Paleobotanika - suche badyle i ich identyfikacja na wycieczce w Byczynie

W dalszym ciągu będę opierał się o dane pozyskane w połowie listopada, znaczy się 15 listopada. Byłem w Byczynie, przeszedłem się ulicą Królowej Jadwigi,  a następnie rozejrzałem się po okolicy rynku. W każdym punkcie było coś godnego uwagi. To takie długie oczekiwanie na zimę, która formalnie zacznie się 21 grudnia 2024 roku, chociaż klimatycznie ma to trwać od początku grudnia.

Idąc w stronę rynku, zatrzymałem się na chwilę przy ulicy Sławkowskiej. Tutaj na niewielkim klombie zauważyłem szkarłatne woreczki po części przekształcające się w siatkowate struktury. To końcowe stadium rozwoju gatunku z rodziny psiankowatych. To zapewne z powodu tego wyglądu porównuje się ją do chińskich lampionów. Tym gatunkiem jest miechunka rozdęta. Po łacinie nie jest łatwo. Prawie trzydzieści lat gatunek nazywał się Physalis alkekengi. Jakiś czas temu nazywano ją Physalis franchetii. Teraz to Alkekengi officinarum. Cóż, nic nie może przecież wiecznie trwać. Zasadniczo to ozdoba suchych świątecznych bukietów. Czasami bywa ich królową. Ma ona swojego mniejszego brata znanego potocznie jako rodzynek brazylijski. Jej owoce można bez trudu nabyć i się nimi delektować. Jednakże i owoc naszej bohaterki skrywający się w siateczkowatym worku. To taki niewielki pomidorek. Zawiera w sobie wiele cukrów, dużą ilość witaminy C oraz nietoksyczny alkaloid. Gorzkawy smak likwiduje przemrożenie. Poza tym to niezłe ziółko o właściwościach przeciwbólowych. Poza tym jest pomocny przy kamicy nerkowej oraz chorobach wątroby. Można o niej powiedzieć – do rany przyłóż. Nadto tamuje krwotoki. Sok z owoców stosowano zewnętrznie przy liszajach.

Koniec jesieni to czas, kiedy zima już potrafi zaskoczyć nie tylko drogowców, ale i liczne gatunki drzew liściastych. Prawie wszędzie, nie tylko przy ulicy Królowej Jadwigi, bo i w Byczynie, zobaczymy drzewa pozbawione liści. Są to kasztanowce zwyczajne czy jesiony wyniosłe. Dla odmiany takie klony zwyczajne czy brzozy brodawkowate, a nawet brzozy pożyteczne mają liście pożółkłe. One u większości osobników jeszcze nie opadają. Najbardziej zielone liście zachowują robinie akacjowe. One od wielu lat zielenieją do końca niczym przysłowiowy kapitan tonącego statku. Zielone są jeszcze lilaki potocznie zwane bzami. Prawdziwy bez czarny także zielenieje. W okresie przejściowym od zieleni przez żółć do brązu jest dąb szypułkowy. Zielonkawe liście mają niektóre lipy drobnolistne oraz lipy szerokolistne. Bardzo zielone są jeszcze platany klonolistne, ale tutaj kroi się szybki, masowy opad.

Obserwując suche o tej porze roku badyle, mamy szansę uprawiać tę gałąź botaniki. Rośliny można rozpoznawać także w stanie określanym jako zejściowy. Teraz czarniawe łady tworzą amerykańskie nawłocie. Jasne siano barwy mleka z kapką kawy przypominają trzcinniki piaskowe. One w takim stanie pozostaną do wiosny. Wtedy albo rozłożą się samoistnie, ale padną ofiarą palaczy traw. Z kolei blisko przystanku PKM w centrum Byczyny uwagę przyciąga płat dziurawca zwyczajnego. Roślina ma bardzo charakterystyczne owoce.

PS. Dwudziesta druga tegoroczna wycieczka odbędzie się 14 grudnia. Spotykamy się w Chrzanowie przy ulicy Mickiewicza 13 do godziny 9.00. Cel wędrówki ustali się tego dnia.