„Krzyżak” zamiast „Niemca”. Ogólnopolska afera związana z „Rotą” Konopnickiej

Barbara Nowacka, minister edukacji, wyraziła oburzenie wobec zmienionego tekstu „Roty” Marii Konopnickiej, który znalazł się w szkolnym podręczniku. Nowacka napisała w mediach społecznościowych, że działania polityków związanych z PiS-em pełne są frazesów o patriotyzmie, podczas gdy to właśnie za ich rządów wprowadzono podręcznik z modyfikacją tekstu tej patriotycznej pieśni.

Minister zwróciła się do wydawcy z prośbą o przywrócenie szerszej znanego zapisu „Roty”.

Był Niemiec, jest Krzyżak

Zmiany w tekście, które zauważono w podręczniku „Oblicza epok”, dotyczyły słowa „Niemiec” w wersie „Nie będzie Niemiec pluł nam w twarz”. Zmieniono je na „Krzyżak”. Część posłów otwarcie oskarżyła twórców podręcznika o stosowanie „cenzury proniemieckiej” mającej na celu złagodzenie treści uderzającej w Niemców.

Tymczasem Wydawnictwo WSiP, odpowiedzialne za podręcznik „Język Polski. Oblicza Epok”, wyjaśnia, że wersja „Roty” z Krzyżakami pochodzi z oryginalnego autografu Marii Konopnickiej. Redaktor Andrzej Dusiewicz zaznaczył, że słowo „Krzyżak” występuje w pierwotnym rękopisie utworu, pochodzącym z początku XX wieku.

Dusiewicz powołał się na krytyczne wydanie poezji Marii Konopnickiej z 1915 roku, zredagowane przez Jana Czubka, w którym zaznaczono, że „Krzyżak” pojawia się w autografie, podczas gdy „Niemiec” w wersjach drukowanych. Także w Polonie, internetowej bibliotece, znajduje się „Rota” z tekstem „Nie będzie Niemiec pluł nam w twarz”, jednak na końcu tomu zamieszczono adnotację informującą o tym, że w pierwowzorze wystąpił wyraz „Krzyżak”.

„Krzyżaka” dopuszczono kilka lat temu

Minister Nowacka podkreśliła, że zmieniona wersja „Roty” znalazła się w podręczniku dopuszczonym do użytku w 2020 roku przez ówczesnego ministra edukacji Dariusza Piontkowskiego związanego z Prawem i Sprawiedliwością.

W odpowiedzi na kontrowersje Nowacka zwróciła się do Wydawnictw Szkolnych i Pedagogicznych, aby przywrócić w podręczniku szeroko rozpowszechnione brzmienie „Roty”. Zaznaczyła, że dbałość o prawdę historyczną jest kluczowa, a zmieniona wersja tekstu nie oddaje prawdziwego przekazu utworu Marii Konopnickiej.