Jak czytać sprawozdania finansowe - podstawowy słownik dla podatnika

Sprawozdanie finansowe jest jednym z podstawowych i najważniejszych raportów służących do oceny sytuacji majątkowej i finansowej danego podmiotu gospodarczego. Obecnie przygotowywany jest w formie elektronicznej - w formie e-sprawozdań finansowych. Należy jednak zauważyć, że dokument (bez względu na formę) przygotowany jest specyficznym językiem księgowo – finansowym.

Znaczenia niektórych określeń związanych z e-sprawozdaniem finansowym mogą być dla czytelników zupełnie niezrozumiałe, lub potoczna ich interpretacja może okazać się mylna. Dlatego ustawodawca zaproponował swoistego rodzaju „słownik” – chodzi o ustawę o rachunkowości, która wprowadza na samym początku odpowiednie definicje legalne pojęć finansowych i księgowych. Do najważniejszych z nich można wymienić:

aktywa - kontrolowane przez daną jednostkę zasoby majątkowe o określonej (wiarygodnej) wartości, powstałe w wyniku zdarzeń w przeszłości (przeszłych), a które spowodują wpływ do jednostki korzyści ekonomicznych w przyszłości;
aktywa obrotowe - dla aktywów rzeczowych - przeznaczone do zbycia lub zużycia w ciągu 12 miesięcy od danego dnia bilansowego (albo w ciągu normalnego cyklu operacyjnego właściwego dla danej działalności jeżeli trwa on dłużej niż 12 miesięcy); dla aktywów finansowych - te które są płatne i wymagalne (również) w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego lub od daty ich założenia (a także daty wystawienia, nabycia, albo stanowią aktywa pieniężne); dla rozliczeń międzyokresowych - te trwające nie dłużej niż 12 miesięcy od dnia bilansowego;
aktywa trwałe - te aktywa, które nie są zaliczane do aktów obrotowych;
dzień bilansowy - dzień, na który jednostka sporządza sprawozdanie finansowe;
kierownik jednostki - członek zarządu lub innego odpowiedniego organu zarządzającego, a w przypadku jeżeli organ ten jest wieloosobowy - członków tego organu, z wyłączeniem (bez) pełnomocników, w przykładach: kierownikiem jednostki dla spółki jawnej i cywilnej będą jej wspólnicy prowadzący sprawy spółki, dla spółki partnerskiej - podobnie, będą to wspólnicy prowadzący sprawy spółki lub zarząd, dla spółki komandytowej i komandytowo-akcyjnej - komplementariusz prowadzący sprawy spółki, a w przypadku osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą - ta właśnie osoba osobiście jest kierownikiem jednostki, tak samo w przypadku wolnych zawodów, za kierownika jednostki należy uznawać również odpowiednio ustanowionego - likwidatora, syndyka lub zarządcę w postępowaniu restrukturyzacyjnym lub zarządcę sukcesyjnego;
okres sprawozdawczy - okres, za który sporządzone jest sprawozdanie finansowe (zgodnie z trybem i zasadami określonymi w ustawie, lub inne sprawozdania sporządzone na podstawie ksiąg rachunkowych);
organ zatwierdzający - organ uprawniony do zatwierdzenia sprawozdania finansowego danej jednostki, takie uprawnienia określone są w przepisach prawa, statutach, umowach lub na mocy prawa własności;
środki trwałe - z określonymi wyjątkami (w szczególności dotyczącymi inwestycji) rzeczowe aktywa trwałe oraz zrównane z nimi (o przewidywanej ekonomicznie użyteczności dłuższej niż 1 rok, zdatne i kompletne przeznaczone na potrzeby jednostki), w szczególności będą to na przykład: nieruchomości, maszyny, urządzenia, środki transportu, ulepszenia w obcych środkach trwałych oraz inwentarz żywy.