Światowy Dzień Wody 2025. Dlaczego mieszkańcy unikają picia wody z kranu?

Woda z kranu w Jaworznie często jest twarda i pozostawia nieprzyjemny osad. Dowiedz się, co zrobić gdy zobaczysz inną barwę wody, jak kontrolować jej czystość oraz jakie konsekwencje zdrowotne i ekonomiczne niesie korzystanie z twardej wody.

22 marca obchodzimy Światowy Dzień Wody – dzień, który przypomina nam, jak niezwykle ważnym i cennym zasobem jest woda w naszym codziennym życiu. Korzystamy z niej nieustannie – do picia, gotowania, mycia się, prania czy podlewania roślin. Woda stanowi podstawę naszej egzystencji oraz gwarancję zdrowia i higieny.

Mimo tak wielkiego znaczenia, jakość wody wciąż pozostawia wiele do życzenia, na co często narzekają mieszkańcy Jaworzna. Większość z nich nie pije wody bezpośrednio z kranu, lecz decyduje się na jej przegotowanie lub filtrowanie. W jednym z przypadków mieszkanka wspomniała, że woda płynąca z jej kranu miała żółty kolor, a w innym że po zastosowaniu filtra, zauważony został zielonkawy osad. Wielu ludzi stwierdza także że woda niewątpliwie jest w jakiś sposób zanieczyszczona.

Jako dominujący problem czystości wody, stawia się kamień. Jest on przez wiele osób wspominany jako „główny zły” jeśli chodzi o wodę, którą pozyskujemy z kranów.

Przyczyną wielu problemów jest najczęściej twardość wody, czyli wysoka zawartość związków wapnia i magnezu, które przedostają się do wody z podłoża. Twardość wody można łatwo sprawdzić za pomocą specjalnych pasków testowych lub testerów dostępnych w sklepach. Twarda woda powoduje gromadzenie się kamienia, który nie tylko psuje estetykę naczyń czy sprzętów, ale także przyspiesza ich niszczenie. Urządzenia takie jak pralki, czajniki czy zmywarki narażone są na częstsze awarie oraz konieczność wcześniejszej wymiany.

Regularne spożywanie twardej wody może prowadzić także do problemów zdrowotnych, takich jak schorzenia nerek czy układu pokarmowego. Aby przeciwdziałać skutkom używania twardej wody, warto stosować filtry zmiękczające lub zainstalować centralny system uzdatniania wody. Dodatkowo regularne czyszczenie urządzeń oraz stosowanie preparatów usuwających kamień skutecznie przedłuża żywotność domowych sprzętów.

Stan wody można również sprawdzić na stronie internetowej Wodociągów, która prezentuje wyniki badań laboratoryjnych.

Twardość wody w Jaworznie – dane z ujęć i sposoby radzenia sobie z kamieniem

Twarda woda zawiera dużo wapnia – już od 300 mg/l węglanu wapnia może pozostawiać biały osad, a powyżej 500 mg/l uznawana jest za bardzo twardą i nienadającą się do picia. Z danych wynika, że woda w Jaworznie mieści się w granicach twardości i jest zdatna do spożycia.

Twardość wody z poszczególnych ujęć:

Galmany: Os. Stałe – 293 mg/l, Podłęże – 322 mg/l, Śródmieście – 283 mg/l
Dobra: Ciężkowice – 297 mg/l, Pieczyska – 305 mg/l
Bielany: Bory – 230 mg/l
Jarosław Dąbrowski: Jeleń – 351 mg/l, Byczyna – 283 mg/l
Piaskowania: Góra Piasku – 214 mg/l, Szczakowa – 236 mg/l, częściowo Śródmieście, Podłęże, os. Stałe

Najmiększa woda pochodzi ze stacji Piaskowania, dostarczanej do Góry Piasku i Szczakowej. 

Jak zmiękczyć wodę w domu?

Choć twarda woda (nie wychodząca poza normę twardości) nie szkodzi zdrowiu, może powodować osad w urządzeniach. Warto więc rozważyć jej zmiękczenie w zależności od potrzeb. Oto kilka sposobów:

1. Filtry do wody

• Filtry odwróconej osmozy – działają na zasadzie przepuszczania wody przez półprzepuszczalną membranę, która zatrzymuje większość minerałów, w tym wapń. To jedno z najskuteczniejszych rozwiązań do domowego użytku.
• Filtry jonowymienne – wykorzystują specjalne żywice jonowymienne, które zamieniają jony wapnia na jony sodu, skutecznie zmiękczając wodę.
• Filtry węglowe – poprawiają smak i zapach wody, ale nie usuwają skutecznie wapnia.

2. Zmiękczacze wody

Dla osób, które chcą zmiękczyć wodę w całym domu, najlepszym rozwiązaniem jest zmiękczacz jonowymienny. Urządzenie to działa poprzez wymianę jonów wapnia i magnezu na jony sodu, co skutecznie eliminuje problem twardej wody. Wymaga jednak okresowej regeneracji za pomocą soli tabletkowanej.

Innym rozwiązaniem są zmiękczacze magnetyczne, które nie usuwają wapnia z wody, ale zmieniają strukturę osadu, zapobiegając osadzaniu się kamienia kotłowego w instalacjach.

3. Przegotowywanie wody

4. Destylacja

Destylacja polega na odparowaniu wody i skropleniu jej w osobnym naczyniu, co pozwala na całkowite usunięcie minerałów. Jest to jednak proces energochłonny i rzadko stosowany w warunkach domowych.

5. Woda butelkowana

Jeśli nie chcemy inwestować w filtry ani zmiękczacze, alternatywą jest zakup wody butelkowanej o niskiej mineralizacji. Jest to wygodne rozwiązanie, choć na dłuższą metę może być kosztowne i generuje odpady plastikowe.

Stanowisko wodociągów

Przedstawiciel jaworznickich Wodociągów - Pan Sławomir Grucel - również udzielił odpowiedzi na kilka zadanych pytań, dotyczących wody, która leci z naszych kranów. Zachęcamy do zapoznania się ze stanowiskiem naszego dostawcy wody. 

• Skąd czerpana jest woda dla mieszkańców Jaworzna?

Wodociągi: Produkcja wody dla Jaworzna i jego mieszkańców odbywa się nieprzerwanie 24 godziny przez 7 dni w tygodniu. Realizowana jest ona na 4 ujęciach głębinowych oraz na 1 ujęciu powierzchniowym SUW Piaskownia. Ponad 60% wody dostarczanej mieszkańcom miasta Jaworzna pochodzi z ujęć głębinowych. Jest to woda o bardzo dobrych parametrach jakościowych – duża zawartość magnezu, żelaza i wapnia.

Co ciekawe można to zauważyć podczas podgrzania wody w czajniku lub jako biały osad na armaturze. To chociaż mało estetyczne zjawisko „kamienia”, należy jednak odbierać pozytywnie, gdyż jest to właśnie znak, że woda chociaż twarda bogata jest w minerały, które się w niej podczas obróbki termicznej wytrącają. W ciągu roku, na potrzeby mieszkańców, przemysłu, usług oraz na potrzeby produkcyjne, do sieci wodociągowej wtłaczanych średnio 6 mln m3 wody. Warto dodać, że 90% produkowanej wody, pochodzi ze źródeł własnych, które zlokalizowane są na terenie miasta i stanowią własność Wodociągów Jaworzno.

• Jak jest ona oczyszczana?

Wodociągi: Na ujęciach głębinowych zachodzi proces poboru wody ze złóż głębinowych i proces zabezpieczenia wody na czas dystrybucji i transportu do Odbiorców. Jest to proces związany m.in. z ozonowaniem, naświetlaniem lampami UV, czy poprzez dodanie substancji chlorku sodu. Dodatkowo na innych ujęciach takich jak SUW  Piaskownia można przed procesem ozonowania i naświetlania wymienić proces koagulacji i sedymentacji, napowietrzania oraz filtracji na złożach piaskowych i węglowych.

Będąc przy temacie technologii uzdatniania wody, nie można pominąć faktu, że w Jaworznie dzięki staraniom Prezydenta powstaje nowe ujęcie wody podziemnej na terenie dawnej pompowni wód dołowych Jan Kanty. To ujęcie wykorzystywać będzie wody kopalniane, które po uzdatnieniu stanowić będą źródło wody pitnej głównie dla JOG. Na tej stacji układ technologiczny SUW Jan Kanty będzie się składać m.in. z urządzeń do ozonowania wody, lamp UV, odwróconej osmozy oraz zestawów filtrów do odsalania wody. 

Wpłynie to na obniżenie w wodzie surowej zawartości siarczanów i chlorków, charakterystycznych dla wód kopalnianych oraz obniży twardość ogólną wody. Dzięki zabudowie lamp UV uzyskana zostanie wysoka skuteczność bakteriobójcza ujmowanej wody.

• Czy jest to proces niezawodny?

Wodociągi: Jak widać jest to proces złożony z kilu urządzeń i rozwiązań technologicznych, które w połączeniu w spójną i współpracującą ze sobą instalację, uzdatniania wodę i zabezpiecza ją mikrobiologicznie do parametrów zgodnych z rozporządzeniem Ministra zdrowia w sprawie jakości wody do spożycia przez ludzi. Jest to także proces nowoczesny, gdyż to procesu uzdatniani wody w Jaworznie wykorzystujemy i wdrażamy nowe rozwiązania takie, jak: ozonowanie, naświetlanie lampami UV i filtrację. Do tego należy dodać rozszerzony monitoring i system kontroli jakości laboratoryjnej.

• Czy sami powinniśmy sprawdzać wodę i w jaki sposób możemy to zrobić?

Wodociągi: Nikomu nic nie możemy zabronić i jeśli ktoś bardzo chce sprawdzać może takie dodatkowe badania na własny koszt wykonać. Jednak naszym obowiązkiem jest produkcja i dostarczanie wody o rygorystycznych parametrach. Do kontroli naszych działań powołane są specjalne jednostki w postaci Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej, WIOŚ oraz innych zewnętrznych akredytowanych laboratoriów. Na bieżące potrzeby kontroli jakości wody działa również nasze wewnętrzne laboratorium, którego siedziba zlokalizowana jest w Jeleniu.

Nasz wykwalifikowany personel średnio rocznie wykonuje ponad 35 tysięcy analiz parametrów fizykochemicznych i mikrobiologicznych wody. Na ten cel pobieranych jest ponad 3 tysięcy próbek wody. Próbki pobierane są na każdym etapie produkcji wody i dotyczą wody surowej, uzdatnionej i tej bezpośrednio pobranej u Odbiorców w kranach. Wszystko po to, aby mieć pewność, że woda dostarczana mieszkańcom Jaworzna spełnia rygorystyczne wymagania zapisane w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia. Dodam jeszcze tylko, że bieżące raporty dotyczące jakości wody z podziałem na poszczególne dzielnice, można śledzić i sprawdzać na naszej stronie internetowej w zakładce jakość wody.

• Co w przypadku gdy ktoś zaobserwował problem z wodą? (zmieniona barwa, osad po przefiltrowaniu itp.)

Wodociągi: Wielokrotnie powtarzamy, że jako przedsiębiorstwo odpowiadamy za jakość i stan instalacji wodociągowej, która doprowadza wodę do budynku lub do danej nieruchomości. Nie odpowiadamy za jakość instalacji wewnętrznych, czyli tych w budynkach mieszkalnych lub za tzw. piony w blokach. To leży i należy do obowiązków właściciela lub zarządcy. Nie odpowiadamy również za sieć ciepłowniczą, czyli za wodę ciepłą. Może się zdarzyć, że na skutek awarii i tuż po jej usunięciu i ponownym włączeniu wody, jej barwa zostanie zmieniona poprzez zerwanie tego co od odkłada się na ściankach rur.

Większości są to związki żelaza, które po przepłukaniu znikają. W przypadku, gdy ktoś takie zjawisko zauważy lub zaobserwuje wyciek wody, nagły jej brak, spadek ciśnienia wody, czy właśnie wspomniane zmiany fizykochemiczne wody prosimy dzwonić pod bezpłatny numer 994. Zgłoszenia pod numerem 994 przyjmowane są przez Dyspozytora naszej Spółki Wodociągowej przez 24h na dobę. Dzwoniąc na 994 należy podać Imię Nazwisko zgłaszającego oraz dokładny adres zdarzenia. W kilku słowach należy opisać rodzaj awarii. W ten sposób służby techniczne Wodociągów Jaworzno są w stanie sprawnie i szybciej zareagować.

Światowy Dzień Wody jest świetną okazją do refleksji nad tym, jak istotne jest dbanie o jakość wody, której używamy codziennie. Dbajmy o regularne badanie jej jakości i podejmujmy działania zmierzające do poprawy komfortu życia oraz zdrowia naszego i naszych bliskich.