Batalia o lasy. List Stowarzyszenia Zielone Jaworzno

BATALIA O LASY
KALENDARIUM ZDARZEŃ KRAJOWYCH I LOKALNYCH

Batalia o lasy w kraju (regionie, mieście) trwa. Jej odsłon w ciągu ostatnich miesięcy można wskazać całkiem sporo. Przywołajmy kilka z nich. W dniu 8 stycznia 2024 r. Ministerstwo Klimatu i Środowiska wydało decyzję o „wstrzymaniu/ograniczeniu pozyskiwania drewna w lasach znajdujących się w zarządzie PGL LP, zgodnie z załącznikiem do polecenia w terminie do 30 czerwca 2024”. W ramach cyklu Aktywne metody ochrony przyrody w zrównoważonym leśnictwie odbyła się XVIII ogólnopolska konferencja: „Jak, gdzie i dlaczego wyznaczać obszary cenne przyrodniczo i ważne społecznie?” (16-17.04.2024 r., Rogów). Podczas konferencji prasowej: „20% ˗ nasza wspólna sprawa” (19.04.2024 r.) Dyrekcja Generalna Lasów Państwowych zrekapitulowała szereg ustaleń z Rogowa. Kilka dni później uważnie wsłuchiwaliśmy się w kolejne wystąpienia, prezentowane w ramach Ogólnopolskiej Narady o Lasach (22-23.04.2024 r.). Podczas konferencji prasowej w dniu 25.04.2024 r. Ministerstwo Klimatu i Środowiska ogłosiło kontynuację moratorium na wycinkę drzew i plan ochrony lasów ważnych społecznie wokół 9 polskich metropolii. Zatem proces zmiany paradygmatu gospodarki leśnej trwa. W trakcie wszystkich tych kluczowych ze społecznego punktu widzenia wydarzeń padło wiele ważkich słów, między innymi i takie ˗ autorstwa prof. dr. hab. Andrzeja M. Jagodzińskiego: „Żyjemy obecnie pod narastającą presją kryzysu klimatycznego i kryzysu bioróżnorodności. Lasy są kluczowe dla złagodzenia tych kryzysów, jak i dla stworzenia warunków przetrwania w ich obliczu”. (ONoL, 22.04.2024 r.).

Lasy oferują nam szerokie spektrum usług ekosystemowych. Literatura europejska określa ich liczbę na ponad 100 (Maes J. et al., 2016. An indicator framework for assessing ecosystem services in support of the EU Biodiversity Strategy to 2020. Ecosyst. Serv., 17: 14–23. https://doi.org/10.1016/j. ecoser.2015.10.023) Warunkiem przetrwania żywych organizmów jest woda, zatem najważniejszą usługą systemową dostarczaną przez lasy jest ich zdolność do retencjonowania wody. W dobie kryzysu klimatycznego i utraty bioróżnorodności przeciwdziałanie zakłóceniom bilansów wodnych odgrywa kluczową rolę. Wiedzą to i przyrodnicy, i leśnicy. Strona społeczna też to wie. Funkcja wodochronna obszarów leśnych i nieleśnych cennych przyrodniczo ma dla nas egzystencjalne znaczenie. Ta fundamentalna konstatacja została potwierdzona przez Dyrekcję Generalną Lasów Państwowych ˗ Jolantę Błasiak (17.04.), Jerzego Fijasa (19.04.), Bogdana Jaroszewicza (22.04.) a jej konsekwencją było zakwalifikowanie do pierwszej kategorii wyłączeń z wycinek m.in. lasów na obszarach bagiennych i zalewowych, w tym zalewisk pogórniczych. Mamy w naszym mieście obszary tak cenne przyrodniczo i ważne społecznie jak wspomniane wyżej zalewiska (m.in. Łęg, Zalane) i w naszym wspólnym ˗ jak najlepiej pojętym interesie ˗ jest dołożenie wszelkich starań, aby je chronić.

Wiele dzieje się w perspektywie ogólnokrajowej, ale też wiele dzieje się w skali regionalnej i lokalnej. Mieszkamy w regionie tak zdegradowanym środowiskowo, że twierdzenie ˗ nie ma lasu niecennego przyrodniczo i nieważnego społecznie ˗ nigdzie indziej tak bardzo nie obowiązuje jak tu. Funkcja ochronna lasu dla mieszkańca takiego regionu (magazynowanie wody, oczyszczanie powietrza, magazynowanie tlenu, strefa buforowa dla przemysłu, miejsce sportu, rekreacji i wytchnienia dla mieszkańców...) nabiera szczególnego znaczenia. Z drugiej strony, Waloryzacja przyrodnicza miasta Jaworzna (Barbara Tokarska-Guzik, Adam Rostański, Jacek Gorczyca, Aleksander Herczek, Renata Dulias) dowodzi, że nawet w regionie po/przemysłowym można znaleźć skarby przyrody unikatowe w skali lokalnej, regionalnej, krajowej. Potencjał miasta i kierunki jego rozwoju mogą być wyznaczone przez różne wskaźniki: zasoby przyrodnicze ˗ zwłaszcza w kontekście obserwowanych zmian klimatu ˗ są jednym z najważniejszych dla przyszłości Jaworzna. Las jako ostoja bioróżnorodności, źródło cienia i chłodu w okresie upałów, las na ujęciach wody pitnej, las jako rekreacyjno-sportowo-turystyczny obiekt zainteresowania... Wszystkie te funkcje (i wiele innych) pełnią lasy cenne przyrodniczo i ważne społecznie, które chcemy chronić. Kierunek drogi ˗ która nie będzie ani łatwa, ani krótka ˗ mamy wyznaczony. Po dotychczasowych doświadczeniach, już wiemy, że zdarzą się na niej momenty przykre, deprymujące i zniechęcające do dalszych działań. Mamy jednak świadomość, że nie uczestniczymy w sprincie złożonym z serii spektakularnych zwycięstw, ale w długotrwałym, mozolnym i uciążliwym marszu o charakterze procesualnym. Ogólnopolski kontekst debaty zarysowaliśmy. Pora na lokalne kalendarium zdarzeń.

W dniu 25 kwietnia 2024 r. byliśmy na spotkaniu z Nadleśnictwem Chrzanów. Efektem tego spotkania ˗ oprócz wzajemnej prezentacji stanowisk ˗ była zapowiedź utworzenia grupy roboczej: leśniczo-społecznej.

W dniu 16 maja 2024 r. uczestniczyliśmy (razem z 20 innymi przedstawicielami strony społecznej) w rozmowach z Regionalną Dyrekcją Lasów Państwowych w Katowicach.

W dniu 17 maja 2024 r. skierowaliśmy zapytanie do Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Katowicach dotyczące naszych poważnych wątpliwości w kwestii wywozu drewna wielkotonażowymi ciężarówkami przez „mostek” nad Potokiem Żabnik, a zatem przez obszar rezerwatu przyrody „Dolina Żabnika” (dokumentacja fotograficzna w załączniku; pismo j/n). Czekamy na odpowiedź.

W dniu 20.05.2024 r. wysłaliśmy do Nadleśnictwa Chrzanów (oraz do wiadomości Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Katowicach) wniosek w sprawie:

1) całkowitego wyłączenia z wycinki lasów cennych przyrodniczo i ważnych społecznie w wybranych kompleksach leśnych zarządzanych przez Nadleśnictwo Chrzanów;

2) częściowego wyłączenia z wycinki lasów cennych przyrodniczo i ważnych społecznie w wybranych kompleksach leśnych zarządzanych przez Nadleśnictwo Chrzanów;

3) całkowitego wyłączenia z wycinki drzew o wymiarach pomnikowych we wszystkich lasach zarządzanych przez Nadleśnictwo Chrzanów;

4) odejścia od rębni zupełnych i zastąpienia ich mniej inwazyjnymi metodami pozyskania drewna we wszystkich lasach zarządzanych przez Nadleśnictwo Chrzanów;

5) przestrzegania zasad ochrony gatunkowej, w tym m.in. respektowania okresu lęgowego ptaków, we wszystkich lasach zarządzanych przez Nadleśnictwo Chrzanów.

Nasz wniosek złożony z:

liczy sobie 101 stron (dostępny w Redakcji).

W dniu 24.05.2024 r. przedstawiliśmy swój głos w ogólnokrajowej debacie leśnej ˗ którego praktyczny wymiar stanowi wniosek j/w ˗ Ministerstwu Klimatu i Środowiska oraz Generalnej Dyrekcji Lasów Państwowych. W tym samym dniu odebraliśmy korespondencję z Nadleśnictwa Chrzanów, tj. pismo i protokół ze spotkania z dnia 25.04.2024 r. W nieodległym terminie odniesiemy się do tez zawartych w piśmie i protokole, o czym opinię publiczną poinformujemy. Batalia o lasy trwa.

Stowarzyszenie Zielone Jaworzno