Jaworzno mało znane – Rady osiedlowe

Jaworzno jako gmina miejska jest jedną z największych gmin w Polsce. Pod względem powierzchni zajmuje czwarte miejsce w województwie oraz trzynaste w Polsce. Jest jednocześnie miastem na prawach powiatu (zwanym często powiatem grodzkim), na czele którego stoi prezydent.

Pomimo jednak faktu, że gmina Jaworzno jest relatywnie duża, to jednak nie jest w sposób wyraźny podzielona na odrębne dzielnice. Podział ów jest jedynie umowny. Można więc stwierdzić, że Jaworzno jest gminą unitarną, czyli jednolitą. Jako całość ma jednego prezydenta oraz radnych, reprezentujących określone okręgi. Wspomniane dzielnice natomiast nie posiadają osobowości prawnej. Nie ma nakreślonych ich granic, żadna z dzielnic nie posiada żadnych instytucji, żadnych rad, Jaworzno nie jest też np. podzielone na sołectwa, same zaś dzielnice nie są odrębnymi gminami jak w przypadku wielkich miast. Mieszkańcy wspomnianych dzielnic nie posiadają więc większych narzędzi, dzięki którym mogliby wyraźniej wpływać na to, co się z nimi dzieje. Jest to dość dziwne. W końcu poczucie odrębności w niektórych dzielnicach względem Jaworzna jest dość duże. Wielu z nas przecież, mieszkając w Jaworznie jako mieście, a jednocześnie w tej czy innej dzielnicy, jadąc do centrum, mówi,  że jedzie do Jaworzna, tak jakby mieszkało poza nim. Poza tym kiedyś, na przestrzeni dziejów funkcjonowały na terenie współczesnego Jaworzna aż trzy odrębne miasta. Istniały też tutaj zarówno gminy miejskie jak i wiejskie, funkcjonowały też gromady. Były też czasy, w których niektóre z dzisiejszych dzielnic były samodzielnymi gminami, równorzędnie do samego Jaworzna. Dzisiaj jednak Jaworzno jako całość jest mocno zunifikowana. Nie są też w jakiś wyraźny sposób nakreślone granice części składowych Jaworzna, pomimo tego, że kiedyś takie granice wyznaczone były bardzo wyraźnie. Dziś te granice są zupełnie umowne, przebiegając często wśród pasm łąk, zieleni czy lasów.

Wydaje się zresztą, że dziś wyznaczenie takich granic byłoby dość kłopotliwe. Nagromadziło się na terenie naszego miasta bowiem wiele nowych dzielnic czy osiedli, mniejszych czy większych, starszych i młodszych. Tak dla przykładu; Osiedle Stałe to jedno z największych osiedli na terenie Jaworzna, historycznie jednak leży na terenie Dąbrowy Narodowej. Zastanawiające jest jednocześnie to, że dzielnice te czy osiedla nie posiadają swoich rad osiedlowych. Temat pojawia się od czasu do czasu, przede wszystkim w okresie kampanii wyborczej. Zapewne lokalne społeczności z satysfakcją przyjęłyby takie rozwiązanie, problem jednak polega na tym, że funkcjonowanie czy powołanie tychże jest dość kłopotliwe. Kłopot bowiem w tym, że rady takie kompetencje mają niewielkie, głównie inicjujące czy opiniujące. Poza tym za funkcjonowaniem takich instytucji musi stać także pieniądz. Wszelka bowiem konkretna działalność takich rad oraz ich aktywność generuje określone koszty. A z pozyskaniem funduszy zapewne nie byłoby łatwo.

Poza tym na powołanie takich ciał musiałyby wyrazić zgodę władze miasta. A to nie jest takie oczywiste. I nie dlatego, że włodarze Jaworzna nie chcą oddać większej inicjatywy w ręce mieszkańców. Chodzi tu najprawdopodobniej o wspomniane koszty. W dobie problemów finansowych, permanentnych wydatków na określone inwestycje i funkcjonowanie gminy trudno sobie raczej wyobrazić, że miasto powołuje tego typu ciała, biorąc na swoje barki dodatkowe obciążenia. Tak więc na chwilę obecną na terenie Jaworzna tego typu rad nie mamy, rad, które w świetle przepisów dotyczących samorządu terytorialnego mogłyby funkcjonować, wykonując swoje zadania, nie będąc jedynie instytucjami na papierze. W niczym to jednak nie zmienia faktu, że zapewne mieszkańcy z satysfakcją przyjęli istnienie tego typu ciał, dzięki czemu mieliby większy wpływ na swoją codzienność. Trend taki jest zresztą dość wyraźny, czego przykładem jest chociażby fakt istnienia rad osiedlowych w ramach spółdzielni mieszkaniowych. Pokazuje to, że mieszkańcy osiedli i dzielnic chcieliby mieć większą kontrolę i inicjatywę dotyczącą ich codziennego funkcjonowania.
Jarosław Sawiak