Transponder radarowy SART – czym jest i do czego służy?

Przenośne urządzenie, którego zadaniem jest bierne nadawanie sygnału alarmowego/wezwania pomocy, to właśnie tytułowy transponder SART. Na czym polega mechanizm działania urządzenia? Skąd wzięła się jego nazwa i dlaczego jest tak istotny dla bezpieczeństwa na morzu? Odpowiedz znajdują się w tym artykule!

Transponder SART – czemu zawdzięcza swoją nazwę?

Skrót SART pochodzi z języka angielskiego. Rozwinięcie skrótu – Search and Rescue (Radar) Transponder – można przetłumaczyć jako radarowy „nadajnik odzewowy”. Transponder jest więc nadajnikiem (więcej o nim tutaj: https://fairwinds.pl/transponder-radarowy-kiedy-sie-przyda/), którego sygnał może odebrać każdy statek wodny i powietrzny (samolot czy śmigłowiec), jeśli znajduje się w obszarze nadawania transpondera. Dzięki temu możliwa jest lokalizacja szalupy ratunkowej rozbitków, na którą zabrano urządzenie.

Kiedy trzeba wziąć ze sobą transponder?

Nadajnik typu SART musi znajdować się w szalupie ratunkowej (lub innym środku ratunkowym) osób opuszczających awaryjnie statek wodny. Urządzenie powinno zostać umieszczone przynajmniej na wysokości metra od poziomu wody, a najlepiej tak wysoko, jak to tylko możliwe, by następnie zostać włączonym natychmiast i ustawionym w tryb oczekiwania (Standby Mode).

Gdy transponder odbiorze sygnał radarowy innych statków ratowniczych (lub jakichkolwiek innych przepływających czy przelatujących obok) w paśmie X, urządzenie automatycznie przełączy się w tryb nadawania. Użytkownik urządzenia dowie się o tym, gdy urządzenie wyda sygnał dźwiękowy i wizualny – lampka transpondera zacznie błyskać. Sygnalizacja transpondera może się różnić w zależności od modelu. Niektóre transpondery są wyposażone jedynie w lampkę.

Co zobaczą inne jednostki, gdy odbiorą sygnał z transpondera?

Gdy systemy radarowe innych statków odbiorą sygnał alarmowy z transpondera, wyświetlą go na ekranach w postaci dwunastu kropek bądź łuków lub okręgów umieszczonych od siebie w identycznych odstępach. Forma wizualna zależy od odległości, w jakiej urządzenie znajduje się od statku ratowniczego. Linia utworzona z punktów funkcjonuje jako namiar ułatwiający odnalezienie urządzenia, a najbliższy jej punkt informuje o lokalizacji transpondera.

Radar statku/śmigłowca ratowniczego, który funkcjonuje w obrębie pasma X, odbiera sygnał z urządzenia i ukazuje je w formie kropek, gdy transponder jest oddalony od radaru o więcej niż jedną milę morską. Gdy urządzenie jest bliżej niż mila, wtedy radar ukazuje jego sygnał jako łuki. Statek, który wpłynie w obszar transpondera, zobaczy jego sygnał na swoim systemie radarowym jako okręgi.

Jak używać transpondera SART, aby zadziałał prawidłowo?

Urządzenie zyska tym większą szansę, na odkrycie jego sygnału przez systemy radarowe innych statków, im wyżej od poziomu wody zostanie zainstalowany. Wysokość mocowania ma więc niebagatelny wpływ na zwiększenie prawdopodobieństwa na odnalezienie rozbitków po awaryjnym opuszczeniu statku.

Ważna uwaga! Urządzenie nie może zostać zasłonione żadnym materiałem czy przedmiotem, którego właściwości mogą zablokować sygnał radiowy (fale radarowe). Transponder zamontowany na wysokości metra powyżej wody ma zdolność powiadomienia statku wodnego w odległości pięciu mil morskich, jeśli jego antena została umieszczona na wysokości piętnastu metrów.

Jeśli chodzi o statki powietrzne (samoloty, helikoptery etc.), to urządzenie powiadomi samolot znajdujący się na wysokości tysiąca metrów nad poziomem wody z odległości nawet czterdziestu mil morskich, a więc prawie osiemdziesięciu kilometrów!