ZUS zaostrza kontrole zwolnień lekarskich

Od stycznia 2025 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych dysponuje rozszerzonymi uprawnieniami w zakresie kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich. Nowe przepisy umożliwiają przeprowadzanie niezapowiedzianych wizyt w miejscu zamieszkania pracownika przebywającego na L4, a także weryfikację jego aktywności zawodowej oraz publicznej – w tym w mediach społecznościowych.

Zmiany w przepisach to odpowiedź na rosnącą liczbę nadużyć związanych ze świadczeniami chorobowymi. Jak informuje „Dziennik Gazeta Prawna”, tylko w 2024 roku ZUS wstrzymał wypłaty zasiłków na łączną kwotę blisko 640 tysięcy złotych, co stanowi ponad dwukrotność sumy z roku 2020. Wzmożone kontrole mają na celu wyeliminowanie przypadków niewłaściwego wykorzystywania zwolnień, a także przeciwdziałanie próbom obejścia obowiązujących przepisów.

Kontrole przeprowadzane przez ZUS mogą obejmować m.in.:

• sprawdzenie, czy osoba przebywa pod adresem wskazanym w zaświadczeniu lekarskim;

• ocenę, czy nie prowadzi działalności zarobkowej w okresie niezdolności do pracy;

• analizę publikacji w mediach społecznościowych, które mogą wskazywać na brak choroby lub niewłaściwe wykorzystanie zwolnienia;

• weryfikację wcześniejszych przypadków nadużyć oraz analizę schematów zachowań.

ZUS prowadzi dwa rodzaje kontroli: pierwsza dotyczy zasadności orzeczenia o niezdolności do pracy i prowadzona jest przez lekarzy orzeczników, natomiast druga koncentruje się na tym, czy osoba przebywająca na zwolnieniu wykorzystuje je zgodnie z jego celem. Kontrole te mogą być realizowane zarówno przez ZUS, jak i przez pracodawców zatrudniających co najmniej 20 pracowników.

Do najczęstszych przyczyn wstrzymywania wypłat zasiłków należą:

• wykonywanie pracy zarobkowej w trakcie trwania zwolnienia;

• nieobecność pod wskazanym adresem bez uzasadnienia;

• udział w aktywnościach niezgodnych z celem zwolnienia, takich jak podróże czy wydarzenia sportowe;

• brak współpracy z inspektorem przeprowadzającym kontrolę.

Nowe kompetencje ZUS mają na celu zwiększenie transparentności systemu świadczeń chorobowych oraz ograniczenie przypadków ich nieuprawnionego wykorzystywania. Pracownicy przebywający na zwolnieniu lekarskim powinni mieć świadomość, że nieprzestrzeganie zasad może skutkować utratą prawa do zasiłku, a także dalszymi konsekwencjami formalnymi.