Śmieci, które przestają straszyć

Traktujemy je z niesmakiem, a czasem z dozą obrzydzenia i niechętnie wynosimy do osiedlowych skupisk. Bo w ich pobliżu możemy trafić na szczury, dziki czy nawet wściekłe lisy. O fetorze nawet nie wspomnę. To komunalne śmieci, a wśród nich mnóstwo plastikowych opakowań, resztki folii, kawałki tektury i papieru. No, ale świat się zmienia. To, co wczoraj było kłopotliwe, dziś może być szansą. W Jaworznie dojrzewa pomysł, który dowodzi, że odpady mogą dostać drugie życie. Pozbawione złej sławy − pożyteczne, trwałe i… budujące.

Teraz parę słów o projekcie, który zakłada powstanie na obrzeżach Jaworzna fabryki płyt budowlanych i dekoracyjnych, produkowanych z tworzyw sztucznych i papieru pochodzących z recyklingu. Za przedsięwzięciem stoi firma BM Recykling. Od ponad dwóch dekad działa w branży gospodarki odpadami. Pomysł zrodził się z doświadczenia, ale i z przekonania, że człowiek XXI wieku musi poradzić sobie z tym, co sam wytwarza.

Odpad zatem to nie problem – to surowiec. Tak w skrócie można opisać filozofię, która przyświeca całemu przedsięwzięciu. – Zawsze powtarzamy, że gospodarka odpadami to nie tylko zbieranie i wywożenie śmieci, ale przede wszystkim poszukiwanie wartości w tym, co pozornie bezużyteczne – mówi współwłaściciel firmy, Piotr Bisztyga. – Dziś mamy technologię, dzięki której możemy to robić mądrze, bezpiecznie i z korzyścią dla środowiska.

Idea jest prosta, choć zarazem rewolucyjna. Zamiast spalać lub składować odpady, BM Recykling chce je przetwarzać w nowoczesne płyty budowlane, które mogą zastąpić tradycyjne materiały takie jak drewno czy płyty OSB. Dzięki temu to, co dotąd zanieczyszczało planetę, może stać się częścią nowoczesnych domów i mebli.

Innowacyjność projektu polega na wykorzystaniu zmieszanych tworzyw sztucznych i papieru. To właśnie te frakcje odpadów, których recykling dotąd był najtrudniejszy, staną się podstawą produkcji. Materiały są czyszczone, rozdrabniane, a następnie łączone w procesie prasowania termicznego w solidne płyty budowlane.

– Wbrew pozorom, to nie jest zwykły recykling. To upcykling, czyli nadanie nowej, wyższej wartości czemuś, co wcześniej było odpadem – tłumaczy Bisztyga. – Nie odzyskujemy tylko surowca, ale tworzymy zupełnie nowy produkt.

Tak powstałe płyty mają wiele zalet: są wytrzymałe, odporne na wilgoć, lekkie i nadają się zarówno do konstrukcji, jak i do aranżacji wnętrz. Co najważniejsze – do ich produkcji nie trzeba wycinać drzew ani wydobywać ropy naftowej.

 Płyty, które mają być produkowane w Jeleniu

Za pomysłem budowy fabryki stoi nie tylko technologia, ale też głęboka wiara w odpowiedzialność człowieka za środowisko. BM Recykling od lat działa w branży, która – jak żadna inna – pokazuje skutki ludzkiej beztroski. Tysiące ton plastiku, które każdego roku trafiają na wysypiska, to nie tylko problem gospodarczy, ale przede wszystkim moralny.

– Nie możemy dłużej traktować planety jak wysypiska – mówi Bisztyga. – Skoro to my tworzymy te materiały, musimy też znaleźć sposób, by je ponownie wykorzystać.

I właśnie to podejście odróżnia tę inwestycję od wielu innych. Nie chodzi tylko o biznes. Chodzi o świadomy wybór kierunku, w którym ma zmierzać przemysł: mniej marnotrawstwa, więcej recyklingu, więcej mądrego wykorzystania tego, co już mamy.

Firma to przedsiębiorstwo, które dobrze zna się na odpadach. Od ponad 20 lat działa w Siemianowicach Śląskich, gdzie prowadzi nowoczesny zakład przetwarzania odpadów komunalnych i przemysłowych. Jednym z głównych obszarów działalności jest produkcja paliw alternatywnych RDF, które wykorzystywane są w cementowniach w całym kraju.

To doświadczenie nauczyło zespół jednej rzeczy – w gospodarce odpadami nie ma miejsca na przypadkowość. Każdy proces musi być precyzyjny, przemyślany i bezpieczny. Dlatego nowe linie technologiczne projektują inżynierowie firmy, opierając się na własnych badaniach i wieloletniej praktyce.

– Dziś potrafimy w pełni kontrolować każdy etap przetwarzania odpadów – od ich przyjęcia po powstanie gotowego produktu. Dzięki temu możemy zagwarantować bezpieczeństwo i jakość, która nie ustępuje materiałom pierwotnym – dodaje Bisztyga.

Nowoczesny zakład przetwarzania odpadów nie musi kojarzyć się z uciążliwością. Wręcz przeciwnie – w wielu krajach Zachodu takie fabryki funkcjonują w sąsiedztwie miast, a ich obecność jest wręcz powodem do dumy.

W Jaworznie w planowanym zakładzie wszystkie procesy mają odbywać się w systemie zamkniętym, bez emisji do atmosfery i bez zapachów. Odpady nie będą spalane, a jedynie mechanicznie i termicznie przetwarzane.

– Naszym celem jest zero odoru, zero emisji, zero odpadów – mówi Bisztyga. – To będzie fabryka, która nie szkodzi, tylko pomaga środowisku.

Co więcej, zakład ma być zasilany energią z własnej farmy fotowoltaicznej, co jeszcze bardziej ograniczy jego ślad węglowy. Nawet teren wokół fabryki ma zostać uporządkowany i zazieleniony – inwestor zapowiada m.in. odbudowę pobliskiego stawu i zagospodarowanie zieleni.

Projekt BM Recykling to coś więcej niż kolejna inwestycja przemysłowa. To przykład, że ekologia i gospodarka mogą iść w parze. Przez lata przemysł ciężki i ochrona środowiska były traktowane jak przeciwieństwa. Dziś coraz częściej stają się sojusznikami.

– Naszym celem jest pokazanie, że można tworzyć coś trwałego i potrzebnego, nie niszcząc przy tym natury – podkreśla Bisztyga. – Chcemy inspirować inne firmy do podobnych działań.

Idea tej inwestycji wpisuje się w najnowsze europejskie trendy – ograniczenie emisji CO₂, ponowne wykorzystanie surowców i zmniejszenie ilości odpadów składowanych na wysypiskach. To kierunek, który nie jest już tylko wyborem, ale koniecznością.

Śląsk od dziesięcioleci był sercem przemysłu, ale też regionem, który poniósł ogromne koszty środowiskowe rozwoju gospodarczego. Dziś nadszedł czas, by z tej przemysłowej tradycji wyrosła nowa jakość – zielony przemysł.

Jaworzno, z jego górniczą historią i jednocześnie ambicjami do bycia miastem przyszłości, idealnie wpisuje się w ten trend. Taka fabryka może stać się symbolem nowego rozdziału – miejsca, gdzie innowacja i odpowiedzialność spotykają się w praktyce.

To także potencjalne miejsca pracy, rozwój lokalnych kooperantów i wzrost prestiżu miasta. No, ale przede wszystkim – powód do dumy, że w Jaworznie powstają rozwiązania, które zmieniają sposób myślenia o ekologii.

Cała ta historia zaczyna się od pytania, które każdy z nas powinien sobie zadać: Co dzieje się z moimi śmieciami, po ich wyrzuceniu?

W większości przypadków znikają z naszego pola widzenia – i to wystarcza, byśmy poczuli się zwolnieni z odpowiedzialności. No, ale prawdziwa zmiana zaczyna się wówczas, gdy ktoś – jak w tym przypadku – postanawia nie odwracać wzroku, tylko szukać rozwiązania.

Bo każdy plastikowy kubek, każde opakowanie, każdy karton może być nie końcem, lecz początkiem. I właśnie o to chodzi w idei, która stoi za planowaną fabryką: żeby nic się nie marnowało.

Nie trzeba wielkich słów, by zrozumieć, że ten projekt ma znaczenie. Wystarczy świadomość, że to właśnie w Jaworznie może powstać miejsce, w którym odpady zamieniają się w coś pożytecznego – dosłownie i w przenośni.

To nie tylko nowa fabryka. To nowy sposób myślenia. To dowód, że ekologia nie musi być modą ani obowiązkiem, ale szansą na mądrzejszy, bardziej odpowiedzialny rozwój.

Świat nie zmieni się od razu, ale każda taka inicjatywa przybliża nas do chwili, w której nie będziemy mówić o odpadach – tylko o surowcach. Bo przecież wszystko, co stworzyliśmy, może nam jeszcze raz i… jeszcze raz służyć. Trzeba tylko wiedzieć, jak?

I właśnie w Jaworznie, na granicy Śląska i Małopolski, ktoś ten sposób znalazł.

Franciszek Matysik