Jaworznickie wątki na wystawie w Mysłowicach

Historia Jaworzna splata się z fenomenem Kąta Trzech Cesarstw. To miejsce, nazywane potocznie „Trójkątem” odegrało niebagatelną rolę w historii Europy i regionu.

Z kronikarskiego obowiązku przypominamy, że Kąt Trzech Cesarstw (Drei-Kaiser-Reichs-Ecke) powstał w 1871 r. Wtedy to król Prus, Wilhelm I Hohenzollern został cesarzem. Wcześniej cesarstwami była już Austria (Jaworzno) i Rosja (Sosnowiec). Trójkąt to w zasadzie styk granic tychże cesarstw w miejscu ujścia Białej Przemszy do Czarnej. Miejsce to urosło do jednej z największych atrakcji turystycznych na pograniczu Małopolski i Śląska. Do ,,Trójkąta” przyjeżdżały ok. 1900 r. tłumy turystów. To przełożyło się na budowę infrastruktury gastronomicznej.

O tym fenomenie opowiada najnowsza wystawa w Muzeum Miasta Mysłowice. Z wiadomych względów najwięcej restauracji było po stronie mysłowickiej. Jednakże kilka z nich znajdowało się w dzielnicy Jęzor. W tym okresie Jęzor należał do Jaworzna, a dopiero od 1953 r. do Sosnowca.

W bezpośrednim sąsiedztwie ,,Trójkąta” działała restauracja Silberberga w Jęzorze. Pochodził on ze znanej żydowskiej rodziny z Jaworzna. Lokal był parterowym budynkiem.

Korzystali z niego turyści przekraczający piesze przejście graniczne Prusy-Austria. Obecność umundurowanych celników i straży granicznej podkreślała atmosferę transgraniczną. Lokal uległ całkowitej likwidacji po regulacji Przemszy w latach 30. XX w.

W dzielnicy Jęzor, przy głównej drodze w kierunku Jaworzna znajdowała się piwiarnia i winiarnia Mayera Bestera.

Rodzina Besterów mieszkała w Jaworznie. Winiarnia czerpała klientelę z popularności „Trójkąta”. Był to budynek murowany z przybudówką, obok urządzono ogród. Specjalnością w menu były modne wówczas wina węgierskie i piwo „Okocim”. Według relacji ustnych mieszkańców Jęzora, restauracja funkcjonowała po 1945 r. pod innymi nazwami. Około 1960 r., po przebudowie stała się budynkiem mieszkalnym.

W dzielnicy Jaworzna – Wysokim Brzegu funkcjonowała restauracja Stefana Kurtza.

Zbudowano ją w sąsiedztwie przejścia granicznego Jaworzno Wysoki Brzeg – Mysłowice Brzezinka. Gośćmi lokalu byli ciekawi świata turyści oraz osoby prowadzące interesy pomiędzy firmami z Małopolski i Górnego Śląska. Za budynkiem restauracyjnym urządzony był ogród ze stolikami i ławeczkami dla podróżnych. W niewielkiej muszli koncertowej przygrywały orkiestry, organizowano potańcówki. Budynek restauracji nie istnieje.

Dodajmy, że ekspozycję uzupełniają oryginalna porcelana, szkło, dokumenty, zdjęcia, kufle, popielniczki, butelki z epoki. Wystawa w Muzeum Miasta Mysłowice, na której odnajdujemy m.in. wątki jaworznickie potrwa do 31 stycznia 2026 r.

Relacja: Mikołaj Szymański