Spotkanie Grupy Inicjatywnej Radnych - Jaworznicka Wigilia dawniej i dzisiaj

Polskie wigilie nierozerwalnie łączą się z historią i tragediami naszego narodu. Były więc wigilie powstańcze, wigilie wojenne i wigilie czasów stanu wojennego. Na wspomnienia o takich szczególnych wigiliach zaprosiła Grupa Inicjatywna Radnych tworzona przez radnych opozycyjnych – Renatę Chmielewską, Ewę Głąbik, Barbarę Sikorę, Marcina Kozika i Krzysztofa Lehnorta. Nie bez powodu spotkanie odbyło się 13 grudnia, w rocznicę wprowadzenia stanu wojennego. Tradycyjnie zaproszono do Trzech Bram.
Na początek Barbara Sikora wspomniała wigilię Witolda Słomskiego, solidarnościowca z kopalni Jaworzno, internowanego w najwcześniejszych godzinach stanu wojennego. Jak wspominał Witold Słomski ta wigilia z 1981 roku była najsmutniejszą wigilią w jego życiu. W celi siedział samiuteńki, a niepewność co dalej była koszmarna (na podst. tekstu Barbary Sikory z TwJ). Internowany solidarnościowiec Tadeusz Golik spędzał te pierwszą wigilię stanu wojennego w ośrodku odosobnienia w Strzelcach Opolskich. Więzieni na ścianie zawiesili z gazety wyciętą fotografię Kardynała Wyszyńskiego, przy niej różaniec. Modlono się i kolędowano. (na podst. tekstu Barbary Sikory dla TwJ).

O pierwszych dniach stanu wojennego opowiadał Krzysztof Lehnort. Był wtedy studentem pierwszego roku katowickiej AWF. Uczelnia strajkowała, a studenta Lehnorta przydzielono do grupy plakatowania. Plakatowali pod katowickim Rondem, a sb-ecy wołali do nich, że są pijanymi prowokatorami i zaśmiecają miasto. Uciekali stamtąd na uczelnię w takim napięciu, że Lenhort miast porzucić wiadro z klejem i pędzle, pędził z nimi na uczelnię. W wigilię każdy dzwonek do drzwi rodziny Lenhortów oznaczać mógł wizytę milicji.

Ewa Głąbik sięgnęła wspomnieniami do opowieści jej rodziny. W tragicznym grudniu 1943 roku rozstrzelano w Jaworznie akowców, wśród nich Piotra Sośnierza, dziadka jej męża. Przypomniała też dawną kolędę z 1939 roku: O Matko, odłóż dzień narodzenia na inny czas, niechaj nie widzą oczy stworzenia, jak gnębią nas, niech się rodzi Syn najmilszy wśród innych gwiazd.

Renata Chmielewska przypomniała dawne obrzędy i zwyczaje bożonarodzeniowe. Opowiadała o ozdobach z opłatka, ciastach drożdżowych wypiekanych w kaflowym piecu tzw. „piekarnioku”, o pierwszej gwiazdce i czytaniu z Biblii fragmentu o narodzinach Bożego Dzieciątka. Mówiła też o dawnych wróżbach wigilijnych.

Barbara Sikora sięgnęła do kolęd powstałych po powstaniu styczniowym, kolęd z 1915 roku, z 1918 roku, przytoczyła też teksty kolęd więzionych w Ravensbruk w 1942 roku i w krakowskim więzieniu na Montelupich. Przypomniała przejmującą kolędę „wrogów ludu” więzionych w Koronowie w 1950 roku:

Tu dziś Twoja szopka, gdzie mur i krata

Witaj wśród więźniów, wybawco świata!

Między na Pan Jezus wszedł

Polak więzi Polaka.

Między nas Pana Jezus wszedł

Zwą nas bandytami,

I cichutko zapłakał,

Na więziennym stołku siadł,

czarny chleb z nami jadł,

cierpi razem z nami.

Na spotkaniu była Ela Bigas