Opowieść o Wielkanocy

Wielkanoc dla wszystkich chrześcijan to czas zadumy, rozważań tajemnic nieśmiertelności i triumfu nad przemijającym czasem. O tych ważnych dniach pięknie opowiadały nam dyrekcja i pracownicy biblioteki – dyrektor Miejskiej Biblioteki Publicznej w Jaworznie – Monika Rejdych (mieszkanka Myślachowic), zastępca dyrektora – Monika Ryter (mieszkanka jaworznickiego Śródmieścia), instruktor – Aleksandra Bzowska (mieszka w Szczakowej) i instruktor Anna Ptaszkiewicz-Godzina (z jaworznickiego Śródmieścia).
Przygotowania do Świąt Wielkanocnych w rodzinach wszystkich pań zaczynają się już od Środy Popielcowej. To czas przemyśleń, przygotowań duchowych i… działań twórczych. Przez cały czterdziestodniowy Post – jak mówiły panie – w skrytości serca kształtują osobowość i samodyscyplinę, oddają się tym zajęciom, na które w ciągu roku czasu nie odnajdują. Powstają wtedy szydełkowe serwety do zdobienia koszyków na święcone. W okolicach Wielkiego Tygodnia zaczynają się porządki domowe i porządkowanie własnych sumień. Rekolekcje sprzyjają refleksji i medytacjom.

W Niedzielę Palmową całymi rodzinami świecą palmy wielkanocne. W każdej z nich musi się znaleźć choćby mały fragment palmy ubiegłorocznej. Powstają z bazi, borowiny, wplata się w nie farbowane źdźbła zbóż i suszone nieśmiertelniki. Palmy muszą być strojne, a każda niepowtarzalna. W Niedzielę Palmową obowiązkowo sieje się rzeżuchę, która wyrośnie po tygodniu i zdobić będzie stroik z wielkanocnym barankiem i jajeczkami. W Szczakowej do Kościoła wiedzie pochód z żywym osiołkiem, na pamiątkę wjazdu Chrystusa do Jerozolimy.
W Wielką Środę w Myślachowicach wierni przynoszą do kościoła paczki dla biednych.

Wielki Czwartek to dzień obmywania w kościołach nóg starcom i ubogim. W uroczystych procesjach Najświętszy Sakrament przenoszony jest do ciemnicy.

Wielki Piątek to czas postu ścisłego i rozważań śmierci Pańskiej. Przygotowuje się też tego dnia potrawy na stoły wielkanocne. Piecze się słodkości – baby lukrowane i mazurki, a wszystko wedle przepisów od babć. Młode pokolenie też w te kuchenne poczynania się włącza. Gotuje się żurek na wędzonce z domowego zakwasu z mąki żurkowej, piecze pasztety z królika i drobiowych podrobów. Ręcznie trze się chrzan, dodając śmietanę i masło, w niektórych domach zaś żółtko i cytrynę. W piekarnikach dochodzi pieczyste – gęś, kaczka nadziewana owocami, indyk z żurawiną.

Tej ziemskości towarzyszą odwiedziny kościołów, rozmyślania i adoracja krzyża. Wieczorem udają się panie z rodzinami na uroczyste złożenie krzyża do grobu. W Wielki Piątek do grobów składa się figury zmarłego Chrystusa. W Trzebini nadaje się grobom charakter aktualny, odwołuje się do niedawnych wydarzeń. Wszystkie zdobione są w kobierce z żyta, z rzeżuchy i bukiety kwiatów.

Groby odwiedza się w Wielką Sobotę, rozważając tajemnice życia i śmierci. Panie włączają się w zbiórki żywności dla biednych, prowadzone tego dnia przez Caritas. W domach zdobi się pisanki.

Barwione są w cebuli, w burakach i gotowych barwnikach. Wzory powstają kredkami świecowymi, farbkami lub są wydrapywane. Z roku na rok pisanki są zupełnie inne, dzieciątko jednej z pań stworzyło nie lada pisankę, zdobił ją okazały...czołg. W strojnych koszykach do święcenia umieszcza się baranki – pieczone, cukrowe, czekoladowe, wędzonki, sól, chrzan i pieprz. Koszyki przystraja się bukszpanem i borowiną. Skorupki święconych jaj zakopuje się w ogrodach, co ma dawać urodzaj. Sobota to również czas święcenia wody i ognia.

Rezurekcja – msza przed wschodem słońca – w Niedzielę Wielkanocną w Myślachowicach odprawia jest o szóstej rano. Rozpoczyna ją nawiedzenie grobu pańskiego. W procesji z fanfarami wierni wiodą do kościoła Najświętszy Sakrament i figurę Chrystusa Zmartwychwstałego. Po mszy przychodzi czas na uroczyste rodzinne świąteczne śniadanie, rozpoczynane dzieleniem się święconym jajkiem. W domu jednej z pań od lat wysłuchuje się fragmentu Oratorium Mesjasz Jana Sebastiana Bacha. To dzień rodzinnego świętowania, wspominania tych, co odeszli i odwiedzin ich grobów.

Poniedziałek Wielkanocny niezmiennie zaczyna się od nawiedzenia kościoła. Cały dzień upływa na wzajemnym polewaniu się wodą, co ma dawać zdrowie i chronić przed wszelkimi nieszczęściami.

To dzień długich wypraw do lasu i poszukiwań odradzającej się przyrody.

Wielkanoc to święta radosne, śmierć bowiem nie jest ostateczna, po każdym cierpieniu jest zmartwychwstanie. Temu Świętu towarzyszy nadzieja spotkania ze zmarłymi bliskimi w niebie.

Notowała Ela Bigas