Kruszczyk błotny – Epipactis palustris

Mamy początek lipca 2024 roku. Czas najwyższy powrócić do prezentacji kolejnych gatunków roślin, czyli podopiecznych rzymskiej bogini Flory. Flora to także ogół gatunków roślin występujących na danym obszarze. Startujemy z Jaworzna, ale będziemy się włóczyć tu i ówdzie a głównie ówdzie, nie tylko po Jaworznie. Świat jest wielki. Chodźcie za mną.

W pierwszym epizodzie tego cyklu poznamy kruszczyka błotnego – Epipactis palustris z rodziny storczykowatych - Orchideaceae. Jest moim zdaniem jednym z najpiękniejszych przedstawicieli tego rodzaju w naszym kraju.

W Jaworznie można go zobaczyć już w Geosferze, ale największe skupisko tego gatunku znajduje się w rejonie Wapniówki. Kiedyś było tam kilka tysięcy osobników, teraz w czerwcu 2024 roku stwierdziłem zaledwie kilkaset.

Wapniówka oraz Geosfera jako stanowiska są optymalną lokalizacją, ponieważ ten storczyk z natury preferuje podmokłe łąki i torfowiska na glebach żyznych zasobnych w węglan wapnia.

Ma on wiele stanowisk w naszym kraju, ale generalnie uchodzi za gatunek bliski zagrożenia, jeśli chodzi o możliwość wymarcia. W tym miejscu warto wspomnieć, że od 1946 roku podlega on ochronie ścisłej.

Na zakończenie przyjrzyjmy się jego kwiatom. Widać zewnętrzne płatki korony barwy czerwonawej.

Szczególną ozdobą jest spory płatek zwany warżką. Jest ona biała z czerwonymi żyłkami. Ponad nią znajdują się dwa mniejsze białe płatki z czerwonymi żyłkami.

Na zakończenie wspomnę, że zazwyczaj dla zachowania stanowisk tego gatunku tworzy się miejsca ochronne. W Jaworznie w swoim czasie a dokładniej w 2008 roku sprzedano ten teren z przeznaczeniem pod działalność przemysłową. Na razie nikomu nie udało się jej uruchomić. Między innymi miała tutaj powstać kopalnia węgla kamiennego Mariola.

Piotr Grzegorzek