Wdrażanie do samokształcenia

Samokształcenie jest w swojej istocie metodą pracy oświatowej, opartą o zupełnie samodzielny wysiłek jednostki. Celem jest ukształtowanie własnego umysłu i własnej osobowości. Nie wyklucza to jednak udziału pomocy osoby drugiej w procesie zdobywania wiadomości, szukania do nich dróg, oraz organizowania sposobów uczenia się itp.

Zgodnie z założeniami edukacji ustawicznej najważniejszym zadaniem szkół różnych szczebli jest wdrażanie do samokształcenia. Na proces przygotowania do samokształcenia składają się wg W. Okonia – trzy stadia: działalność adaptacyjna (realizowana głównie przez szkołę), integracja kształcenia z samokształceniem (dokonywana w szkole i poza szkołą) oraz różne formy pracy samokształceniowej powiązanej z twórczością.

Samokształcenie jako proces
Proces wdrażania do samokształcenia - przez nauczyciela, a nabywanie tej wprawy przez ucznia należy traktować jako proces narastający stopniowo. Umownie można wyróżnić trzy stopnie: elementarny, polegający na opanowaniu technicznych umiejętności pracy samokształceniowej; wyższy, oznaczający rozwinięcie pewnych sprawności intelektualnych oraz najwyższy, równoznaczny z „wtajemniczeniem” w metody pracy naukowej i wyrobieniem postawy refleksyjno-badawczej. Wdrażanie do samokształcenia nie jest dodatkiem do procesu kształcenia, nie jest też nową metodą nauczania, ale nowoczesnym układem elementów struktury kształcenia, na który składa się z parę koncentrycznie rozwijających się zakresów. U podstaw systemu wdrażania do samokształcenia leży przygotowanie do organizowania pracy samodzielnej oraz wdrożenie do rozumienia prawidłowości procesu uczenia się i samokształcenia oraz rozumienia metod nauczania i świadomego korzystania z nich jako podstaw samodzielnego uczenia się.

Pośrednie i bezpośrednie kierownictwo
Pośrednie kierownictwo dokonuje się za pomocą podręczników, różnego typu poradników, komentarzy, programów radiowych czy telewizyjnych, środków audiowizualnych. Kierowanie bezpośrednie zaś polega na korzystaniu ze wskazówek otrzymywanych od nauczycieli w trakcie bezpośrednich z nimi kontaktów, mających postać konsultacji. Skoro samokształcenie jest procesem kształcenia uprawianym dobrowolnie i samodzielnie, osoby podejmujące samokształcenie same decydują zarówno o celach, jak i o treści tego kształcenia, o środkach dydaktycznych i metodach, którymi będą się posługiwać, o miejscu, czasie i warunkach tego procesu, o formach samodzielnej kontroli i stopniu przyswojenia sobie wybranych treści. Osoba uprawiająca samokształcenie decyduje sama, kogo, kiedy i w jakim zakresie poprosi o radę czy kierownictwo. Jeśli nie ma owego swobodnego wyboru, trudno w ogóle mówić o samokształceniu, gdyż wszelki przymus niszczy ową swobodę i wolność, która jest warunkiem niezbędnym, konstytuującym ten proces autokreacyjny.
Samokształcenie jest przedłużeniem bądź uzupełnieniem kształcenia i wychowania szkolnego. Jest ono realizowane nie pod kierunkiem nauczyciela, lecz pod swoim własnym kierunkiem. Jego efektów nie sprawdza nauczyciel czy wychowawca, lecz wystawia je życie, współtowarzysze pracy, bliższa i dalsza rodzina.
Muszą być spełnione pewne warunki do wdrażania samokształcenia. Pierwszym i najważniejszym jest opanowanie podstaw teoretycznych danego zawodu oraz podstawowych sprawności operacyjnych i instrumentalnych. Bez tego nie sposób pójść dalej. Oprócz tego konieczna są dostatecznie silne i atrakcyjne motywy skłaniające do podjęcia samokształcenia i kontynuowania go mimo trudności, jakie mogą zaistnieć. Dalej niezbędne jest opanowanie choćby podstawowych technik samokształcenia oraz umiejętność prawidłowego wykorzystania wiadomości i umiejętności zdobytych drogą samokształcenia w pracy zawodowej.

Publikacja sfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu
Społecznego. Projekt "Szkoła nie tylko dla dzieci" jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego
Funduszu Społecznego.
[url="http://www.szkolanietylkodladzieci.eu"]http://www.szkolanietylkodladzieci.eu




UWAGA: Archiwum dyskusji na forum znajdziesz tutaj.