Jaskier kaszubski

Rok 2023 jest kolejną okazją do świętowania. Otóż dziesięć lat temu, znaczy się w 2013 roku, otrzymałem jako członek Polskiego Towarzystwa Botanicznego branżowy medal im. Bolesława Hryniewieckiego za popularyzację botaniki. To znakomity powód, aby zgodnie z zapowiedzią na zakończenie cyklu „Sto filmów na stulecie Polskiego Towarzystwa Botanicznego” kontynuować filmową misję edukacyjną. Szlachectwo zobowiązuje. Na zakończenie wspomnę, że sto lat temu ukazał się pierwszy numer branżowego czasopisma – Acta Societatis Botanicorum Poloniae. A poza tym wchodzimy w sto pierwszy rok działalności.

W 26 epizodzie tego cyklu poznamy jaskra kaszubskiego – Ranunculus cassubicus z rodziny jaskrowatych - Ranunculaceae . Ubiegłoroczny cykl filmowy zdominowały rośliny zielne. W tym roku także będą się one pojawiać. Oto trzynasty taki bohater.

Na początku widok roślin sfilmowanych 4 maja 2023 roku na stanowisku w Borku Szlacheckim w gminie Skawina. To prawy brzeg nienazwanego potoku w obrębie zwartej zabudowy. Tutaj pojawił się w zbiorowisku roślinnym w typie łęgu. Towarzyszą mu ziarnopłon wiosenny oraz zawilec gajowy. Trafiła się także umywalka, ale jemu to nie przeszkadza.

Teraz na tle charakterystycznych owalnych liści odziomkowych oraz liści łodygowych, które są pocięte na liczne szersze, równowąskie lub lancetowate łatki opatrzone w górze kilkoma nierównymi ząbkami wspomnę, że było to moje pierwsze spotkanie z tym gatunkiem. Jak sama nazwa wskazuje, ten gatunek ma najwięcej stanowisk w prawej, dolnej ćwiartce naszego kraju. Na Kaszubach osiąga północno-zachodnią granicę zasięgu. Stamtąd jednak pochodził okaz typowy, który badał Karol Linneusz, dlatego taka, a nie inna nazwa.

A teraz pora na kwiaty, są pojedyncze. Ich dno kwiatowe jest owłosione. Płatki bywają ciemnożółte. Tutaj trzeba wspomnieć, że roślina ma bardzo skomplikowaną taksonomię z racji dość skomplikowanych relacji pomiędzy osobnikami. Generalnie dzieli się go na 28 drobnych, trudnych do odróżnienia gatunków tworzących lokalne populacje. Dla celów popularnonaukowych nie ma to większego znaczenia.

W końcu pojawiają się owoce, które są drobno omszone, zakończone długim haczykowatym dzióbkiem. Roślina nie ma większego znaczenia gospodarczego, jest jednak na swój sposób intrygująca. Dlatego na zakończenie mantra, która kończyła filmy ubiegłorocznego cyklu. Co do reszty szukajcie, a znajdziecie. W gruncie rzeczy najważniejsze jest wiedzieć, jak ta roślina wygląda, bo nigdy nie wiadomo kiedy taka wiedza może się przydać.

Piotr Grzegorzek

[vc_facebook]