Co było pierwsze nasiono czy drzewo? Film edukacyjny o gospodarce leśnej

W poprzednim odcinku mówiliśmy o nasionach dębu, które zostały poświęcone i wyrosły z nich piękne sadzonki dęba. Tym razem skupimy się na samych nasionach drzew. Patrząc na żołędzie, nie zastanawiamy się nad tym, że z tak małego nasionka, może wyrosnąć wielki i dorodny dąb. Ale, żeby tak się stało, to małe nasionko musi przejść długą drogę. W zależności od gatunku drzewa zbiory nasion są prowadzone przez cały rok. Jednak jesienią i zimą zbiera się ich najwięcej.
Lasy Państwowe przy zbiorach nasion postępują według instrukcji, w której znajdziemy informacje o tym, kiedy zbiera się poszczególne gatunki i w jaki sposób się je przechowuje. Są nasiona, które zbiera się, zanim w pełni dojrzeją, ale na niektóre nasiona trzeba poczekać trochę dłużej i odpowiednio się przygotować, np. rozkładając specjalne siatki pod dębami. Zbiór nasion to jeden z podstawowych elementów hodowli lasu. Zebrane nasiona trafiają na szkółki, gdzie służą do wyhodowania młodego pokolenie lasu. Określona pula zasila również rezerwę Leśnego Banku Genów.

W Gospodarstwie Szkółkarskim w Nędzy przechowuje się głównie nasiona buka i dębu. Szkółka dysponuje specjalnymi pomieszczeniami do oczyszczania nasion oraz przechowywania ich w odpowiednio ciepłej lub odpowiednio zimnej temperaturze. Niektóre nasiona nie wymagają zaawansowanej opieki i są gotowe do wysiewu praktycznie od razu po zebraniu. Natomiast są też takie, które rozwiną się w sadzonkę, jeśli zapewni się im warunki podobne do naturalnych. Np. w naturze jesienią nasiono opada na wilgotną ściółkę, więc jak zostanie zebrane, również przechowuje się je w wilgotnych warunkach, potem trafia do chłodni, żeby odwzorować zimowe temperatury, następnie zaś, aby oddać wiosenne warunki, zapewnia się mu ciepło.

W zależności od specyfiki nasion, metody siewu i potrzeb hodowlanych nasiona mogą być wysiewane bezpośrednio po zbiorze lub też magazynowane. Przechowywanie nasion jest bardzo złożonym procesem, uzależnionym od ich właściwości biologicznych. Musi być spełniony szereg czynników, musi być zachowana odpowiednia temperatura i wilgotność, aby do momentu wysiewu nasiona nie utraciły swej wartości siewnej. Zajmowanie się tym procesem wymaga, więc szerokiej wiedzy. Wybór drzew, z których pozyskuje się nasiona, również nie jest przypadkowy, jest on uregulowany prawnie. Zbiory odbywają się wyłącznie na specjalnie wytypowanych drzewostanach, które odznaczają się ponadprzeciętną jakością.

Praca w szkółce leśnej trwa przez cały rok. Leśnicy przechowują nasiona w odpowiedni sposób, by móc je wykorzystać, kiedy będą potrzebne. W pracy Leśników pod uwagę brany jest cały cykl życia drzewostanu. Postępują według idei sadzimy, chronimy i udostępniamy. Jeśli proces przygotowania sadzonek jest kontrolowany, zwiększa to ilość tych, które się przyjmują, a co za tym idzie skutecznie wpływa na efektywność procesu zalesienia. Szkółka w Nędzy jest jedną z dwóch szkółek w Polsce, które dysponują laboratorium, gdzie przeprowadzana jest tak zwana mikoryzacja sadzonek, czyli zaszczepianie grzybów symbiotycznych do korzeni drzewek. Jest to skomplikowany proces, o którym opowiemy w kolejnych odcinkach.

Materiał powstał przy współpracy z Lasami Państwowymi.