Pomysły radnych na zatrzymanie depopulacji w Jaworznie bez akceptacji prezydenta

Radni chcą walczyć ze zmniejszająca się liczbą mieszkańców w Jaworznie. Przedstawił propozycje działań, które obejmują m.in. bezpłatne badania, udogodnienia dla rodziców, zwiększenie dostępności mieszkań komunalnych, czy programy dla seniorów. Prezydent nie przychylił się do pełnej realizacji żadnego z nich bez dodatkowych warunków, a większość odrzucił m.in. ze względu na trudności finansowe.

Walka z niżem demograficznym

Radni Klubu Koalicji Obywatelskiej w Jaworznie przedstawił propozycję 12 działań, aby walczyć z niżem demograficznym. Są one inspirowane programem, który jest wprowadzany w Sosnowcu. To miasto w województwie również boryka się z depopulacja z roku na rok. 

Wśród działań zaproponowanych przez radnych znalazły się: 

• bezpłatne badania profilaktyczne dla mieszkanek Jaworzna w wieku od 18 do 35 lat, obejmujące m.in. AMH, prolaktynę czy TSH
• możliwość przyprowadzenia dziecka do pracy przez pracowników urzędu, miejskich jednostek i spółek w sytuacjach, gdy rodzice nie mają zapewnionej opieki dla malucha
• zwolnienie z opłat za wyżywienie w miejskim żłobku dla rodziców korzystających z tej formy opieki
• popołudniowa opieka w przedszkolach publicznych dla rodziców pracujących w godzinach popołudniowych
• ulgi w przejazdach autobusami PKM Jaworzno dla rodziców nowo narodzonych dzieci
• darmowe zestawy badań profilaktycznych dla mieszkańców w wieku 50, 60, 70, 80 i 90 lat
• program ''Bus dla seniora”, czyli możliwość zamówienia przejazdu na telefon za niewielką opłatą, np. w celu dojazdu do przychodni lub na zakupy
• program ''Złota Rączka”, czyli wsparcie fachowca przy drobnych naprawach i pracach domowych u seniorów.
• pomoc psychologiczna dostępna dla uczniów, rodziców i nauczycieli szkół podstawowych oraz średnich, obejmująca rozmowy i konsultacje ze specjalistami.
• zwiększenie liczby dostępnych lokali komunalnych i społecznych, szczególnie z myślą o młodych dorosłych rozpoczynających samodzielne życie.
• utworzenie ''Centrum Kobiet”, czyli miejsca spotkań, wymiany doświadczeń, odpoczynku i wzajemnego wsparcia dla mieszkanek Jaworzna w różnym wieku.
• loteria z nagrodami dla rodzin, które na stałe mieszkają w Jaworznie i w których w danym roku przyszło na świat dziecko.

Stanowisko miasta wobec propozycji

Na interpelację radnych odpowiedział zastępca prezydenta Artur Dzikowski po konsultacjach z przedstawicielami miejskich spółek oraz naczelnikami urzędu. 

Pakiet bezpłatnych badań profilaktycznych

Pomysł ten nie może zostać zrealizowany w proponowanej formie, ponieważ samorząd nie może finansować badań, które już są refundowane przez NFZ. Badania takie jak morfologia, glukoza, lipidogram czy TSH są dostępne np. w ramach nowego programu ''Moje Zdrowie'', który skierowany jest dla osób po 20 roku życia. Badania specjalistyczne (np. AMH, prolaktyna) są z kolei zlecane przez lekarzy specjalistów w ramach diagnostyki niepłodności. Miasto może wspierać tylko te programy zdrowotne, które nie pokrywają się z ofertą NFZ i mają uzasadnienie medyczne oraz ekonomiczne.

Możliwość przychodzenia do pracy z dzieckiem

Propozycja zdaniem zastępcy prezydenta jest trudna do realizacji z powodu prawnych i organizacyjnych. Pracodawca ponosi i odpowiedzialność za bezpieczeństwo w pracy, a obecność dzieci mogłaby to bezpieczeństwo naruszyć. Dodatkowo, co podkreślane jest w odpowiedzi, obecność dziecka w miejscu pracy mogłaby utrudniać wykonywanie obowiązków, a także wpływała na efektywność pracy całych zespołów. Spółki miejskie w Jaworznie stosują pracę zdalną, a także np. Kodeks pracy oferuje szereg rozwiązań takich jak elastyczne godziny, zwolnienia opiekuńcze czy możliwość pracy zdalnej.

Zwolnienie opiekunów z opłat za wyżywienie w żłobkach miejskich

Dzieci w miejskim żłobku obecnie korzystają z bezpłatnego pobytu w ramach programu ''Aktywnie w Żłobku”, który finansowany jest z budżetu miasta. Zwolnienie z opłat za posiłki generowałoby dodatkowe koszty. Dodatkowo zdaniem władzy wykonawczej występuje ryzyko nadużyć takich jak np. niezgłaszania nieobecności dzieci. Z tych powodów nie jest to obecnie możliwe do wprowadzenia.

Wydłużenie godzin pracy przedszkoli

Dyrektorzy przedszkoli od lat borykają się z problemem braku nauczycieli. Ogranicza to więc możliwość wydłużania godzin funkcjonowania placówek. Zastępca prezydenta podkreśla, że przedszkola działają w elastycznych godzinach.

Zniżki na komunikację miejską dla rodziców noworodków

Propozycja nie jest możliwa do zrealizowania, ponieważ obecne ceny biletów już są bardzo niskie. Roczny bilet na wszystkie linie PKM kosztuje średnio 0,82 zł dziennie (lub 0,41 zł dla biletu ulgowego).

Programy dla seniorów

Jak przyznaje zastępca prezydenta Artur Dzikowski, oba pomysły są interesujące. Jednak ich realizacja zależy od możliwości pozyskania funduszy zewnętrznych, np. z programów unijnych. W przypadku programu ''Bus dla Seniora'' priorytetem byłoby wsparcie osób z ograniczoną mobilnością, a w ramach programu ''Złotej Rączki'' seniorów, którzy nie mogą samodzielnie dokonać drobnych napraw w domu.

Program wsparcia psychicznego dla nauczycieli, rodziców i uczniów

W Jaworznie jest obecnie dostępne wsparcie psychologiczne w szkołach. Od 2022 roku każda szkoła ma obowiązek zatrudniać psychologa oraz pedagoga specjalnego. Z kolei pomoc dla dorosłych zapewniają wyspecjalizowane instytucje publiczne.

Zwiększenie dostępności mieszkań komunalnych i społecznych

Jak podkreśla zastępca prezydenta, miasto stale rozwija bazę mieszkaniową. Obowiązują jednolite zasady przyznawania mieszkań, które są oparte na równości i przejrzystości. Jaworznickie Towarzystwo Budownictwa Społecznego oddało w tym roku 100 nowych lokali, a kolejne 100 powstanie do marca 2026 r. Dodatkowo co roku odzyskuje się około 50 mieszkań na wynajem. Kluczowe dla utrzymania tego tempa jest pozyskiwanie działek oraz finansowania zewnętrznego.

Stworzenie ''Centrum Kobiet”

Pomysł jest możliwy do realizacji tylko przy wsparciu z funduszy zewnętrznych. Miasto mogłoby go rozważyć, jeśli uda się pozyskać dotacje pokrywające koszty adaptacji lokalu i utrzymania centrum przez kilka pierwszych lat.

Loteria dla rodziców noworodków

Organizacja takiej akcji wiąże się z koniecznością uzyskania zezwoleń zgodnie z ustawą o grach hazardowych i z dodatkowymi kosztami administracyjnymi. W budżecie miasta na 2026 rok nie przewidziano środków na realizację tego przedsięwzięcia.

Prezydent podkreślił, że zaprezentowane pomysły mają charakter ogólny i nie zawierają informacji o kosztach ani o możliwych źródłach finansowania. Uniemożliwia więc to pełną ich ocenę. Wprowadzenie wszystkich propozycji wiązałoby się z dużymi wydatkami, a w Sosnowcu podobne rozwiązania oszacowano nawet na 10 mln zł rocznie.