Zmiany w podstawie programowej. Ministerstwo Edukacji zgodnie ze swoimi zapowiedziami ''odchudziło” podstawę programową, a nowa zacznie obowiązywać już od 1 września 2024 roku. Nastąpią zmiany zarówno dla uczniów szkół podstawowych oraz ponadpodstawowych. Oznacza to również zmiany w spisach lektur szkolnych. Jakie książki będą czytać uczniowie w roku szkolnym 2024/2025?

Zgodnie z zapowiedziami Ministerstwa Edukacji podstawa programowa została ''odchudzona” o 20%. Od 1 września 2024 roku, kiedy to uczniowie szkól podstawowych oraz ponadpodstawowych powrócą do szkolnych ławek, czekają ich zmiany. Zmiany wprowadzone przez minister Barbarę Nowacka obowiązywać będą przez kilkuletni okres przejściowy, do wprowadzenia gruntownej reformy edukacji.

Zmiany nastąpił także w spisach lektur, które uczniowie, będą przerabiać z nauczycielami na lekcji języka polskiego. Jaki jest nowy spis lektury dla szkół podstawowych, liceów i techników?

Spis lektur dla uczniów szkół podstawowych.

1. Hans Christian Andersen, Baśnie (do wyboru)
2. Justyna Bednarek, Niesamowite przygody dziesięciu skarpetek (czterech prawych i sześciu lewych)
3. Jan Brzechwa, Brzechwa dzieciom
4. Waldemar Cichoń, Cukierku, ty łobuzie!
5. Agnieszka Frączek, Rany Julek! O tym, jak Julian Tuwim został poetą
6. Dorota Gellner, Wścibscy
7. Julita Grodek, Mania, dziewczyna inna niż wszystkie. Opowieść o Marii Skłodowskiej-Curie
8. Tom Justyniarski, Psie troski, czyli o wielkiej przyjaźni na cztery łapy i dwa serca
9. Grzegorz Kasdepke, Detektyw Pozytywka
10. Piotr Kordyasz, Lolek. Opowiadania o dzieciństwie Karola Wojtyły (fragmenty)
11. Barbara Kosmowska, Dziewczynka z parku
12. Zofia Kossak-Szczucka, Kłopoty Kacperka góreckiego skrzata
13. Maria Krüger, Karolcia
14. Åsa Lind, Piaskowy Wilk
15. Astrid Lindgren, Dzieci z Bullerbyn
16. Hugh Lofting, Doktor Dolittle i jego zwierzęta
17. Aleksandra i Daniel Mizielińscy, Którędy do Yellowstone? Dzika podróż po parkach narodowych
18. Joanna Papuzińska, Asiunia
19. Danuta Parlak, Kapelusz Pani Wrony
20. Roman Pisarski, O psie, który jeździł koleją
21. Janina Porazińska, Pamiętnik Czarnego Noska
22. Maria Terlikowska, Drzewo do samego nieba
23. Julian Tuwim, Wiersze dla dzieci
24. Barbara Tylicka, O krakowskich psach i kleparskich kotach. Polskie miasta w baśni i legendzie
25. Danuta Wawiłow, Najpiękniejsze wiersze
26. Łukasz Wierzbicki, Afryka Kazika, Dziadek i niedźwiadek

Lektury obowiązkowe (pozycje książkowe poznawane w całości): 

1. Jan Brzechwa, Akademia Pana Kleksa
2. Janusz Christa, Kajko i Kokosz. Szkoła latania (komiks)
3. Clive Staples Lewis, Opowieści z Narnii. Lew, czarownica i stara szafa
4. Ferenc Molnár, Chłopcy z Placu Broni
5. John Ronald Reuel Tolkien, Hobbit, czyli tam i z powrotem

Krótkie utwory literackie poznawane w całości, utwory literackie poznawane we fragmentach i utwory poetyckie:

1. René Goscinny, Jean-Jacques Sempé, Mikołajek (wybór opowiadań); 
2. Ignacy Krasicki, wybrane bajki; 
3. Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz (wybrane fragmenty); 
4. Józef Wybicki, Mazurek Dąbrowskiego;  
5. wybrane mity greckie, w tym mit o powstaniu świata oraz mity o Prometeuszu, o Syzyfie, o Demeter i Korze, o Dedalu i Ikarze, o Heraklesie, o Tezeuszu i Ariadnie; 
6. Biblia: stworzenie świata i człowieka oraz wybrane przypowieści ewangeliczne, w tym o talentach, o miłosiernym Samarytaninie; 
7. wybrane podania i legendy polskie; 
8. wybrane baśnie polskie i europejskie; 
9. wybrane wiersze: Jana Brzechwy, Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, Anny 
10. Kamieńskiej, Joanny Kulmowej, Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego, Leopolda 
11. Staffa, Juliana Tuwima, Jana Twardowskiego, oraz pieśni patriotyczne (w tym Rota Marii Konopnickiej).
12. Lektury w klasach VII i VIII szkoły podstawowej 
13. Lektury obowiązkowe (pozycje książkowe poznawane w całości: (60
14. Charles Dickens, Opowieść wigilijna; 
15. Aleksander Fredro, Zemsta; 
16. Aleksander Kamiński, Kamienie na szaniec; 
17. Adam Mickiewicz, Dziady część II; 
18. Antoine de Saint-Exupéry, Mały Książę; 
19. Juliusz Słowacki, Balladyna.

Krótkie utwory literackie poznawane w całości, utwory literackie poznawane we fragmentach i utwory poetyckie:

1. Jan Kochanowski, wybór fraszek, wybrana pieśń, treny VII i VIII; 
2. Adam Mickiewicz, Reduta Ordona, Świtezianka, Pan Tadeusz (księgi: I, II, IV, X, XI, XII); 
3. Sławomir Mrożek, Artysta; 
4. Henryk Sienkiewicz, Latarnik, Quo vadis (fragmenty); 
5. Stefan Żeromski, Syzyfowe prace (fragmenty); 
6. wybrane wiersze poetów wskazanych w klasach IV–VI, a ponadto wybrane wiersze: Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Zbigniewa Herberta, Bolesława Leśmiana, Czesława Miłosza, Tadeusza Różewicza, Wisławy Szymborskiej, oraz aforyzmy Stanisława Jerzego Leca.
7. Przykładowe lektury uzupełniające dla klas IV–VIII: (54)
8. Adam Bahdaj, Kapelusz za 100 tysięcy; 
9. Miron Białoszewski, Pamiętnik z powstania warszawskiego (fragmenty); 
10. Justyna Bednarek, Dom nr 5; 
11. Paweł Beręsewicz, Wszystkie lajki Marczuka; 
12. Frances Hodgson Burnett, Tajemniczy ogród lub inna powieść; 
13. Lewis Carroll, Alicja w Krainie Czarów; 
14. Agatha Christie, wybrana powieść kryminalna; 
15. Carlo Collodi, Pinokio; 
16. Lloyd Cassel Douglas, Wielki Rybak; 
17. Aleksander Dumas, Trzej muszkieterowie; 
18. Arkady Fiedler, Dywizjon 303; 
19. John Flanagan, Zwiadowcy. Księga 1. Ruiny Gorlanu; 
20. Olaf Fritsche, Skarb Troi; 
21. Ernest Hemingway, Stary człowiek i morze; 
22. Emilia Kiereś, Rzeka; 
23. Joseph Rudyard Kipling, Księga dżungli; 
24. Janusz Korczak, Król Maciuś Pierwszy, Bankructwo małego Dżeka; 
25. Rafał Kosik, Felix, Net i Nika oraz Gang Niewidzialnych Ludzi; 
26. Barbara Kosmowska, Pozłacana rybka; 
27. Barbara Kosmowska, Paweł Beręsewicz i inni, Gorzka czekolada i inne opowiadania o ważnych sprawach; 
28. Zofia Kossak-Szczucka, Bursztyny (wybrane opowiadanie), Topsy i Lupus; 
29. Marcin Kozioł, Skrzynia Władcy Piorunów; 
30. Selma Lagerlöf, Cudowna podróż; 
31. Karolina Lanckorońska, Wspomnienia wojenne 22 IX 1939–5 IV 1945 (fragmenty); 
32. Stanisław Lem, Cyberiada (fragmenty); 
33. Bolesław Leśmian, Klechdy sezamowe; 
34. Kornel Makuszyński, wybrana powieść; 
35. Andrzej Maleszka, Magiczne drzewo; 
36. Alan Aleksander Milne, Kubuś Puchatek; 
37. Lucy Maud Montgomery, Ania z Zielonego Wzgórza; 
38. Małgorzata Musierowicz, wybrana powieść; 
39. Ewa Nowak, Pajączek na rowerze; 
40. Edmund Niziurski, Sposób na Alcybiadesa; 
41. Sat-Okh, Biały Mustang; 
42. Longin Jan Okoń, Tecumseh; 
43. Raquel Jaramillo Palacio, Cudowny chłopak; 
44. Katherine Paterson, Most do Terabithii; 
45. Sara Pennypacker, Pax; 
46. Jacek Podsiadło, Czerwona kartka dla Sprężyny; 
47. Bolesław Prus, Katarynka, Placówka, Zemsta; 
48. Rick Riordan, Percy Jackson i bogowie olimpijscy; 
49. Henryk Sienkiewicz, Janko Muzykant, Krzyżacy, Sąd Ozyrysa, W pustyni i w puszczy; 
50. Eric-Emmanuel Schmitt, Oskar i pani Róża; 
51. Nicolas Sparks, Jesienna miłość; 
52. Marcin Szczygielski, Teatr Niewidzialnych Dzieci, Arka czasu; 
53. Alfred Szklarski, wybrana powieść; 
54. Mark Twain, Przygody Tomka Sawyera; 
55. Melchior Wańkowicz, Bitwa o Monte Cassino (fragmenty), Ziele na kraterze; 
56. Danuta Wawiłow, Natalia Usenko, Wierzbowa 13. Opowieści z Wierzbowej 13; 
57. Louis de Wohl, Posłaniec króla; 
58. Roksana Jędrzejewska-Wróbel, Stan splątania; 
59. Marcus Zusak, Złodziejka książek; 
60. wybrane pozycje z serii Nazywam się… (np. Mikołaj Kopernik, Fryderyk Chopin, Maria Skłodowska-Curie, Jan Paweł II i inni); 
61. inne utwory literackie i teksty kultury, w tym wiersze poetów współczesnych i reportaże.

W przypadku klas IV–VI w każdym roku szkolnym są obowiązkowo poznawane co najmniej dwie pozycje książkowe z listy przykładowych lektur uzupełniających lub spoza tej listy, wybrane przez nauczyciela lub zaproponowane przez uczniów. W klasach VII i VIII jest to co najmniej jedna pozycja książkowa. 

Utwory literackie poznawane w całości: 

1. Jan Parandowski, Mitologia, część I: Grecja;
2. Sofokles, Antygona;
3. William Szekspir, Makbet;
4. Molier, Skąpiec;
5. Adam Mickiewicz, Dziady cz. III;
6. Bolesław Prus, Lalka;
7. Fiodor Dostojewski, Zbrodnia i kara;
8. Stanisław Wyspiański, Wesele;
9. Stefan Żeromski, Przedwiośnie;
10. Hanna Krall, Zdążyć przed Panem Bogiem;
11. Albert Camus, Dżuma;
12. George Orwell, Rok 1984;
13. Sławomir Mrożek, Tango.

Krótkie utwory literackie poznawane w całości i utwory literackie poznawane we fragmentach:

1. Biblia, w tym fragmenty Księgi Rodzaju, Księgi Hioba, Księgi Koheleta, Księgi Psalmów, Apokalipsy św. Jana;
2. Homer, Iliada (fragmenty);
3. wybrane utwory polskiego średniowiecza, w tym: Lament świętokrzyski (fragmenty), Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią (fragmenty);
4. Pieśń o Rolandzie (fragmenty);
5. Ignacy Krasicki, wybrana satyra;
6. Adam Mickiewicz, wybrane ballady, w tym Romantyczność;
7. Henryk Sienkiewicz, Potop (fragmenty);
8. Władysław Stanisław Reymont, Chłopi (fragmenty);
9. Witold Gombrowicz, Ferdydurke (fragmenty);
10. Tadeusz Borowski, Proszę państwa do gazu;
11. Gustaw Herling-Grudziński, Inny świat (fragmenty);
12. Marek Nowakowski, Górą „Edek” (z tomu Prawo prerii);
13. Andrzej Stasiuk, Miejsce (z tomu Opowieści galicyjskie);
14. Olga Tokarczuk, Profesor Andrews w Warszawie (z tomu Gra na wielu bębenkach);
15. Ryszard Kapuściński, Podróże z Herodotem (fragmenty).

Utwory poetyckie: 

1. Horacy, wybrane utwory;
2. Bogurodzica;
3. Jan Kochanowski, wybrane pieśni, w tym: Pieśń IX ks. I, Pieśń V ks. II; tren IX, X, XI;
4. wybrane wiersze poetów epoki baroku;
5. Ignacy Krasicki, Hymn do miłości ojczyzny;
6. Adam Mickiewicz, Oda do młodości; wybrane sonety z cyklu Sonety krymskie oraz inne wiersze;
7. wybrane wiersze: Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Mirona Białoszewskiego, Józefa Czechowicza, Zbigniewa Herberta, Bolesława Leśmiana, Czesława Miłosza, Cypriana Kamila Norwida, Marii Pawlikowskiej- -Jasnorzewskiej, Haliny Poświatowskiej, Kazimierza Przerwy-Tetmajera, Tadeusza Różewicza, Juliusza Słowackiego, w tym Testament mój, Leopolda Staffa, Wisławy Szymborskiej, Juliana Tuwima.

Utwory literackie poznawane w całości:

1. Jan Kochanowski, Treny (jako cykl poetycki);
2. William Szekspir, Hamlet;
3. Juliusz Słowacki, Kordian;
4. realistyczna lub naturalistyczna powieść europejska (Honoré de Balzac, Ojciec Goriot lub Charles Dickens, Klub Pickwicka, lub Mikołaj;= Gogol, Martwe dusze, lub Gustaw Flaubert, Pani Bovary);
5. Michaił Bułhakow, Mistrz i Małgorzata;
6. Stanisław Ignacy Witkiewicz, Szewcy;
7. Tadeusz Konwicki, Mała Apokalipsa;
8. Janusz Głowacki, Antygona w Nowym Jorku.

Krótkie utwory literackie poznawane w całości i utwory literackie poznawane we fragmentach:

1. Homer, Odyseja (fragmenty);
2. Dante Alighieri, Boska Komedia (fragmenty);
3. Franz Kafka, Proces (fragmenty);
4. Bruno Schulz, wybrane opowiadania z tomu Sklepy cynamonowe;
5. Sławomir Mrożek, wybrane opowiadanie;
6. Adam Mickiewicz, wybrane ballady;
7. wybrany esej Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, Zbigniewa Herberta.

Utwory poetyckie:

1. wybrane utwory poetyckie z romantycznej literatury europejskiej;
2. Cyprian Kamil Norwid, Fortepian Szopena;
3. wybrane wiersze: Stanisława Barańczaka, Czesława Miłosza, Traktat moralny (fragmenty), Juliana Przybosia.

Utwory do XIX w. (w układzie chronologicznym)

1. Sofokles, Król Edyp;
2. Arystoteles, Poetyka (fragmenty), Retoryka (fragmenty);
3. Platon, Państwo (fragmenty);
4. Dzieje Tristana i Izoldy (fragmenty);
5. Giovanni Boccaccio, Sokół;
6. Erazm z Rotterdamu, Pochwała głupoty (fragmenty);
7. Tomasz Morus, Utopia (fragmenty);
8. Mikołaj Rej, Żywot człowieka poczciwego (fragmenty);
9. Jan Kochanowski, Odprawa posłów greckich;
10. Andrzej Frycz Modrzewski, O poprawie Rzeczypospolitej (fragmenty);
11. Miguel de Cervantes y Saavedra, Przemyślny szlachcic Don Kichote z Manczy (fragmenty);
12. Pedro Calderon de la Barca, Życie snem;
13. Piotr Skarga, wybrane kazanie;
14. Wacław Potocki, Transakcja wojny chocimskiej (fragmenty z części I);
15. William Szekspir, Romeo i Julia;
16. Wolter, Kandyd, czyli optymizm (fragmenty);
17. Ignacy Krasicki, Monachomachia (fragmenty);
18. Jędrzej Kitowicz, Opis obyczajów za czasów panowania Augusta III (fragmenty);
19. Julian Ursyn Niemcewicz, Powrót posła;
20. Stanisław Staszic, Przestrogi dla Polski (fragmenty);
21. Juliusz Słowacki, Beniowski (fragmenty); Listy do Matki (fragmenty);
22. Zygmunt Krasiński, Nie-Boska komedia;
23. Aleksander Fredro, Śluby panieńskie;
24. Johann Wolfgang Goethe, Cierpienia młodego Wertera (fragmenty), Faust (fragmenty);
25. George Byron, Giaur (fragmenty);
26. Adam Mickiewicz, Dziady cz. IV;
27. wybrane utwory epickie okresu romantyzmu: Józef Ignacy Kraszewski, Stara baśń, Victor Hugo, Nędznicy, Edgar Allan Poe, wybrane opowiadanie, Henryk Rzewuski, Pamiątki Soplicy (fragmenty);
28. Eliza Orzeszkowa, Nad Niemnem;
29. Henryk Sienkiewicz, Listy z podróży do Ameryki (fragmenty).

Utwory z XX w. (w układzie chronologicznym)

1. Stefan Żeromski, Echa leśne, Ludzie bezdomni;
2. Eliza Orzeszkowa, Gloria victis;
3. Gabriela Zapolska, Moralność pani Dulskiej
4. Aldous Huxley, Nowy wspaniały świat;
5. Zofia Nałkowska, Granica;
6. Joseph Conrad, Lord Jim;
7. Zofia Kossak-Szczucka, Pożoga. Wspomnienia z Wołynia 1917–1919;
8. Florian Czarnyszewicz, Nadberezyńcy;
9. Witold Pilecki, Raport Witolda;
10. Zofia Nałkowska, Przy torze kolejowym (z tomu Medaliony);
11. Kazimierz Moczarski, Rozmowy z katem (fragmenty);
12. Józef Mackiewicz, Droga donikąd (fragmenty);
13. Tadeusz Różewicz, Kartoteka;
14. Józef Czapski, Na nieludzkiej ziemi (fragmenty);
15. Leopold Tyrmand, Dziennik 1954 (fragmenty);
16. Jarosław Iwaszkiewicz, wybrane opowiadanie;
17. Stanisław Lem, Wizja lokalna, Solaris;
18. John Ronald Reuel Tolkien, Władca pierścieni. Drużyna pierścienia;
19. William Golding, Władca much;
20. Bohumil Hrabal, wybrane opowiadania;
21. Eugène Ionesco, Lekcja;
22. Samuel Beckett, Czekając na Godota;
23. Samuel Beckett, Czekając na Godota;
24. Marek Nowakowski, Raport o stanie wojennym (wybrane opowiadanie);
25. Gustaw Herling-Grudziński, Wieża;
26. Wiesław Myśliwski, Widnokrąg;
27. Umberto Eco, Imię róży;
28. Olga Tokarczuk, Prawiek i inne czasy;
29. Antoni Libera, Madame.

Utwory z XXI w. (w układzie alfabetycznym)

1. Petra Dvořáková, Wrony;
2. Sigríður Hagalín Björnsdóttír, Wyspa;
3. Paweł Huelle, Castorp, Śpiewaj ogrody;
4. Cixin Liu, Wspomnienie o przeszłości Ziemi (tom I – Problem trzech ciał);
5. Wiesław Myśliwski, Traktat o łuskaniu fasoli;
6. Tomasz Różycki, Dwanaście stacji;
7. Andrzej Stasiuk, Jadąc do Babadag;
8. Mariusz Szczygieł, Nie ma;
9. Monika Sznajderman, Pusty las;
10. Dorota Terakowska, Poczwarka;
11. Olga Tokarczuk, Bieguni, Opowiadania bizarne;
12. Marcin Wicha, Rzeczy, których nie wyrzuciłem.