Wzrost pensji nauczycieli w Polsce: Co przynosi rekordowa kwota bazowa?

14 października, w Dniu Edukacji Narodowej, szczególną uwagę zwraca się na sytuację zawodową i finansową nauczycieli. To także odpowiedni moment, by przyjrzeć się obecnym zasadom wynagradzania w oświacie oraz planowanym zmianom systemowym.

Wysokość nauczycielskich pensji w Polsce opiera się na tzw. kwocie bazowej, corocznie ustalanej w ustawie budżetowej. Od niej zależy średnie wynagrodzenie dla poszczególnych stopni awansu zawodowego, określone w Karcie Nauczyciela.

W 2025 roku kwota bazowa wynosi 5 434,82 zł, co oznacza wzrost o 5 proc. w stosunku do roku poprzedniego. Przekłada się to na wzrost średnich wynagrodzeń brutto nauczycieli:

• nauczyciel początkujący – 6 672,31 zł,

• nauczyciel mianowany – 7 826,14 zł,

• nauczyciel dyplomowany – 10 000,07 zł.

Na całkowite wynagrodzenie nauczyciela składa się płaca zasadnicza oraz liczne dodatki, w tym m.in. za wysługę lat, pełnienie funkcji, warunki pracy, a także dodatki motywacyjne i nagrody jubileuszowe. Wzrost wynagrodzenia zasadniczego automatycznie wpływa na wysokość części z tych świadczeń.

Ministerstwo Edukacji Narodowej zapowiada prace nad nowymi rozwiązaniami w zakresie Karty Nauczyciela. Jak podkreśla wiceministra edukacji Katarzyna Lubnauer, celem jest wprowadzenie mechanizmu automatycznego wzrostu wynagrodzeń, który zapewni nauczycielom stabilność i przewidywalność zarobków. Resort zakłada, że w 2026 roku wynagrodzenia w oświacie będą wyższe o około 40 proc. w porównaniu z 2023 rokiem.

Minister Barbara Nowacka wskazuje natomiast, że równolegle trwają analizy dotyczące demografii i potrzeb kadrowych w oświacie. Zmiany mają być wprowadzane stopniowo, z poszanowaniem stabilności finansów publicznych, a także przy zachowaniu autonomii nauczycieli i jakości nauczania.

W projekcie obywatelskim Związku Nauczycielstwa Polskiego proponuje się powiązanie wysokości płac nauczycielskich z przeciętnym wynagrodzeniem w gospodarce narodowej. Pomysł ten, obecnie ponownie procedowany w Sejmie, może wejść w życie w 2027 roku.

Wydatki na edukację w budżecie państwa na 2025 rok mają stanowić 2,6 proc. PKB, wobec 1,87 proc. PKB w roku 2023. Ministerstwo Edukacji podkreśla, że działania podejmowane w ostatnich miesiącach mają na celu nie tylko poprawę warunków finansowych nauczycieli, ale także wzmocnienie ich pozycji zawodowej i społecznej.