Dzielnice: tak, a nie inaczej – Os. Azot – Zakłady Azotowe „Azot”

Pod koniec 1916 roku utworzono Komitet Założycielski Towarzystwa Akcyjnego Azot w ówczesnych Borach. Powstanie fabryki chemicznej miało być finansowane przez Bank Krajowy i Wydział Krajowy. W sylwestra 1916 roku wyłoniono Komitet Budowy Fabryki.

Pierwszymi produktami fabryki miały być kwas azotowy i saletra sodowa. Państwo Polskie przeżywało wtedy trudny okres, dlatego pierwszą partię kwasu azotowego wyprodukowano dopiero w 1921 roku. W następnych latach fabryka podjęła się produkcji związków cyjanowych, chlorku potasu i lontów górniczych, a od 1928 roku zaczęła produkcję środków ochrony roślin.

Początkowo zakład zatrudniał ponad 300 pracowników, a w latach kryzysu (1929-1933) nieco ponad 100.

Na początku lat trzydziestych fabryka, na skutek problemów finansowych, utraciła samodzielność i została włączona do firmy o nazwie Zjednoczona Fabryka Związków Azotowych Mościce-Chorzów.

W czasie II wojny światowej fabryka stała się częścią niemieckiego koncernu chemicznego Ig Farben – Industrie. W tamtych czasach stan urządzeń znacznie się pogorszył, a cześć aparatury uległa zniszczeniu lub została rozmontowana. Niechlubną cześć historii tego zakładu stanowi również fakt, że Rzesza Niemiecka produkowała tutaj gaz o znanej nazwie „Cyklon B”, który wykorzystywano w komorach gazowych.

Po zakończeniu wojny, w zakładzie produkowano głównie środki ochrony roślin. Pierwsze lata po okupacji były dla Azotki niezwykle trudne i pomimo doinwestowania w nowe wydziały produkcyjne, przedsiębiorstwo przechodziło poważny kryzys.

Kolejnego kryzysu Azot doczekał się w latach siedemdziesiątych, gdy wprowadzono zakaz stosowania środków z zawartością DDT. Zakład musiał najpierw ograniczyć, a później całkowicie zaprzestać produkcji tej substancji. Następną niepokojącą kwestią była ochrona środowiska naturalnego, której nie gwarantowały przestarzałe urządzenia. Poważne zagrożenie stanowiły również niebezpieczne odpady i ścieki poprodukcyjne.

Na początku lat dziewięćdziesiątych uruchomiono, budowaną od 1983 roku, zakładową oczyszczalnię ścieków. Ponadto wybudowano również spalarnię odpadów stałych i podjęto działania mające na celu zmniejszenie emisji zanieczyszczeń do atmosfery oraz minimalizację szkodliwych odpadów poprodukcyjnych.

Pierwszego kwietnia 1994 roku Zakłady Chemiczne Organika – Azot przekształcono w jednoosobową spółkę akcyjną skarbu państwa. Obecnie zakład produkuje środki: ochrony roślin, higieny osobistej, owadobójcze, grzybobójcze oraz chwastobójcze.

Natalia Uroda