Jakie składniki powinna zawierać dobra karma dla psa?

Dobra karma dla psa powinna dostarczać wszystkich niezbędnych składników odżywczych w odpowiednich ilościach, aby wspierać zdrowie i dobre samopoczucie zwierzęcia przez całe jego życie. Podstawą oceny jakości karmy są wytyczne FEDIAF, które określają minimalne i maksymalne poziomy składników odżywczych, zapewniając pełnowartościowe i bezpieczne żywienie psów.

Białko i aminokwasy

Białko to kluczowy budulec organizmu psa – odpowiada za rozwój mięśni, regenerację tkanek oraz prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego. Zgodnie z wytycznymi FEDIAF, minimalna zawartość białka w suchej masie karmy dla dorosłych psów wynosi 21 g/100 g, a dla szczeniąt i psów rosnących – nawet 25 g/100 g.

Szczególnie ważne są konkretne aminokwasy: lizyna wspomaga wzrost i regenerację tkanek, metionina wpływa na zdrowie skóry i sierści, treonina bierze udział w syntezie kolagenu, a tryptofan wspiera funkcjonowanie układu nerwowego. Niedobory tych aminokwasów mogą prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych.

Tłuszcze i kwasy tłuszczowe

Tłuszcze stanowią główne źródło energii w diecie psa i pełnią funkcję nośników witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. FEDIAF zaleca co najmniej 5,5 g tłuszczu/100 g suchej masy karmy dla psów dorosłych. Szczególnie istotne są kwasy tłuszczowe omega-6 i omega-3.

Kwas linolowy (omega-6) wpływa na stan skóry i sierści, ALA (kwas alfa-linolenowy, omega-3) oraz EPA i DHA (omega-3 z olejów rybnych) wspomagają pracę serca, mózgu i układu odpornościowego. Kwas arachidonowy, choć kluczowy głównie dla kotów, może przynosić korzyści również psom, zwłaszcza w okresie intensywnego wzrostu.

Węglowodany i błonnik

Węglowodany dostarczają energii i wspierają procesy trawienne. Choć nie są niezbędne w diecie psa, odpowiednio dobrane źródła skrobi i cukrów prostych mogą poprawiać przyswajalność składników odżywczych.

Błonnik (np. z buraków czy cykorii) reguluje pracę jelit, wspiera perystaltykę i wpływa na jakość kału. Jego obecność w diecie jest szczególnie istotna u psów z tendencją do zaparć lub nadwagi.

Witaminy

Witaminy pełnią wiele kluczowych funkcji – od wspomagania wzroku po ochronę przed wolnymi rodnikami. Szczególnie istotne są witaminy A, D, E i K, a także witaminy z grupy B.

• Witamina A: wspiera odporność i wzrok – minimum 702 IU, maksimum 40 000 IU/100 g s.m.
• Witamina D: reguluje gospodarkę wapniem – minimum 63,9 IU, maksimum 320 IU/100 g s.m.
• Witamina B12: bierze udział w tworzeniu krwi – minimum 3,87 µg/100 g s.m.

Zarówno niedobór, jak i nadmiar niektórych witamin może być szkodliwy – np. zbyt wysoki poziom witaminy A może prowadzić do uszkodzeń wątroby i kości.

Składniki mineralne (makro- i mikroelementy)

Makroelementy, takie jak wapń, fosfor, magnez, potas i sód, muszą być dostarczane w odpowiednich proporcjach. Kluczowy jest zwłaszcza stosunek wapnia do fosforu – u dorosłych psów powinien wynosić od 1:1 do 2:1. Jego zaburzenie może negatywnie wpłynąć na rozwój układu kostnego.

Mikroelementy, m.in. cynk, żelazo, miedź, jod, mangan i selen, odgrywają rolę w wielu procesach enzymatycznych. Na przykład cynk wspiera odporność i gojenie się ran, a selen działa jako przeciwutleniacz. Zarówno niedobory, jak i nadmiary (np. żelaza) mogą być toksyczne.

Substancje witaminopodobne i inne składniki funkcjonalne

Cholina jest niezbędna dla prawidłowego metabolizmu tłuszczów oraz funkcjonowania wątroby. Choć tauryna nie jest niezbędna dla psów, często dodaje się ją do karm ze względu na jej korzystny wpływ na serce i układ nerwowy.

Wysokiej jakości karmy mogą zawierać również składniki wspierające stawy (np. glukozamina), poprawiające kondycję sierści (np. olej z łososia) oraz wspomagające trawienie (np. probiotyki i prebiotyki).

Kompletność i zbilansowanie

Dobra karma dla psa powinna być pełnoporcjowa, co oznacza, że dostarcza wszystkich niezbędnych składników odżywczych w ilościach wystarczających do pokrycia dziennego zapotrzebowania, bez potrzeby stosowania dodatkowych suplementów czy żywności uzupełniającej.

Zgodnie z definicją FEDIAF, wyłącznie taka karma może być stosowana jako jedyne źródło pożywienia przez dłuższy czas, bez ryzyka wystąpienia niedoborów. Kluczowe jest, aby składniki były odpowiednio zbilansowane i dostosowane do etapu życia oraz stanu zdrowia psa.

Przystosowanie do etapu życia i stanu zdrowia psa

Karma powinna być dopasowana do wieku i potrzeb psa – szczenięta wymagają większej ilości białka i energii, a także odpowiednich proporcji wapnia i fosforu, wspierających rozwój kośćca. Psy dorosłe potrzebują składników umożliwiających utrzymanie prawidłowej masy ciała i dobrej kondycji, natomiast seniorzy – mniej kalorii, ale więcej składników wspomagających stawy i odporność.

Wysokiej jakości karmy często oferują także formuły specjalistyczne, przeznaczone np. dla suk w ciąży i laktacji, psów w okresie rekonwalescencji czy z problemami trawiennymi. Ich receptury są odpowiednio zmodyfikowane, by wspierać organizm w konkretnych sytuacjach zdrowotnych.

Wartość energetyczna

Odpowiednia wartość energetyczna karmy (wyrażana jako energia metaboliczna – EM) jest kluczowa, aby zapewnić psu energię do codziennego funkcjonowania i utrzymać prawidłową masę ciała. Niedobór energii może prowadzić do utraty wagi, natomiast jej nadmiar – do nadwagi i otyłości.

Producenci wyliczają gęstość energetyczną na podstawie zawartości białka, tłuszczu, węglowodanów oraz ich strawności, zgodnie z metodami określonymi m.in. w wytycznych FEDIAF. Informacja o liczbie kcal na 100 g karmy, zamieszczona na opakowaniu, ułatwia precyzyjne dawkowanie.

Wybierając karmę dla psa, warto w pierwszej kolejności sprawdzić, czy na opakowaniu znajduje się informacja o jej pełnoporcjowości. Tylko takie produkty gwarantują dostarczenie wszystkich niezbędnych składników odżywczych w odpowiednich proporcjach.

Kolejny istotny aspekt to skład surowcowy. Zwracaj uwagę na jasno określone źródła białka (np. kurczak, łosoś, jagnięcina) i tłuszczu. Unikaj karm, które posługują się ogólnikowymi określeniami typu „mięso i produkty pochodzenia zwierzęcego”, ponieważ nie świadczą one o jakości użytych surowców.

Warto również upewnić się, że producent informuje o zgodności receptury z wytycznymi FEDIAF lub że karma została przebadana pod względem wartości odżywczych. Dodatkowym atutem są certyfikaty jakości oraz wyniki niezależnych testów, które potwierdzają wiarygodność produktu.

Unikaj karm zawierających duże ilości wypełniaczy (np. zbóż niskiej jakości, celulozy), a także sztucznych barwników, konserwantów i aromatów. Ich obecność może obniżać strawność karmy i negatywnie wpływać na zdrowie psa, zwłaszcza przy długotrwałym stosowaniu.

Przy wyborze karmy warto zwrócić uwagę na obecność wypełniaczy, takich jak pszenica, kukurydza czy gluten kukurydziany w dużych ilościach. Choć niektóre zboża mogą dostarczać energii i błonnika, ich nadmiar obniża wartość odżywczą karmy i może nadmiernie obciążać układ trawienny psa. Więcej praktycznych informacji na ten temat znajdziesz na recenzjekarm.pl, gdzie szczegółowo omawiane są zagrożenia związane z niskiej jakości wypełniaczami.

Unikaj karm zawierających sztuczne barwniki, aromaty i konserwanty – mogą one powodować reakcje alergiczne, problemy skórne lub zaburzenia trawienne. Dobre jakościowo produkty wykorzystują naturalne przeciwutleniacze, takie jak tokoferole (witamina E), zamiast kontrowersyjnych dodatków chemicznych.

Szczególnie istotne jest, aby karma nie przekraczała maksymalnych dopuszczalnych poziomów składników określonych przez FEDIAF. Dotyczy to m.in. witamin A i D oraz pierwiastków śladowych, takich jak miedź i selen. Ich nadmiar, zwłaszcza przy długotrwałym stosowaniu, może prowadzić do efektów toksycznych i poważnych problemów zdrowotnych.