Reklama

Garść informacji o Abrahamie Silberschatzu

Jaw.pl - Jaworznicki Portal Społecznościowy
02/04/2024 09:42
Kontynuując temat przedwojennych zegarów produkowanych w Jaworznie, o których opowiada tekst  "Niezwykły zegar rodem z Jaworzna" zamieszczamy informację o Abrahamie Silberschatzu, którego zakład owe zegary produkował. Autorem tej ciekawej notki jest Barbara Stanek z Muzeum Miasta Jaworzna.
[caption id="attachment_319660" align="aligncenter" width="2560"] Zegary ze zbiorów muzeum (fot. Marcin Miłek - MMJ)[/caption]

W latach międzywojennych w ówczesnym Jaworznie funkcjonowało co najmniej pięć żydowskich zakładów zegarmistrzowskich. Najbardziej znane należały do Abrahama Silberschatza i Kalmana Bendetza. Pozostałe były własnością pochodzącego z Limanowej Mojżesza Buchsbauma, Szymona Feldenfelda z Bochni i Mendla Stattlera urodzonego w Olkuszu. Zakład Abrahama Silberschatza znajdował w Rynku 109 (przedwojenna numeracja), a Kalmana Bendetza przy ul. Sądowej.

[caption id="attachment_319655" align="aligncenter" width="2560"] Zegar ze zbiorów muzeum (fot. Marcin Miłek - MMJ)[/caption]

[caption id="attachment_319657" align="aligncenter" width="2560"] Zegar ze zbiorów muzeum (fot. Marcin Miłek - MMJ)[/caption]

Abraham urodził się w 1860 roku w Częstochowie, ale co najmniej od początku lat 90 XIX wieku mieszkał w Jaworznie. Zawarł związek małżeński z Nany Scheinwechsler z Modrzejowa, a w 1892 roku urodził im się syn Chaskiel/Henryk. W latach 30 ubiegłego wieku Abraham mieszkał w kamienicy Mariana Krupy przy Rynku 109 z żoną, synem Chaskielem i jego rodziną. W 1935 prawdopodobnie wszyscy wyemigrowali do Palestyny.

[caption id="attachment_319656" align="aligncenter" width="2560"] Zegar ze zbiorów muzeum (fot. Marcin Miłek - MMJ)[/caption]

Niestety niewiele jest informacji o Abrahamie Silberschatzu. Na podstawie tych, które się zachowały wiadomo, że był jednym ze 128 sygnatariuszy dokumentu z 24 maja 1928 roku skierowanego do władz Starostwa Chrzanowskiego, w którym ogół żydowskich mieszkańców Jaworzna zwrócił się z prośbą o utworzenie odrębnej gminy wyznaniowej. Do tej pory Żydzi jaworzniccy należeli do gminy wyznaniowej w Chrzanowie. W Jaworznie funkcjonowała jedynie filia gminy.

Więcej można napisać o jego synu Chaskielu, który pomagał ojcu w prowadzeniu warsztatu. Ciekawe informacje o nim znajdują się na stronie internetowej gistoria.pl.
Na opublikowanej przez autora liście ofiar I wojny światowej pochodzących z Jaworzna widnieje urodzony w 1892 roku Chaskiel Silberschatz. Według tego źródła, na skutek wybuchu Wielkiej Wojny młody Silberschatz został powołany do wojska i służył w 13 pułku piechoty. W 1915 roku został uznany za zaginionego. Po wojnie powrócił jednak do Jaworzna. Ożenił się z Adelą Hupper-Neiger z Krakowa. W 1935 roku urodził im się syn Samuel. Chociaż, z zachowanych informacji wynika, że zarówno ojciec jak i syn ze swoimi rodzinami wyemigrowali w 1935 roku do Palestyny to jednak nie potwierdzają tego źródła pochodzące z lat II wojny światowej. Dowiadujemy się z nich, że w czasie okupacji niemieckiej Chaskiel Silberschatz pełnił funkcję przewodniczącego jaworznickiego Judenratu, który składał się z trzech oddziałów: Jaworzno, Jeleń i Jęzor. Judenrat, tzw. Rada Starszych żydowskiej gminy wyznaniowej, był odpowiedzialny za administrowanie społecznością żydowską oraz za wcielanie w życie i egzekwowanie zarządzeń niemieckich względem Żydów. Jaworznicka gmina wg rejestru z 5 lutego 1941 roku liczyła 2300 osób.

To ostatnia informacja dotycząca Chaskiela Silberschatza. Nie posiadamy wiedzy, czy przeżył II wojnę światową, czy też podzielił los większości z żydowskich mieszkańców Jaworzna.

Na wspomnianej powyżej liście ofiar I wojny światowej z Jaworzna znajduje się również jeszcze jeden Silberschatz. Z zamieszczonych informacji wynika, że urodzony w 1886 roku Dawid Silberschatz, służył jako strzelec w 19 pułku Piechoty Krajowej tzw. Landwehry. W 1917 roku dostał się do niewoli rosyjskiej i przebywał w jednym z obozów jenieckich na terenie Rosji w miejscowości Penza. Nigdy nie powrócił do Jaworzna.

Jest prawdopodobne, że Dawid był starszym bratem Chaskiela. Niestety nie posiadamy dokumentów na potwierdzenie tej hipotezy.

[caption id="attachment_319654" align="aligncenter" width="2560"] Zegary ze zbiorów muzeum (fot. Marcin Miłek - MMJ)[/caption]

[caption id="attachment_319659" align="aligncenter" width="2560"] Zegar ze zbiorów muzeum (fot. Marcin Miłek - MMJ)[/caption]

[caption id="attachment_319658" align="aligncenter" width="2560"] Zegar ze zbiorów muzeum (fot. Marcin Miłek - MMJ)[/caption]

Na zakończenie warto wspomnieć, że w jaworznickim muzeum znajduje się ciekawa kolekcja zegarów ściennych, wśród których są egzemplarze wykonane w warsztacie Abrahama Silberschatza. Na uwagę zasługuje także wykonany przez niego zegarek kieszonkowy.

Barbara Stanek


https://jaw.pl/2024/03/niezwykly-zegar-rodem-z-jaworzna/

 

Aplikacja jaw.pl

Jeśli jeszcze tego nie zrobiłeś koniecznie zainstaluj naszą aplikację, która dostępna jest na telefony z systemem Android i iOS.


Aplikacja na Androida Aplikacja na IOS

Obserwuj nas na Obserwuje nas na Google NewsGoogle News

Chcesz być na bieżąco z wieściami z naszego portalu? Obserwuj nas na Google News!

Reklama

Komentarze opinie

Podziel się swoją opinią

Twoje zdanie jest ważne jednak nie może ranić innych osób lub grup.


Reklama

Wideo jaw.pl




Reklama
Wróć do