Odstrzał jeleni w Jaworznie - aktualizacja

Stowarzyszenie Zielone Jaworzno otrzymało niepokojące informacje, że w jaworznickich lasach może dojść do masowego, ponadplanowego odstrzału jeleni.

Zaniepokojeni sygnałami mieszkańców, aktywiści 9 maja skierowali oficjalne pytania do Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Katowicach, jednak przez ponad miesiąc nie otrzymali odpowiedzi. Dopiero po kolejnym piśmie, wysłanym 23 czerwca do Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych, otrzymali odpowiedź dzień później. Lasy Państwowe przeprosiły za zwłokę, tłumacząc ją m.in. niewłaściwym adresem mailowym i koniecznością zastosowania przepisów ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku. Poinformowano także, że za wyszukanie informacji naliczono opłatę 5 złotych, którą należy uiścić przed dalszym udostępnieniem danych.

Więcej o tym temacie:

Zobacz także:

• 

  Odstrzał jeleni w Jaworznie

Jeszcze w tym samym dniu Stowarzyszenie wysłało odpowiedź oraz dokonało opłaty. W piśmie Zielone Jaworzno podkreśliło, że niezależnie od tego, iż wniosek z 9 maja 2025 r. został wysłany bezpośrednio na adres e-mail dyrektora RDLP, a nie na ogólny adres urzędowy, został on i tak przekazany właściwemu organowi administracji publicznej, który – zgodnie z prawem – powinien na niego odpowiedzieć. Brak odpowiedzi narusza art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej.

Treść pisma:

Dotyczy: wyjaśnień Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Katowicach dot. braku odpowiedzi organu j/w na wniosek stowarzyszenia Zielone Jaworzno z dnia 9 maja 2025 r.

Szanowny Panie Dyrektorze,

Zgodnie z otrzymanym w dniu dzisiejszym zawiadomieniem (Zn. spr.: ZO.0172.19.2025), faktycznie wniosek stowarzyszenia Zielone Jaworzno z dnia 9 maja 2025 r. został skierowany na adres elektroniczny Pana Roberta Pabiana, Dyrektora Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Katowicach oraz do wiadomości:

• Mikołaj Dorożała – Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska, Główny Konserwator Przyrody
• Bogdan Jaroszewicz – Zastępca Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych ds. Ochrony Zasobów Przyrodniczych
• Ewelina Boruń – Nadleśnictwo Chrzanów
• Klaudia Sedlaczek-Hebda – Jaworznicki Portal Społecznościowy
• Katarzyna Kojzar, Katarzyna Skibińska – Oko.Press
• Robert Jurszo – Gazeta Wyborcza.

Nie zmienia to jednak faktu, iż otrzymał go organ administracji publicznej właściwy do rozpoznania wniosku (art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy z 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej).

Jeżeli Dyrektor Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Katowicach uznał, iż nie jest podmiotem właściwym do jego rozpoznania, to zgodnie z art. 14 ust. 2 ustawy z 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej, powinien pisemnie powiadomić wnioskodawcę o przyczynach braku możliwości udostępnienia informacji zgodnie z wnioskiem i wskazać, w jaki sposób lub w jakiej formie informacja może być udostępniona niezwłocznie.

Skoro jednak, zgodnie z zawiadomieniem, jesteście Państwo podmiotem dysponującym informacją, w tym wypadku – o środowisku, to należało bez zbędnej zwłoki, nie później niż w ciągu miesiąca od dnia otrzymania wniosku, takiej informacji udzielić (art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko).

Zgodnie bowiem z art. 23 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej: Kto, wbrew ciążącemu na nim obowiązkowi, nie udostępnia informacji publicznej, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

W związku z powyższym, zwracamy się o udostępnienie wnioskowanych informacji w trybie natychmiastowym.

W załączeniu przesyłamy potwierdzenie dokonanej opłaty.

Z poważaniem,
Stowarzyszenie Zielone Jaworzno

W dniu 2 lipca 2025 roku Stowarzyszenie Zielone Jaworzno otrzymało odpowiedź z Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Katowicach na wniosek z 9 maja. W piśmie zapewniono, że ani we wrześniu tego sezonu łowieckiego, ani w kolejnych latach, nie planuje się całkowitego odstrzału jeleni w lasach administrowanych przez Nadleśnictwo Chrzanów. "Gospodarka łowiecka prowadzona jest zgodnie z prawem, a odstrzał jeleni odbywa się na podstawie rocznych planów łowieckich oraz zgodnie z kalendarzem polowań. Celem tych działań jest ochrona drzewostanów przed uszkodzeniami powodowanymi przez zbyt liczne populacje jeleni, których liczebność stale rośnie". Jednocześnie poinformowano, że ewentualne zwiększenie odstrzału dotyczy jedynie dzików, objętych odstrzałem sanitarnym na podstawie rozporządzeń wojewodów, w związku z zagrożeniem afrykańskim pomorem świń. 

Treść pisma:

Dotyczy: wniosku o udostępnienie informacji w sprawie odstrzału jeleni.

Szanowna Pani,

na wstępie pisma pragnę ponownie wyrazić ubolewanie, którego przyczyną jest zaistniała sytuacja związana ze sposobem, terminem i dodatkową fatygą, w zakresie wniosku z 9 maja 2025 r.

Chcąc udzielić wyczerpującej odpowiedzi wobec kierowanych wątpliwości co do zasad prowadzenia gospodarki łowieckiej zapewniam, że absolutnie ani we wrześniu tego sezonu łowieckiego ani latach przyszłych nie jest i nie będzie planowany całkowity odstrzał jeleni w obwodach łowieckich położonych na terenie administrowanym przez Nadleśnictwo Chrzanów. Nie jest również prawdą, że odstrzał ma na celu eliminację jeleni z lasów Nadleśnictwa Chrzanów, bo to działanie dedykowane inwazyjnym gatunkom obcym, którym jeleń szlachetny (Cervus elaphus) absolutnie nie jest. Nadrzędny cel współczesnego łowiectwa, a zarazem postulat zachowania wszystkich gatunków zwierząt jest zbieżny z paradygmatem przyjętym w drugiej połowie XX wieku o ochronie bioróżnorodności, popartym konwencją o różnorodności biologicznej z Rio de Janeiro z 1995 roku. Prowadzona zgodnie z umocowaniem prawnym gospodarka leśna, łączy zasady utrzymania trwałości i ciągłości lasów z ich powszechną ochroną, a wielkość populacji jeleniowatych silnie koreluje z potrzebą ochrony drzewostanów przed wyrządzanymi przez nie uszkodzeniami. Corocznie przeprowadzana inwentaryzacja tego gatunku potwierdza tendencję wzrostową, co przekłada się bezpośrednio na presję troficzną na drzewostany, co determinuje wzrost planów pozyskania. Metody ochrony lasu przed zwierzyną adekwatnie do wieku poprzez ich grodzenie, stosowanie repelentów są wykonywane poprawnie jednak wykazywany poziom uszkodzeń w postaci zgryzania i spałowania, potencjalnie zagraża trwałości lasu, której utrzymanie jest kardynalne.

Wielkość rocznego pozyskania zwierzyny grubej, w tym jeleni, planowana jest zgodnie z Zasadami selekcji populacyjnej i osobniczej zwierząt łownych w Polsce oraz zasadami postępowania przy ocenie zgodności odstrzału, stanowiącymi załącznik do Uchwały nr 582 Naczelnej Rady Łowieckiej z dn. 15 lutego 2023 r. organu nadzorczego w Polskim Związku Łowieckim, odpowiedzialnego za ustalenia kierunków i zasad rozwoju łowiectwa i zarządzania populacjami zwierząt łownych.

Odstrzał jeleni na terenie obwodów łowieckich w zasięgu administracyjnym Nadleśnictwa Chrzanów odbywać się będzie w ramach planowej gospodarki łowieckiej, tj. na podstawie rocznych planów łowieckich i zgodnie z kalendarzem polowań, określonym w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dn. 16 marca 2005 r. w sprawie określenia okresów polowań na zwierzęta łowne z późniejszymi zmianami (Dz. U. z 2023 poz. 99). Okres polowań na jelenie rozpocznie się – w przypadku jeleni byków od 21 sierpnia 2025 r. i potrwa do końca lutego 2026 r. W przypadku samic jelenia – łań rozpocznie się od 1 września 2025 r. i zakończy się 15 stycznia 2026 r., natomiast w przypadku cieląt jelenia od 1 września 2025 r. i potrwa do końca lutego 2026 r.

Roczne plany łowieckie dla poszczególnych obwodów łowieckich to dokumenty sporządzane przez dzierżawców lub zarządców obwodów łowieckich, określające działania związane z gospodarką łowiecką w danym roku gospodarczym, tj. sezonie łowieckim. Plan ten podlega zatwierdzeniu przez właściwego nadleśniczego lub starostę (dla obwodów łowieckich leśnych/polnych wydzierżawionych) lub dyrektora regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych (dla obwodów łowieckich wyłączonych z wydzierżawienia przez ministra właściwego ds. środowiska i przekazanych w zarząd). Przed zatwierdzeniem, roczny plan łowiecki opiniowany jest przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, oraz izbę rolniczą i uzgadniany z odpowiednim terytorialnie zarządem okręgowym Polskiego Związku Łowieckiego. To wymagania, precyzowane ustawą z 13 października 1995 r. Prawo łowieckie (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 539).

Ponadto, gospodarka łowiecka opiera się na wieloletnich łowieckich planach hodowlanych (WŁPH), sporządzanych przez dyrektora regionalnej dyrekcji Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe, w uzgodnieniu z właściwymi terytorialnie marszałkami województw i Polskim Związkiem Łowieckim, po zasięgnięciu opinii właściwych izb rolniczych. WŁPH opracowywane są na 10 lat i podlegają zatwierdzaniu są przez Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych. To dokumenty kierunkowe, będące podstawowym narzędziem zarządzania czyli gospodarowania populacjami zwierzyny grubej, której naturalnym środowiskiem są lasy.

Z przyrodniczego punktu widzenia zarządzanie populacjami dziko żyjących zwierząt stanowi kluczowy czynnik stabilizujący równowagę między gatunkami. Myśliwi są uprawnieni do regulacji liczebności dzikich zwierząt w ramach polowania. Gospodarowanie populacjami to proces złożony, oparty na ekologii, prawie i etyce, który gwarantuje odpowiedni ich rozwój i niweluje konflikty powodowane przez zwierzynę, takie jak: presja na inne gatunki, szkody w uprawach i płodach rolnych, szkody w drzewostanach, choroby przenoszone przez zwierzęta – w tym Afrykański Pomór Świń (ASF).

W tym kontekście łowiectwo odgrywa unikalną i niezastąpioną rolę, na styku systemu ochrony przyrody oraz gospodarki leśnej, rolnej i rybackiej. Prowadzone badania jednoznacznie potwierdzają, że odstrzał zwierząt nie stanowi czynnika powodującego dynamiczny spadek liczebności. Wynika to z faktu, iż gospodarka łowiecka prowadzona jest w oparciu o zasady i metody zrównoważonego zarządzania poszczególnymi gatunkami, które pozwalają na dostosowywanie działań do bieżącej sytuacji poszczególnych populacji. Zrównoważone łowiectwo polega na gospodarowaniu gatunkami łownymi oraz ich siedliskami w taki sposób i z taką intensywnością, aby nie prowadziło do zmniejszenia różnorodności biologicznej.

W pełni rozumiem, że złożony przez Panią wniosek wynika z troski mieszkańców Jaworzna i Członków Stowarzyszenia Zielone Jaworzno o los dzikich zwierząt. Ze swojej strony mogę zapewnić, że działania i decyzje podejmowane są przy wykorzystaniu wiedzy naukowej i doświadczenia wielu pokoleń polskich leśników i myśliwych, zmierzając do utrzymywania równowagi przyrodniczej pomiędzy wszystkimi gatunkami zasiedlającymi otaczające nas ekosystemy i utrzymania ich potencjału w stanie odpowiadającym potrzebom oraz aspiracjom obecnych i przyszłych pokoleń.

Odnosząc się jednak precyzyjnie na zadane we wniosku pytania, utrzymując przyjętą numerację, kolejno informuję:

1. w obwodach łowieckich położonych na terenie administrowanym przez Nadleśnictwo Chrzanów nie jest planowany odstrzał jelenia ponad liczbę przewidzianą w rocznych planach łowieckich zatwierdzonych na sezon 2025/2026.

2. Przyjęty plan użytkowania łowieckiego jest oparty o zasady jego wyznaczania, szczegółowo opisane w drugim akapicie pisma.

3. W obwodach łowieckich położonych na terenie zarządzanym przez Nadleśnictwo Chrzanów nie jest planowany odstrzał zwierzyny ponad liczbę przewidzianą w rocznych planach łowieckich na sezon 2025/2026. Wyjątek stanowi dzik, którego odstrzał sanitarny nakazali odpowiedni terytorialnie wojewodowie w porozumieniu z wojewódzkimi lekarzami weterynarii. Podkreślam jednak, iż sam odstrzał sanitarny i jego wielkość wynika z odrębnych przepisów.

4. Na terenie Nadleśnictwa Chrzanów nakaz odstrzału sanitarnego dzików wprowadzono:

ROZPORZĄDZENIEM WOJEWODY MAŁOPOLSKIEGO z dnia 29 maja 2025 r. w sprawie zarządzenia odstrzału sanitarnego dzików na obszarze zagrożenia wystąpieniem afrykańskiego pomoru świń na terenie powiatów: dąbrowskiego, gorlickiego, krakowskiego, Miasta Krakowa, miechowskiego, nowosądeckiego, Miasta Nowy Sącz, nowotarskiego, olkuskiego, proszowickiego, suskiego, tarnowskiego, wadowickiego oraz wielickiego w obwodach i liczbie: nr 7 – 6 szt.; nr 10 – 18 szt.; nr 11 – 8 szt.;
ROZPORZĄDZENIEM WOJEWODY ŚLĄSKIEGO z dnia 16 kwietnia 2025 r. w sprawie ustalenia nakazu odstrzału sanitarnego dzików na obszarze zagrożenia wystąpieniem afrykańskiego pomoru świń na terenie województwa śląskiego w obwodach i liczbie: nr 119 – 15 szt.; nr 126 – 16 szt.; nr 127 – 33 szt.; nr 136 – 38 szt.

5. Powodem wprowadzenia odstrzału sanitarnego dzika jest zwalczania afrykańskiego pomoru świń (ASF) – wirusa, którego pierwszy przypadek potwierdzono na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 17 lutego 2014 r. i który ciągle się rozprzestrzenia. ASF to szybko szerząca się, zakaźna choroba wirusowa, na którą podatne są świnie domowe oraz dziki. Zakażenie tą chorobą przebiega powoli i obejmuje znaczny odsetek zwierząt w stadzie, przy czym śmiertelność zwierząt sięga nawet stu procent. Szczegółowe informacje oraz aktualna sytuacja epizootyczna jest dostępna na stronie internetowej Głównego Inspektoratu Weterynaryjnego [https://www.wetgiw.gov.pl]

6. Odstrzał sanitarny dzików wprowadza wojewoda na podstawie art. 46 ust. 3 pkt 1, pkt 8, pkt 8b, pkt 8c oraz ust. 3a i ust. 4 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (Dz. U. z 2023 r. poz. 1075), oraz art. 59 ust. 1 ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie (Dz. U. z 2025 r. poz. 428).

7. W obwodach łowieckich położonych na terenie nadleśnictw podległych Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Katowicach nakazano odstrzał sanitarny dzików w obwodach łowieckich na obszarze województwa:
małopolskiego – ww. Rozporządzeniem Wojewody Małopolskiego z dn. 29 maja 2025 r. (zał. 1);
opolskiego – Rozporządzeniem Wojewody Opolskiego z 18 czerwca 2025 r. (zał. 2);
śląskiego – ww. Rozporządzeniem Wojewody Śląskiego z 16 kwietnia 2025 r.; (zał. 3).

Ufam, iż udzielona odpowiedź okaże się dla Pani satysfakcjonująca. W sytuacji potrzeby dalszych wyjaśnień, proszę o kontakt z pracownikami Wydziału Ochrony Lasu i Ochrony Przyrody tut. RDLP. Z poważaniem Marek Czader Zastępca Dyrektora ds. Gospodarki Leśnej

Z poważaniem
Marek Czader
Zastępca Dyrektora ds. Gospodarki Leśnej

Z prośbą o publikację powyższej odpowiedzi do Redakcji jaw.pl zwróciło się także Nadleśnictwo Chrzanów, które dodatkowo skomentowało ten trudny temat w ten sposób:

Zielone Jaworzno również krótko skomentowało odpowiedź RDLP w Katowicach: