„Nie złamie wolnych żadna klęska...”

Był lipiec 1944 roku. Rosjanie docierają do warszawskiej Pragi, Hitler wydaje dyspozycję utrzymania Warszawy z całkowitym zakazem odwrotu. Do stolicy wkroczyła pancerno-spadochronowa dywizja „Herman Goering”. Niemcy wzmocnili swe pozycje w gmachach i urzędach. Dowództwo AK nie chciało dopuścić do zajęcia stolicy przez oddziały Armii Czerwonej. Generał Tadeusz Komorowski ps. „Bór” wydał decyzję o wybuchu powstania 1 sierpnia 1944 o godz. W – 17.00.

Powstańcy wystawili 40.000 żołnierzy, udało się uzbroić jedynie 2500 spośród nich. Zapasy amunicji miały wystarczyć na 3 dni. Niemcy przeciwstawili powstańcom 15000 uzbrojonych po zęby żołnierzy. Warunkiem zwycięstwa powstania miała być pomoc wojsk alianckich. Oczekiwano zrzutów z bazy lotniczej „Jutrzenka” w południowych Włoszech. W depeszach do Londynu apelowano o pomoc dla Warszawy drogą powietrzną. Na początku sierpnia trzy polskie załogi bez zgody Anglików wykonały loty nad walczącą Warszawę. Stalin nie zezwolił na ich śródlądowanie na terenie Pragi. 3 sierpnia prezydent rządu londyńskiego Władysław Raczkiewicz pisał do Churchilla: „Niezbędnym warunkiem uratowania miasta jest zrzucenie dużej ilości sprzętu i amunicji dziś w nocy. Sprzęt i amunicja są gotowe na terenie Włoch”. Nie wyrażono zgody. Dowództwo powstańcze liczyło na przybycie polskiej Samodzielnej Brygady Spadochronowej i na zbombardowanie przez samoloty alianckie lotnisk niemieckich w pobliżu stolicy. Proszono o kilka dywizjonów polskich myśliwców dla osłony Warszawy przed nalotami Niemców. Prośby Komorowskiego Brytyjczycy odrzucili. Twierdzono, że wysłanie polskich myśliwców wymagałoby zgody Stalina. Churchill namawiał dowództwo AK do porozumienia z sowietami za cenę żądań terytorialnych i politycznych.

Planowano zrzut utworzonej w Wielkiej Brytanii polskiej brygady spadochronowej – 2000 doskonale wyszkolonych żołnierzy. Ostatecznie została ona skierowana do Holandii.
18 września nad miastem pojawiło się 107 amerykańskich latających fortec. Zrzuciły 1284 zasobniki, z powodu silnego wiatru powstańcy odebrali tylko 188. Powstańcy mieli doskonałą orientację w terenie. W ścianach domów, piwnicach i na strychach wybijano przejścia, które umożliwiały niepostrzeżenie dotarcie w pobliże pozycji wroga.

Barykady budowano z ziemi, kamieni, płyt chodnikowych, szyn tramwajowych i uszkodzonych pojazdów. Dzięki zrzutom powstańcy otrzymali angielskie granatniki przeciwpancerne. Zbierano porzucony sprzęt bojowy. Zdołano rozwinąć produkcję zbrojeniową – butelki z benzyną, granaty ręczne, pistolety maszynowe. Z resorów samochodów skonstruowano wyrzutnię butelek zapalających. Na Powiślu pobudowano samochód pancerny „Kubuś”.

Gdy Niemcy zaczynali zdobywać kolejne dzielnice powstańcy i ludność cywilna wydostawali się wykorzystując sieć kanałów miejskich. Niektóre przejścia miały 70 cm wysokości i ledwie 50 szerokości. Niemcy brutalnie wysadzali włazy, zasypywali przejścia, spiętrzali wodę, wpuszczali trujące gazy, wlewali benzynę i ją podpalali. Hitler grzmiał: „Warszawa ma być zrównana z ziemią. Każdego mieszkańca należy zabić, nie wolno brać jeńców”. Stalin nazwał powstanie dziełem przestępców i awanturników.

Powstańcy pozostali w swej walce odosobnieni, nie udało się zgromadzić wystarczających zapasów żywności. W połowie września w Warszawie zapanował głód. Podstawą decyzji o kapitulacji była między innymi groźba wybuchu epidemii. 2 października podpisano w Ożarowie akt kapitulacji.

Zginęło 16 000 powstańców, 25 000 zostało rannych, zginęło 180 000 cywilów, 50000 wywieziono do obozów koncentracyjnych, 150 000 trafiło na przymusowe roboty do Niemiec.
Chwała pokonanym.

e.bigas

[vc_facebook type="standard"]