Kąkol polny

Rok 2023 jest kolejną okazją do świętowania. Otóż dziesięć lat temu, znaczy się w 2013 roku, otrzymałem jako członek Polskiego Towarzystwa Botanicznego branżowy medal im. Bolesława Hryniewieckiego za popularyzację botaniki. To znakomity powód, aby zgodnie z zapowiedzią na zakończenie cyklu „Sto filmów na stulecie Polskiego Towarzystwa Botanicznego” kontynuować filmową misję edukacyjną. Szlachectwo zobowiązuje. Na zakończenie wspomnę, że sto lat temu ukazał się pierwszy numer branżowego czasopisma – Acta Societatis Botanicorum Poloniae. A poza tym wchodzimy w sto pierwszy rok działalności.
W piątym epizodzie tego cyklu poznamy kąkol polny – Agrostemma githago z rodziny goździkowatych – Caryophyllaceae. Ubiegłoroczny cykl filmowy zdominowały rośliny zielne. W tym roku także będą się one pojawiać. Oto pierwszy taki bohater.

Roślina jest stosunkowo łatwa do rozpoznania. Od zarania dziejów ma złą prasę, skoro jest negatywnym bohaterem jednej z przypowieści ewangelicznych. Znaczy się od zawsze, musiał być pospolity oraz znacznie szkodzący plonom. Jest to na tyle uzasadnione, że posądzano go o zwiększanie podatności na zachorowanie na trąd. Poza tym bardzo mała ilość ziaren na tysiąc ziarniaków zboża może powodować padanie zwierząt hodowlanych.

Teraz to gatunek teoretycznie rozpowszechniony na terytorium naszego kraju, ale realnie na tyle rzadki, że wręcz rozważa się jego ochronę. Na szczęście jest na tyle ładny, że zrobił karierę jako roślina ozdobna.

Chociaż jest to gatunek trujący, to jednak miał pewne zastosowanie w medycynie ludowej. Jego ziele stosowano przy bronchicie oraz kolkach żołądkowych. Nasiona wykorzystywano przy kokluszu, krwawieniach z dróg rodnych, jako lek wykrztuśny, moczopędny i robakopędny. Ponadto korzenie pomagały przy hemoroidach i niektórych chorobach skórnych. Ponadto naparem z ziela i nasion płukano usta przy bólach zębów.

Trzeba jednak przypomnieć, że potrzebna jest należyta ostrożność z racji toksyczności gatunku a jego nasion przede wszystkim. Zatem najlepiej go po prostu podziwiać.

I na zakończenie tradycyjna mantra, która kończyła filmy ubiegłorocznego cyklu. Co do reszty szukajcie, a znajdziecie. W gruncie rzeczy najważniejsze jest wiedzieć, jak ta roślina wygląda, bo nigdy nie wiadomo kiedy taka wiedza może się przydać.

Piotr Grzegorzek

Materiał pochodzi ze strony https://www.jaw.pl
#jaworzno #jawpl #botanical_hikes