowe czy laserowe.

Załącznik:
Proces oceny ryzyka maszyn.jpg

Przepisy jasno określają, że to pracodawca jest odpowiedzialny za bezpieczeństwo swoich pracowników w zakładzie pracy. To właśnie on zobowiązany jest, aby spełnić wszystkie obowiązki w zakresie BHP wobec zatrudnionych podwładnych. Zgodnie z Kodeksem pracy pracodawca ma za zadanie chronić zdrowie i życie pracowników poprzez zapewnienie zarówno bezpieczeństwa, jak i higienicznych warunków pracy.

Dodatkowo każdy pracodawca, który zatrudnia pracowników wykonujących swoją pracę przy maszynach, zobowiązany jest do stosowania przepisów zawartych w Rozporządzeniu Ministra Gospodarki z 30 października 2002 roku w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy. Zapisy jasno określają zakres obowiązków pracodawcy, czyli:

• pracodawca zobowiązany jest do podjęcia działań w celu ochrony pracowników poprzez zapewnienie, że maszyny są właściwe do wykonywania pracy bądź odpowiednio do niej przystosowane. Dodatkowo mogą być użytkowane bez pogorszenia bezpieczeństwa i zdrowia podwładnych;
• pracodawca, wybierając maszyny, powinien zwrócić uwagę na specyficzne warunki oraz rodzaj wykonywanej pracy, jak również istotne zagrożenia dla bezpieczeństwa i zdrowia podwładnych;
• pracodawca powinien wdrożyć odpowiednie rozwiązania, które zminimalizują ryzyko związane z użytkowaniem maszyn.

Przeprowadzenie oceny ryzyka maszyn to przede wszystkim dbałość o bezpieczeństwo i zdrowie swoich pracowników. Taka procedura pozwala zidentyfikować i znacząco ograniczyć występowanie potencjalnego zagrożenia. Proces ten znacząco przyczynia się do poprawy warunków pracy, jak i ochrony podwładnych. Inną korzyścią jest wydłużenie trwałości maszyn poprzez wczesne wykrycie zagrożeń oraz oszczędność czasu i środków finansowych. To przede wszystkim poprawa stanu bezpieczeństwa na stanowisku pracy.

Profesjonalnie przeprowadzona ocena ryzyka maszyn znacząco zwiększy bezpieczeństwo pracowników. Tego rodzaju procedura wymaga niezwykłej precyzji, dokładności, rzetelności i skrupulatności. Warto zatem skorzystać z pomocy specjalistów, którzy mają dużą wiedzę i doświadczenie w tym zakresie. Firma Bureau Veritas jest światowym liderem branże TIC. Świadczy wysokiej jakości usługi związanych z jakością, bezpieczeństwem czy higieną pracy.

Ocena ryzyka maszyn stała się nieodzownym elementem zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy wszystkim pracownikom. To również podstawa do spełnienia wymogów prawnych. Nawiązanie współpracy z doświadczonymi specjalistami pozwoli na rzetelne przeprowadzenie oceny ryzyka i wdrożenie odpowiednich rozwiązań.