Przy ulicy Grunwaldzkiej. Krzywe sosny, masa sałaty i inne To i Owo

Ulica Grunwaldzka to ważna oś komunikacyjna Jaworzna. Nader często spaceruję jej poboczami, znajdując nierzadko interesujące obiekty oraz gatunki roślin, a nawet zwierząt.

Cenioną na całym świecie atrakcją turystyczną jest zachodniopomorski Krzywy Las. Wielu się zastanawia nad tym, jak to mogło się stać. Pewną podpowiedź znalazłem idąc od byłej kopalni Jan Kanty w kierunku Osiedla Stałego. Tuż za krzyżem znajduje się niewielki drzewostan. Dominują tam sosny zwyczajne. Jest pewna ilość gatunków liściastych takich jak dąb czerwony, dąb szypułkowy, klon zwyczajny, lipa drobnolistna oraz czeremcha amerykańska. Większość sosen jest zdecydowanie prosta. Z racji zagęszczenia drzewostanu ich pnie są proste, a korony tworzą niewielkie czupryny na wierzchołkach. Bliżej ulicy zauważyłem dwa drzewa o pniach wygiętych w taki sposób jak u pomorskich celebrytów. Wyraźnie widać, że jakiś czas temu utraciły wierzchołek. W tej sytuacji jedna z bocznych gałązek rozwinęła się w solidny jak na te warunki pień. Znaczy się i Jaworzno posiada swój Krzywy Las na podobieństwo solniczki w stosunku do Wieliczki. Cokolwiek o tym myślicie, nie wycinajcie ich.

Nader często na trasach swoich wędrówek spotykam sałatę kompasową. Zazwyczaj są to pojedyncze osobniki. Cechą charakterystyczną gatunku są silnie wycięte blaszki liściowe ustawione pionowo w osi łodygi. Są one sino zabarwione. Ich blaszki są ustawione pionowo, a całość ma się ustawiać w osi północ – południe, stąd nazwa gatunku. Inną cechą są ciernie na spodzie blaszki pokrywające nerw główny. Kolejną cechą gatunku są drobne koszyczki posiadające kilkanaście jasnożółtych kwiatów języczkowych. Jej owoce są w różnych odcieniach brązu. Są one opatrzone puchem kielichowym na podobieństwo dmuchawca. Na końcach łodyżek tworzą one ażurowe kulki. Zazwyczaj rośliny wyrastają pojedynczo. Tutaj w sąsiedztwie byłej kopalni ten gatunek tworzy zwarty łan. Nasza bohaterka jest bardzo pospolita w Polsce. Najtrudniej o spotkanie z nią na Warmii i Mazurach.

Będąc w okolicy byłej kopalni, warto zauważyć posadzone na poboczu ulicy klony zwyczajne w odmianie kulistej. Są nawet zadbane,  o czym świadczy siatka na pniu mająca stanowić zabezpieczenie przed żyłką kosiarek. Zaletą drzew jest powolny wzrost. Wadą w upalny dzień jest brak dostatecznej ilości dawanego ochładzającego cienia. Idąc dalej zauważamy kwitnące nawłocie kanadyjskie. Te są silnie owłosione i mają charakterystyczne pióropusze drobnych żółtych koszyczków. Nawłociom nader licznie towarzyszy biało kwitnąca marchew zwyczajna. Poza tym trafiła się dziewanna wielkokwiatowa. Tę tutaj wyróżniają puchate liście u podstawy łodygi oraz kolumna okazałych żółtych kwiatów. Bardzo kolczastym gatunkiem jest ostrożeń lancetowaty, który jest nader chętnie odwiedzany przez trzmiele. Na otaczających ulicę ekranach dźwiękochłonnych zobaczymy spore festony winobluszczu zaroślowego. Obecnie jest on uznawany za bardzo groźny gatunek inwazyjny zasługujący na staranne tępienie. Nie potrzebuje podpór. Potrafi się on rozrastać po powierzchni gruntu, tworząc zielone połacie.
PS. Czternasta tegoroczna wycieczka odbędzie się 10 sierpnia. Ponownie będziemy odkrywać uroki Katowic. Startujemy z przystanku przy alei Korfantego, planowany przyjazd 10.12. Do punktu startu udamy się autobusem linii A, który opuszcza Chrzanów o godzinie 9.14. 

Piotr Grzegorzek